Μύλος στα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, διστακτικότητα, αμηχανία και κάποια μαχαίρια που ακονίζονται στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας.
Αυτή είναι η εικόνα στα τρία μεγαλύτερα κόμματα, τρεις εβδομάδες μετά τις ευρωεκλογές.
Το «πήραμε το μήνυμα» δεν απέκτησε ποτέ ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο, το εκλογικό αποτέλεσμα δεν μελετήθηκε και δεν αναλύθηκε από τα κομματικά επιτελεία.
Αυτό που ακούμε και διαβάζουμε από εδώ κι από εκεί είναι ερμηνείες αποσπασματικές, φτωχές και ρηχές, αντίστοιχες της φτώχειας και της ρηχότητας της προηγηθείσας προεκλογικής καμπάνιας.
Εάν κρίνουμε από τα όσα κυριαρχούν στη δημόσια σφαίρα από τις 9 Ιουνίου και μετά, οι πολίτες είπαν (στο κυβερνών κόμμα) να... κάνει στροφή προς τα δεξιά, αλλά αν εξαιρέσει κανείς συναισθηματικές εξάρσεις για την… ψυχή της παράταξης που υποφέρει από τα ανοίγματα στο κέντρο, κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να εξηγήσει τι θα πει «στροφή προς τα δεξιά» και ποιες είναι οι συγκεκριμένες πολιτικές που (πρέπει να) τη συνοδεύουν.
Μια από τα ίδια στο ΠΑΣΟΚ, όπου με βάση τα τεκταινόμενα θεωρείται ότι οι πολίτες τού είπαν ότι πρέπει να αλλάξει αρχηγό, για να (ξανα)γίνει η ισχυρή συνιστώσα μιας προοδευτικής εναλλακτικής διακυβέρνησης για τον τόπο! Και πάλι, κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να εξηγήσει τι ακριβώς θα πει αυτό, αρκούν -νομίζουν- οι λέξεις «ισχυρή», «προοδευτική» και «εναλλακτική διακυβέρνηση» για να τρελαθούν από ενθουσιασμό οι ψηφοφόροι.
Σε ό,τι αφορά τον μεταλλαγμένο, ερμαφρόδιτο και προσωποπαγή ΣΥΡΙΖΑ, είναι αλήθεια ότι τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Γιατί οι μισοί -ο πρόεδρος και η ομάδα του-θεωρούν ότι οι πολίτες είπαν με την ψήφο τους «Στέφανε προχώρα, σε περιμένει όλη η χώρα» και οι άλλοι μισοί -κυρίως «ορφανά» του Αλέξη που περιμένουν τη μεγάλη επιστροφή- ότι οι ψηφοφόροι είπαν «Κάνε στην άκρη, Στέφανε, και δώσε μας πίσω το κόμμα»!
Κατά τα φαινόμενα, το μήνυμα δεν ελήφθη από πουθενά και εάν αύριο ξαναγίνονταν ευρωεκλογές ο συσχετισμός δυνάμεων μεταξύ των τριών κομμάτων δεν θα άλλαζε, αλλά η αποχή από 60% μπορεί να πήγαινε και στο 70!
Όχι, οι Έλληνες δεν έγιναν ξαφνικά απολιτίκ, στις ευρωεκλογές δεν αυξήθηκε σε ιστορικά υψηλά η αποχή επειδή προτίμησαν τις παραλίες για να δροσιστούν ή επειδή… είχαν κουραστεί από τις προηγηθείσες εκλογικές αναμετρήσεις.
Αντιθέτως. Ιδιαίτερα μετά τη δεκαετή κρίση 2009-2019, οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ωριμάσει πολιτικά, ο λαϊκισμός και τα λόγια τα μεγάλα και παχιά έχουν πολύ πιο συρρικνωμένα ακροατήρια απ’ ό,τι πριν από την κρίση. Περιμένουν να ακούσουν συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής για τα μεγάλα θέματα που τους απασχολούν, που δεν είναι και πολύ διαφορετικά από αυτά που απασχολούν τους περισσότερους Ευρωπαίους: κόστος ζωής, ασφάλεια, διαχείριση μεταναστευτικού, κράτος δικαίου.
Εάν τα κομματικά επιτελεία είχαν μπει στον κόπο να μελετήσουν το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο που κυκλοφόρησε την άνοιξη, δύο μήνες πριν από τις ευρωεκλογές του Ιουνίου, θα είχαν βγάλει ενδιαφέροντα συμπεράσματα για το τι θέλουν και τι περιμένουν οι Έλληνες και οι Ελληνίδες. Αν το είχαν κάνει, θα εντόπιζαν μάλλον εγκαίρως και τον κίνδυνο αυξημένης αποχής και ίσως να είχαν προλάβει να κάνουν στην καμπάνια τους ορισμένες διορθωτικές κινήσεις.
Επειδή κάλλιο αργά παρά ποτέ, ιδού ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα αυτής της πανευρωπαϊκής έρευνας κοινής γνώμης:
Στο ερώτημα πόσο σημαντικό είναι για σας να ψηφίζετε (είτε πρόκειται για τοπικές/περιφερειακές, είτε για εθνικές εκλογές είτε για ευρωεκλογές), το 70% των ερωτηθέντων Ελλήνων δηλώνει «ψηφίζω πάντοτε», έναντι 58% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Στο συμπληρωματικό ερώτημα ποιος θα ήταν ο βασικός λόγος αποχής (σε οποιεσδήποτε εκλογές), το 43% (!) των Ελλήνων απαντά «ιδεολογικοί ή πολιτικοί λόγοι», έναντι 28% μ.ο. στην ΕΕ, όπου η επικρατέστερη απάντηση είναι «προσωπικό ή πρακτικό κώλυμα».
Πολύ διαφωτιστικό για την ερμηνεία του εκλογικού αποτελέσματος είναι και το ερώτημα που αφορά την ακρίβεια και τον πληθωρισμό, καθώς το 74% (!) των Ελλήνων δηλώνει ότι τα τελευταία χρόνια το βιοτικό του επίπεδο έχει πέσει, έναντι 45% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Τα δύο πιο εντυπωσιακά -κι ενδεικτικά της ωρίμανσης των Ελλήνων πολιτών- ευρήματα τα κράτησα για το τέλος:
Το πρώτο αφορά στο τι θα ήθελαν οι πολίτες να συζητηθεί κατά προτεραιότητα, ενόψει των ευρωεκλογών. Οι Έλληνες, με συντριπτικά υψηλά ποσοστά, απαντούν «υποστήριξη της οικονομίας και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας», «καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού», «δημόσια υγεία».
Στο συναφές ερώτημα «πού πρέπει να εστιάσει την επόμενη 5ετία η ΕΕ για να ενισχύσει τη θέση της στον κόσμο», οι Έλληνες ιεραρχούν ως πρώτο θέμα την «ανταγωνιστικότητα, την οικονομία, τη βιομηχανία», με ποσοστό 38%, έναντι 27% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Δεύτερη ιεραρχείται η ασφάλεια τροφίμων και η γεωργία και στην τρίτη θέση τα ενεργειακά ζητήματα, οι ενεργειακοί πόροι και οι υποδομές.
Κι όμως, κανένα από τα ζητήματα αυτά δεν συζητήθηκαν πριν από τις ευρωεκλογές και κανένα δεν συζητείται ούτε και τώρα.
Εμείς (πολίτες) πάθαμε και μάθαμε -έχει αποδειχθεί πλείστες όσες φορές τα τελευταία χρόνια.
Το ερώτημα είναι πότε θα το καταλάβει και το πολιτικό σύστημα, για να αφήσει τους ρηχούς ανταγωνισμούς και να κοιτάξει να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της πολιτικής, της οικονομίας και της κοινωνίας…