Την ανάγκη της αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για την ενίσχυση των νέων επιστημόνων, την ένταξή τους στην παραγωγική διαδικασία και την αποτροπή ενός νέου κύματος brain drain υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας.
Μιλώντας σε εκδήλωση του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλατζάς» με θέμα «Νέες και νέοι επιστήμονες, εμπόδια και προοπτικές», ο κ. Τσίπρας ανέφερε χαρακτηριστικά: «Δεν πρέπει να χαθεί η μεγάλη ευκαιρία των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Θα πρέπει να γίνει σημαντική επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο στην έρευνα και στην τεχνολογία».
Ακολούθως, ανέφερε τη δική του πρόταση, που περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα «Ελλάδα +», και κινείται σε τέσσερα επίπεδα:
- Το πρώτο είναι η επένδυση στην έρευνα και στη γνώση
- Το δεύτερο είναι η αλλαγή παραγωγικού μοντέλου. «Πρέπει να αλλάξουμε παραγωγικό μοντέλο ώστε να "κουμπώσει" επάνω του το ανθρώπινο δυναμικό που μένει αναξιοποίητο. Π.χ., σήμερα σχεδιάζουμε μία οικονομία με κεντρικό ζήτημα την πράσινη μετάβαση. Θα χρειαστούν επιστήμονες που να έχουν σπουδάσει σχετικό αντικείμενο και να συμβάλλουν. Παρομοίως και για την ψηφιακή μετάβαση».
- To τρίτο είναι το εργασιακό. «Η χώρα δεν έχει μέλλον αν οι εργαζόμενοι δεν αισθάνονται ασφαλείς. Πρέπει να αποκατασταθεί το αίσθημα ασφάλειας ώστε να απελευθερωθεί το επιστημονικό δυναμικό της χώρας. Στη χώρα με τη μεγαλύτερη ανεργία έρχεται το εργασιακό νομοσχέδιο που θα βάλει τους όρους για μία νέα γενιά ανέργων, υπο-αμειβόμενων επιστημόνων και θα τροφοδοτήσει και ένα νέο κύμα φυγής».
- Το τέταρτο είναι το κοινωνικό ζήτημα. «Σήμερα γίνεται μια προσπάθεια ακύρωσης ενός κοινωνικού συμβολαίου δεκαετιών. Ενός συμβολαίου που είχε στη βάση του ότι κάθε πολίτης μέσω των σπουδών του θα μπορούσε να επιδιώξει μία καλύτερη ζωή. Αυτό ακυρώνεται. Είναι χαρακτηριστική η αποστροφή του κ. Πατέλη για τους διδάκτορες που είναι τεμπέληδες. Δείχνει μία νοοτροπία. Επίσης, υπάρχει το "νομοσχέδιο έκτρωμα" της κ. Κεραμέως που εν μέσω πανδημίας και αποκλεισμών αποφάσισε να μειώσει κατά 20.000 ως 30.000 τους εισακτέους στα πανεπιστήμια, δημιουργώντας πρόβλημα στις οικογένειες που θα αναζητήσουν άλλες διεξόδους οικονομικά επιβαρυμένες για τα παιδιά τους».
Ο κ. Τσίπρας άσκησε σκληρή κριτική στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, λέγοντας: «Η χώρα διαθέτει ένα υψηλότατης κατάρτισης επιστημονικό δυναμικό που αδυνατεί να το εντάξει στο παραγωγικό της μοντέλο, ένα ανεκμετάλλευτο ανθρώπινο κεφάλαιο. Η κυβέρνηση αντί να αντιμετωπίζει το ζήτημα εντείνει το πρόβλημα με τις πολιτικές της. Παρότι έχει πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες να το αντιμετωπίσει απ’ ό,τι οι προηγούμενες, αφού βρήκε 37 δισ. στο ταμείο της, έχει τη δυνατότητα να δανείζεται πολύ φθηνά, δεν έχει δημοσιονομικούς περιορισμούς λόγω της ρήτρας διαφυγής και για την επόμενη μέρα έχει ένα πακέτο που αθροιστικά θα φθάσει στα 70 δισ. Αντί όμως να έχει μία στρατηγική για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ακολουθεί πολιτικές που το εντείνουν. Η στρατηγική της είναι η μείωση του εργασιακού κόστους».
Ο κ. Τσίπρας ανέλυσε το πρόβλημα: «Υπάρχει σήμερα ένας μεγάλος αριθμός επιστημόνων που εργάζονται σε πανεπιστήμια, σε ερευνητικά κέντρα, σε επιχειρήσεις κάτω από κακές συνθήκες, με ελαστικά ωράρια, με χαμηλές αμοιβές. Αυτό δημιουργεί και το brain drain. Από τη μία έχουμε επιστήμονες ανέργους, ετεροαπασχολούμενους, χαμηλά αμειβόμενους, και από την άλλη έχουμε έναν μεγάλο αριθμό επιστημόνων που αναζητά εργασία εκτός χώρας. Είναι μάλιστα νέοι που έχουν απορροφήσει δημόσιες δαπάνες στον κύκλο των σπουδών τους, αλλά δεν μένουν στη χώρα για να προσφέρουν… Η αναξιοκρατία αλλά και η αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης οδηγεί στην υποαπασχόληση και στη φυγή. Σε τι οφείλεται αυτή η αναντιστοιχία; Εδώ υπάρχει ένας μύθος ότι δήθεν η χώρα μας παράγει περισσότερους επιστήμονες από όσους μπορεί να απορροφήσει. Αυτό δεν είναι αλήθεια, η Ελλάδα είναι κοντά στον μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μειωμένη ζήτηση γιατί η ελληνική επιχειρηματικότητα δεν παράγει σύνθετα τεχνολογικά προϊόντα και υπηρεσίες».
Αναφέρθηκε στο τι έκανε η δική του κυβέρνηση: «Εμείς, καταρχήν, εντοπίσαμε το ζήτημα, και σε πολύ δύσκολες δημοσιονομικές συνθήκες προσπαθήσαμε να αυξήσουμε τις δαπάνες. Στην πρώτη κυβέρνηση ορίσαμε χαρτοφυλάκιο έρευνας και τεχνολογίας και αυξήσαμε σε 1% τις δαπάνες για την έρευνα, ενώ αξιοποιήσαμε όλους τους κοινοτικούς πόρους… Οι πόροι που είχαμε στη διάθεσή μας δεν θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν το ζήτημα, ωστόσο το εντοπίσαμε και το αναδείξαμε».
Ο Αλέξης Τσίπρας έκλεισε, λέγοντας «πιστεύω ότι έχουμε μία σημαντική ευκαιρία που δεν πρέπει να χάσουμε. Ωστόσο, με ευθύνη της κυβέρνησης δεν συζητάμε για το πώς θα αποτρέψουμε το brain drain. Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ "Ελλάδα+" δίνει ιδιαίτερο βάρος στους νέους. Η χώρα πρέπει να βαδίσει στο μέλλον συνδυάζοντας οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική συνοχή περιβαλλοντική ισορροπία».