Η απομίμηση είναι πράξη εξαπάτησης. Πρόκειται για μια κερδοσκοπική ενέργεια που αποσκοπεί στην παραπλάνηση.
Συνήθως αποβλέπει στην οικειοποίηση ανθρώπων, γεγονότων, ακόμη και ιδεών. Η συγκεκριμένη μέθοδος είναι έκδηλη σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας. Από την προσωπική έως την πολιτική.
Έτσι ορισμένοι για να αποκρύψουν την υστέρησή τους καταφεύγουν στην αντιγραφή. Ή γίνονται επίδοξοι εραστές όσων έχουν απήχηση. Είτε γιατί θέλουν να υποκλέψουν ψήγματα από την επιτυχία τους. Είτε διότι επιχειρούν να καλύψουν τα δικά τους ελλείμματα. Αν και παράδοξη συμπεριφορά, την ακολουθούν αρκετοί.
Στην εγχώρια πολιτική κρούσματα απομίμησης εκδηλώνονται συχνά. Τα πιο πρόσφατα είναι η απόπειρα κάποιων ηγεσιών να οικειοποιηθούν τον Τζο Μπάιντεν και την Αναλένα Μπέρμποκ. Διαπιστώνοντας ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ και η υποψήφια των Πρασίνων για την Καγκελαρία προσελκύουν το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης, παρουσιάζουν τους εαυτούς τους δήθεν θιασώτες των όσων εκείνοι πρεσβεύουν. Προφανώς, υποτιμούν τη νοημοσύνη μας και εκτίθενται ανεπανόρθωτα. Διεκδικούν κάτι με το οποίο δεν έχουν την παραμικρή σχέση. Νομίζουν ότι με τη μεταμόρφωσή τους θα παραπλανήσουν τους «ιθαγενείς».
Ξεχνούν, όμως το ουσιώδες: Στην πολιτική αποκτούν αξία αυτοί που διακρίνονται για το βάθος, ξεχωρίζουν για την επάρκεια και την οξύνοια. Και βεβαίως μπορούν να ανταποκρίνονται και να εκφράζουν τις ανάγκες της κάθε εποχής. Τα συγκεκριμένα πλεονεκτήματα διαθέτουν αναμφίβολα ο Τζο Μπάιντεν και η Αναλένα Μπέρμποκ. Η δε απήχησή τους εδράζεται στο ότι οι ιδέες και οι πολιτικές τους ουδεμία σχέση έχουν με παρωχημένους φορμαλισμούς και ιδεολογήματα του παρελθόντος.
Στην πραγματικότητα, αν και εκκινούν από διαφορετικές αφετηρίες εκπροσωπούν ένα νέο προοδευτικό ρεύμα. Τα χαρακτηριστικά του απέχουν παρασάγγας από τις παλιές νόρμες. Άλλωστε, σήμερα η πρόοδος και η συντήρηση δεν καθορίζονται από τις μονοδιάστατες προσεγγίσεις της Δεξιάς και της Αριστεράς. Ουσιαστικά, ανασυντάσσονται στη βάση καινούργιων δεδομένων. Για τούτον ακριβώς τον λόγο η ταυτότητα του προοδευτικού ή θα είναι αυθύπαρκτη ή δεν θα υφίσταται. Με την αυτονόητη αυτή παραδοχή κρίνονται και αξιολογούνται οι πάντες. Όποια σήμανση κι αν έχουν - κεντροαριστερή ή αριστερή.
Οι πατέντες στην πολιτική αποδεικνύονται ακατάλληλες. Πόσω μάλλον όταν τα ξεπερασμένα κλισέ και τα παρωχημένα στερεότυπα παραμένουν ακλόνητα, όπως συμβαίνει στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΚΙΝΑΛ. Αδυνατώντας να διαβάσουν και να ερμηνεύσουν εύστοχα το σημερινό κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, εμφανίζουν σημεία σύγκλισης σε καίρια θέματα. Οι αποκλίσεις τους είναι δευτερεύουσας σημασίας. Ο ιδεολογικός πυρήνας τους περίπου ταυτόσημος.
Και τα δύο κομματικά σχήματα αποπνέουν αναχρονισμό. Τα εργαλεία με τα οποία πολιτεύονται θυμίζουν άλλες εποχές. Οι ιδεοληψίες συναγωνίζονται τις αγκυλώσεις τους. Ο κρατισμός, τα συντεχνιακά συμφέροντα. Η μεταρρυθμιστική τους δυσανεξία, την απέχθεια προς τον ιδιωτικό τομέα. Η πατριδοκάπηλη ρητορική, τις αχρείαστες ψυχώσεις. Η μικροπολιτική, την ψηφοθηρία. Ο μαξιμαλισμός και ο βερμπαλισμός υπερχειλίζουν στον δημόσιο λόγο τους. Ο ατροφικός ευρωπαϊσμός τους επισκιάζεται από ελληνοκεντρικές νοοτροπίες.
Η ένδεια νέων ιδεών είναι πασιφανής. Κορυφαίο παράδειγμα το ζήτημα της πράσινης μετάβασης. Δεν είναι καθόλου τυχαία η ταύτισή τους ως προς τον τρόπο που αντιμετωπίζουν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Ο ανταγωνισμός τους εξαντλείται στο ποιος αντέγραψε πρώτος τον άλλο. Κοινές είναι και οι θέσεις τους ως προς τις προτεραιότητες του Ταμείου, υποστηρίζοντας ότι τη μερίδα του λέοντος θα αποσπάσουν οι μεγάλες εταιρείες του ιδιωτικού τομέα.
Ο Αλέξης Τσίπρας επικαλούμενος τον Μπάιντεν, το μόνο που καταφέρνει είναι να δείξει τη μεγάλη απόσταση που τον χωρίζει από την ηγετικότητα, στιβαρότητα, αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα του Αμερικανού προέδρου. Ταυτόχρονα, βλέπουμε πως ο γερόλυκος ενσαρκώνει με αυθεντικό τρόπο προοδευτικές πολιτικές, σε αντίθεση με τον πρώην πρωθυπουργό.
Η Φώφη Γεννηματά, προκειμένου να καλύψει το εμφανές ηγετικό της έλλειμμα, καταφεύγει στην πολιτική κακοποίηση. Μετά την ατυχή επιχείρηση οικειοποίησης των σοσιαλδημοκρατικών αντιλήψεων, ανακαλύπτει τη γοητεία των Πρασίνων της Γερμανίας. Η αδυναμία της να εκπροσωπήσει έναν χώρο με βαθιές ρίζες την ωθεί σε φαντασιώσεις και μυθομανίες.
Οι πολιτικές αυθαιρεσίες Τσίπρα και Γεννηματά είναι προφανείς. Το άγχος τους να καρπωθούν την άξια του Μπάιντεν και της Μπέρμποκ είναι πρόδηλο. Ωστόσο, με τα επικοινωνιακά φληναφήματά τους δεν εξαλείφονται οι ουσιαστικές διαφορές τους τόσο με τον Αμερικανό πρόεδρο όσο και με την ηγέτιδα των Πρασίνων της Γερμανίας. Κι αυτό γιατί συνιστούν δύο διαφορετικές σχολές. Με απλά λόγια, ενσαρκώνουν και υπηρετούν διαμετρικά αντίθετες πολιτικές κουλτούρες.
*Ο Γιώργος Πανταγιάς είναι σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας-Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της POLITY A.E.