Ως θετική, αναγκαία και χρήσιμη, κατ' αρχήν, αναγνωρίζεται από την ευρεία πλειοψηφία των κομμάτων της Βουλής η κωδικοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας που αφορά την ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική στον νησιωτικό χώρο, τον μηχανισμό εφαρμογής της, την κρατική εποπτεία και τους γενικούς όρους υλοποίησης του μεταφορικού ισοδυνάμου.
Αυτό προέκυψε κατά τη συζήτηση του σχετικού νομοσχεδίου του υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, στην Ολομέλεια. Αντίθετα, διαφορετικές είναι οι προσεγγίσεις και οι αξιολογήσεις των κομμάτων σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα και την πληρότητα της ασκούμενης πολιτικής για την στήριξη των νησιών και των νησιωτών.
Οι θέσεις των κομμάτων για την κωδικοποίηση
Σε ό,τι αφορά την πρωτοβουλία του υπουργείου Ναυτιλίας για την κωδικοποίησης της νομοθεσίας, ο εισηγητής της Νέας Δημοκρατίας, Φίλιππος Φόρτωμας, επισήμανε πως «αυτή αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των διαρθρωτικών παθογενειών της πολυνομίας, αλλά και της κακονομίας στη χώρα μας, αλλά και στον θεσμικό εκσυγχρονισμό της». Ο βουλευτής της ΝΔ, θέλοντας να υπογραμμίσει την πολυνομία που έχει υπάρξει και την αναγκαιότητα αυτή να κωδικοποιηθεί, ανέφερε ότι «μόνο από τον Ιούνιο του 2017 έως τον Αύγουστο του 2017, μέσα σε μόλις δύο μήνες, η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, κατέθεσε στη Βουλή και ψηφίσθηκαν 159 τροπολογίες», ενώ «το 2018 έφερε σχεδόν 247 τροπολογίες από τις οποίες 212 ήταν άσχετες με το περιεχόμενο των νομοσχεδίων και εκ των οποίων μάλιστα οι 178 ήταν εκπρόθεσμες».
Αυτό είπε ο κ. Φόρτωμας, είναι «ο ορισμός της πολυνομίας και της κακής νομοθέτησης» που έχει υπάρξει» γι' αυτό και «ο στόχος της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας είναι η ορθή νομοθέτηση, γεγονός το οποίο αποδεικνύεται από τη διαδικασία κωδικοποίησης της όλης νομοθεσίας το οποίο σήμερα αρχίζει»
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Ανδρέας Μιχαηλίδης, ανέφερε πως «προφανώς η κωδικοποίηση της νομοθεσίας, υπό την έννοια της συγκέντρωσης, εκκαθάρισης και ταξινόμησης συναφών διατάξεων, είναι επιθυμητή δεδομένου του πανθομολογούμενου προβλήματος της πολυνομίας και της κακονομίας της χώρας, και είναι, πράγματι, μια ουσιώδης, απαραίτητη διαδικασία».
Ο βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, πάντως, σημείωσε «ότι δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε την τεράστια καθυστέρηση με την οποία ξεκινά η κωδικοποίηση από την παρούσα κυβέρνηση» μια απόδειξη «της γενικότερης εικόνας του ξεχαρβαλώματος του περίφημου "επιτελικού" κράτους, την οποία ο ελληνικός λαός προσφάτως έχει ζήσει με πάρα πολύ τραγικό τρόπο».
Επισημαίνοντας ωστόσο πως «σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είμαστε αρνητικοί σε μια διαδικασία κωδικοποίησης» τόνισε: «Διατηρούμε, όμως, στο ακέραιο -και το τονίζω και το υπογραμμίζω αυτό- τις όποιες επιφυλάξεις, αλλά και την αρνητική στάση σε νομοθετήματα, τα οποία κωδικοποιούνται μεν και για τα οποία είτε τα έχουμε καταψηφίσει είτε έχουμε δηλώσει με κάθε τρόπο την αρνητική μας θέση».
Ο ειδικός αγορητής του ΚΙΝΑΛ, Δημήτρης Μπιάγκης, συμφώνησε και αυτός από τη δική του πλευρά πως «κάθε προσπάθεια κωδικοποίησης και τυποποίησης της νομοθεσίας μας στο πλαίσιο αρχών της ορθής νομοθέτησης, είναι όχι απλά θετική, αλλά επιβεβλημένη κατά τη γνώμη μας» και προσέθεσε: «Υπό αυτή την έννοια αυτή τοποθετούμαστε ξεκάθαρα στο παρόν σχέδιο νόμου επί της αρχής. Αλλωστε, το συγκεκριμένο νομοσχέδιο πρόκειται ουσιαστικά για κωδικοποίηση των κειμένων ήδη ψηφισθέντων νόμων, το περιεχόμενο των οποίων δεν μεταβάλλεται ουσιαστικά και για τους οποίους έχουμε ήδη τοποθετηθεί σε αρκετές διατάξεις μάλιστα αρνητικά κατά τη διαδικασία ψήφισης έκαστου εξ αυτών στο ελληνικό Κοινοβούλιο».
Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ, Μαρία Κομνηνάκα, δήλωσε πως το κόμμα της καταψηφίζει την κωδικοποίηση καθώς πρόκειται για ενσωμάτωση μιας νομοθεσίας, χωρίς καμία ουσιαστική αλλαγή, ήδη ψηφισμένων νόμων, από ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ για τους οποίους έχουμε τοποθετηθεί και διαφωνήσει αναλυτικά» καθώς «όχι μόνο δεν αποτελούν ασπιρίνη για τα προβλήματα του λαού, αλλά αντίθετα στέκεται απέναντι του».
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Βασίλης Βιλιάρδος, σχολίασε: «Το σημερινό σχέδιο νόμου τώρα είναι στην ουσία μια απλή κωδικοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας, η πρώτη που φέρνει στη Βουλή η κυβέρνηση μετά από δύο ολόκληρα χρόνια. Προφανώς είναι απαραίτητη αφού έτσι συγκεκριμενοποιείται το εκάστοτε ρυθμιστικό πλαίσιο που αφορά θέματα της νησιωτικής πολιτικής, όπως βέβαια τα αντιλαμβάνεται ο υπουργός και ουσιαστικά έχει σχέση με δύο νόμους. Με τον ν. 4770 που ψηφίστηκε τον Ιανουάριο του 2021, καθώς επίσης με το ν. 4551/2018 ο οποίος είχε θεσμοθετηθεί από το ΣΥΡΙΖΑ».
Ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ25, Γιώργος Λογιάδης, είπε πως το κόμμα του θα καταψηφίσει το σημερινό νομοσχέδιο καθώς όπως ανέδειξε πρόκειται για ένα «Κώδικα για την ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική στο νησιωτικό χώρο και τους γενικούς όρους υλοποίησης του μεταφορικού ισοδύναμου» που είναι ψευδεπίγραφος στην ουσία του αφού δεν υπάρχει καμία «ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική στο νησιωτικό».
Διαφωνίες για τη νησιωτική πολιτική
Σε αντίθεση με τις συμφωνίες που καταγράφονται για την κωδικοποίηση της σχετικής νομοθεσίας, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ διαφορετικές είναι οι αποτιμήσεις μεταξύ της πλειοψηφίας και της αντιπολίτευσης σχετικά με τη ασκούμενη νησιωτική πολιτική.
Ο κ. Φόρτωμας -μεταξύ άλλων- υπογράμμισε πως ο ν. 4770/2021 αποτελεί το μόνο ολοκληρωμένο ρυθμιστικό πλαίσιο που αφορά την νησιωτική πολιτική της χώρας. «Πρόκειται για ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο λαμβάνει υπόψη και τους περιορισμούς, φυσικά και τα μειονεκτήματα, αλλά τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα του νησιωτικού αυτού χώρου και εφαρμόζει μια ειδική, διαφοροποιημένη πολιτική, με κύριο στόχο να μειώσει το χάσμα με τον ηπειρωτικό χώρο. Εχουμε θέσει τους άξονες προτεραιότητας και θεσμοθετήσαμε χρηματοδοτικά εργαλεία, αλλά και προγράμματα τα οποία θα ενισχύσουν, αλλά και θα προωθήσουν την επιχειρηματικότητα, την αξιοποίηση των νέων κυρίως τεχνολογιών, αλλά και τη βιώσιμη ανάπτυξη των δικών μας νησιών, πάντα με σεβασμό και στο περιβάλλον, αλλά και στον χαρακτήρα κάθε τόπου, όταν τόσα χρόνια η όλη νησιωτικότητα αντιμετωπιζόταν αποκλειστικά ως μία έννοια γεωγραφική» ανέφερε.
Ειδικά για το μεταφορικό ισοδύναμο, ο βουλευτής της ΝΔ, είπε πως πλέον έχουν δικαίωμα σε αυτό όλοι οι νησιώτες και όλες οι επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται στα νησιά και σημείωσε πως η κυβέρνηση της ΝΔ ήταν εκείνη που ενέταξε και την Κρήτη στο μέτρο αυτό, «κάτι που είχε "ξεχάσει" να κάνει για το νησί ο ΣΥΡΙΖΑ».
Ο κ. Μιχαηλίδης καταλόγισε απουσία οποιασδήποτε ουσιαστικής μέριμνας από την παρούσα κυβέρνηση, «ούτε καν προς την υλοποίηση, έστω και προς την στοιχειώδη κατανόηση της σημασίας και της στρατηγικής διάστασης που πρέπει να έχει η νησιωτική πολιτική». Σημείωσε απουσία της νησιωτικής πολιτικής από το «Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».
Για τη «Θαλάσσια Πολιτική», μίλησε για απουσία οποιασδήποτε ενέργειας ως προς τα χρηματοδοτικά εργαλεία που «πομπωδώς σύστησε η κυβέρνηση τον περασμένο Ιανουάριο με το νόμο 4770», λέγοντας πως δεν έχουν προσχωρήσει ούτε καν η έκδοση των αναγκαίων Υπουργικών Αποφάσεων. Και ανέφερε πως οι πρόσφατες εξαγγελίες του κ. Πλακιωτάκη για την περίοδο 2021-2027, «βγάζουν μάτι, καθώς τα 2/3 του συνολικού ποσού κατευθύνονται σε συγκεκριμένα ακτοπλοϊκά και εφοπλιστικά συμφέροντα».
Σχετικά με το μεταφορικό ισοδύναμο, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ καταλόγισε στην κυβέρνηση «αμηχανία» και «δυσανεξία», υποστηρίζοντας πως «η ΝΔ σύρθηκε να συνεχίσει αυτήν την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ καθώς δεν συνάδει με το νεοφιλελεύθερο πυρήνα της, γι' αυτό άλλωστε και επιχειρεί να απομειώσει το μέτρο, κάτι που φανερώνεται από τις μεγάλες καθυστερήσεις των πληρωμών προς τους δικαιούχους και την άρνησή της να επεκτείνει τις προβλέψεις του, όπως σχεδίαζε ο ΣΥΡΙΖΑ, και σε άλλες κατηγορίες κατοίκων και δραστηριοτήτων»
Ο κ. Μπιάγκης υπενθύμισε πως η νησιωτική πολιτική και το μεταφορικό ισοδύναμο ήταν ένα όραμα του αείμνηστου δήμαρχο Τήλου Τάσο Αλιφέρη, «κάτι που θα πρέπει το αναγνωρίσουμε. Ενα μέτρο, όμως, που τρία πλέον χρόνια μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου 4551/2018, δεν έχουν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά τα προβλήματα και οι προκλήσεις που έχουν εντοπιστεί κατά την εφαρμογή του».
Μεταξύ άλλων, ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ ανέφερε πως οι αποπληρωμές των δικαιούχων επιβατών και επιχειρήσεων καθυστερούν υπερβολικά, πολλοί πολίτες, που ουσιαστικά θα έπρεπε να δικαιούνταν την ένταξή τους στο μέτρο, εξακολουθούν να αγνοούνται, όπως οι φοιτητές στα νησιωτικά πανεπιστήμια ή όσοι έχουν ακίνητη περιουσία στα νησιά ή οι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν σε νησιά, χωρίς να είναι η έδρα τους.
Ακόμα, είπε και η υπαγωγή τής Κρήτης αφορά έναν περιορισμένο αριθμό επιχειρήσεων «αγνοώντας όλους τους εν δυνάμει δικαιούχους επιβάτες, κατοίκους του νησιού καθώς και το σύνολο των επιχειρήσεων». Σχετικά με τα προγράμματα όπως το ΝΕΑΡΧΟΣ, ο βουλευτής είπε έχουν μείνει επί χάρτου, όπως και οι εκδόσεις των ΚΥΑ για το εθνικό μητρώο φορέων θαλάσσιας οικονομίας. Απέδωσε επικοινωνιακή πολιτική στην κυβέρνηση και ζήτησε «να απολογηθεί για τις συσσωρευμένες αστοχίες της και αδυναμίες της στον τομέα της νησιωτικής πολιτικής».
Η κ. Κομνηνάκα επέκρινε τη νησιωτική πολιτική της κυβέρνησης λέγοντας πως αυτή λειτουργεί ως «ένας βασικός μηχανισμός εξειδίκευσης των πόρων του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης που στόχο έχει την μοιρασιά των χρημάτων που θα πάνε στο εφοπλιστικό, τουριστικό και ενεργειακό κεφάλαιο και όχι στις ανάγκες των νησιωτών και των νησιών». Απέδωσε σε ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ ότι μοιράζονται τις ίδιες αγωνίες και πολιτικές εξυπηρετήσεις, που δεν είναι η ζωή των νησιωτών αλλά «η ενδυνάμωση των εφοπλιστών που δρομολογούν πλοία "όποτε τους καπνίσει", ενώ πολλά από αυτά είναι ακόμα και άνω των 40 χρόνων».
Οι κυβερνήσεις, είπε η βουλευτής, «"μπουκώνουν" τους εφοπλιστές με χρήμα για τις άγονες γραμμές και τώρα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης, δηλαδή τα δισεκατομμύρια από τον ιδρώτα των λαϊκών στρωμάτων θα πάνε για την αντικατάσταση του γερασμένου στόλου». Και προσέθεσε πως «το ΚΚΕ επισήμανε ότι η πάλη για ασφαλή πλοία, τακτικά δρομολόγια και φτηνά εισιτήρια είναι μέρος της πάλης για αλλαγή της κατάστασης, για να γίνουν τα πλοία, τα λιμάνια και συνολικά οι υποδομές λαϊκή περιουσία, όπου έτσι θα εξασφαλίζεται η τακτική σύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική χώρα και η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων στα νησιά με γνώμονα την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών».
Ο κ. Βιλιάρδος σημείωσε πως είναι περίεργο να μιλάμε για το μεταφορικό ισοδύναμο χωρίς να υπάρχει δημοσιονομικό αντίκρισμα, όπως τουλάχιστον συμπεραίνεται από τη μη αναφορά του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Για τις μοχλεύσεις οικονομικών πόρων από τα Προγράμματα του ΕΣΠΑ είπε πως τελικά φαίνεται να είναι πολύ μικρότερες από εκείνες που ανέφερε ο υπουργός κατά την ψήφισή τους στην Βουλή. Ζήτησε από τον κ. Πλακιωτάκη να επιβεβαιώσει εάν έχει διασφαλιστεί 1 δισεκατομμύριο ευρώ και από πού. Τα 13 άρθρα του Κώδικα, ανέφερε ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης, δεν συνιστούν καμία ολοκληρωμένη πολιτική.
«Δεν υπάρχει αντιμετώπιση του φαινομένου τής εγκατάλειψης των μικρών νησιών, ειδικά των ακριτικών που έχουν γερασμένο πληθυσμό» είπε ενώ μεταξύ άλλων επισήμανε: «Τι νόημα έχει αλήθεια η δρομολόγηση μιας νησιωτικής πολιτικής όταν δεν έχουμε ακόμη καθορίσει αλιευτικές ζώνες στο Αιγαίο, όταν επιτρέπουμε στους Τούρκους να ψαρεύουν στις δικές μας θάλασσες και να μας εξάγουν τα δικά μας ψάρια αφορολόγητα, όταν είμαστε η μοναδική χώρα στον πλανήτη που επέτρεψε την αλιεία στο Ιόνιο, εντός των χωρικών της υδάτων, στην Ιταλία».
Παράλληλα, η Ελληνική Λύση εξέδωσε και ανακοίνωση, μέσω της οποίας ενημέρωσε ότι δεν θα υπερψηφίσει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής.
«Η Ελληνική Λύση δεν θα μπορούσε ποτέ να υπερψηφίσει ένα νομοσχέδιο το οποίο εξαιρεί από τις ενισχυτικές πρόνοιες, νησιά όπως η Κρήτη, η Λευκάδα, αλλά και η πολύπαθη Εύβοια. Δεν θα μπορούσαμε ποτέ να "νομιμοποιήσουμε" με την ψήφο μας την "εξωκοινοβουλευτική" διαχείριση της εθνικής πολιτικής υλοποίησης του μεταφορικού ισοδύναμου, με απόφαση του εκάστοτε υπουργού Nαυτιλίας. Η μετατροπή του Kοινοβουλίου σε "χειροκροτητή" της κυβερνητικής αλαζονείας, δεν θα γίνει ανεκτή» αναφέρει η ανακοίνωση.
Η Ελληνική Λύση επισημαίνει ότι, «δεν θα μπορούσε ποτέ να εγκρίνει με την ψήφο της την σκανδαλώδη νομιμοποίηση των παράνομων μεταναστών, που ειδικά στα ακριτικά νησιά με το παρόν νομοσχέδιο αναγνωρίζονται ως "μόνιμοι κάτοικοι"! Πρόκειται για μία μεθόδευση στα όρια της εθνικής μειοδοσίας, την οποία όχι μόνο καταψηφίζουμε, αλλά καλούμε τους βουλευτές της ΝΔ να την αποδοκιμάσουν. Διότι εάν την υπερψηφίσουν καθίστανται συνένοχοι».
Ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ 25 Γιώργος Λογιάδης αναρωτήθηκε: «Για ποια ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική στο νησιωτικό χώρο μιλάμε σήμερα όταν τουρκικά αλιευτικά σχεδόν κάθε μέρα εισβάλλουν στις ελληνικές θάλασσες; Όταν το ναυαγισμένο κρουαζιερόπλοιο Sea Diamond είναι εγκαταλελειμμένο δεκατέσσερα χρόνια στον βυθό της Σαντορίνης στο πλέον τουριστικό λιμάνι της Μεσογείου. Όταν με χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου πολίτη εκσυγχρονίζονται τα λιμάνια και οι υποδομές, τα οποία υπάγονται στο ΤΑΙΠΕΔ και όλη η δημόσια περιουσία μας έχει εκχωρηθεί για 99 χρόνια στους θεσμούς, τα οποία στη συνέχεια το υπερταμείο τα ιδιωτικοποιεί και τα ξεπουλάει;».
Η Ελλάδα, είπε ο βουλευτής, δεν έχει ναυπηγεία ούτε διαλυτήρια πλοίων. Σημείωσε πως από το ένα δισεκατομμύριο ευρώ για τη διασφάλιση κρίσιμων έργων και συνδέσεων στο νησιωτικό και ευρύτερα θαλάσσιο χώρο της Ελλάδας, «η μερίδα του λέοντος θα κατατεθεί βέβαια στους εφοπλιστές». Σε ό,τι αφορά το μεταφορικό ισοδύναμο ανέφερε καθυστερήσεις στις αποδώσεις και πολλές εξαιρέσεις. Η κυβέρνηση, είπε, επιχειρεί να διαχειριστεί επικοινωνιακά το μείζον θέμα της θαλάσσιας πολιτικής και του μεταφορικού ισοδύναμου.