Μπορεί να είναι οι λέξεις «μητέρα», «πατέρας», «άνδρας», «γυναίκα», «αδελφός», «αδελφή», «παππούς», «γιαγιά», «κόρη», «γιός», «φίλος», «φίλη» κ.λπ. προσβλητικές;
Μπορεί να φέρουν και πολύ περισσότερο να αποσκοπούν να φέρουν σε δύσκολη θέση οποιοδήποτε άτομο δεν προσδιορίζεται από αυτές τις λέξεις; Το σημείωμα που διακινήθηκε προ ημερών στους υπαλλήλους του State Department ξανάνοιξε τη συζήτηση «με φόρα».
Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, με το σημείωμα αυτό ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών «παρότρυνε» το προσωπικό του υπουργείου του να αποφεύγει τη χρήση όρων με φυλετικό προσδιορισμό, όπως «μητέρα-πατέρας», «γιός-κόρη» κ.ά. Υποστηρίζοντας μάλιστα, σύμφωνα με τα αποσπάσματα που είδαν το φως της δημοσιότητας, ότι το φύλο «είναι ένα κοινωνικό κατασκεύασμα» και ότι η ταυτότητα φύλου ενός ατόμου «μπορεί να αντιστοιχεί ή να μην αντιστοιχεί στο φύλο που του αποδόθηκε κατά τη γέννηση».
Με αυτό το σκεπτικό, οι υπάλληλοι του State Department «ενθαρρύνονται» να χρησιμοποιούν ουδέτερη γλώσσα ως προς το φύλο, ώστε να αποφεύγονται προσβολές και παρεξηγήσεις… Εδώ όμως είναι που ανοίγει η συζήτηση για τα όρια ανάμεσα στη συμπεριληπτικότητα και την ακρότητα.
Συμπεριληπτικότητα (inclusiveness) είναι η ικανότητα να συμπεριλαμβάνεις διαφορετικούς ανθρώπους και να τους μεταχειρίζεσαι δίκαια και ισότιμα. Συμπεριληπτικότητα δεν είναι η κατάργηση της διαφορετικότητας και πολύ περισσότερο η κατάργηση της ταυτότητας φύλου. Όπως και κάθε είδους ταυτότητας -φυλετικής, θρησκευτικής, πολιτιστικής, σεξουαλικής κ.λπ. Συμπεριληπτικότητα είναι να προσθέτεις δικαιώματα σε ομάδες ανθρώπων που τα έχουν ανάγκη. Δεν είναι να αφαιρείς δικαιώματα από ένα σύνολο, με το σκεπτικό ότι έτσι θα αισθανθεί καλύτερα ένα μέρος του συνόλου.
Βεβαίως, υπάρχουν γύρω μας άνθρωποι που έχουν διαφορετική ταυτότητα φύλου από εκείνη που είχαν όταν γεννήθηκαν. Και, βεβαίως, πρέπει να υπάρχουν όλες οι πρόνοιες, νομικές, εκπαιδευτικές και άλλες, ώστε οι άνθρωποι αυτοί να μην υφίστανται κανενός είδους διακρίσεις. Αλλά η λύση δεν είναι να καταργήσουμε ή να αποσιωπήσουμε την ταυτότητα φύλου ούτε φυσικά να τη θεωρήσουμε «κοινωνικό κατασκεύασμα». Γιατί έτσι η συμπεριληπτικότητα παραβιάζει δικαιώματα των πολλών, οδηγεί τις κοινωνίες σε σύγχυση, σε πόλωση και σε κάθετες διαιρέσεις.
Είμαι γυναίκα, Ελληνίδα, Ευρωπαία. Και είμαι και μητέρα. Για κάθε μια από αυτές τις «ταυτότητες» αισθάνομαι περήφανη και καμία δεν θεωρώ «προσβλητική» για κάποιον άλλο. Κι επίσης, αισθάνομαι απεριόριστο σεβασμό για κάθε έναν, μία, ένα που δεν είναι σαν κι εμένα. Δεν αμφισβητώ την ταυτότητα κανενός και δεν θέλω κανείς να αμφισβητεί τη δική μου.
Πιστεύω ότι εκατοντάδες εκατομμυρίων άνθρωποι σε όλο τον κόσμο -άνδρες, γυναίκες και μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας-επίσης αισθάνονται υπερηφάνεια για την ταυτότητά τους. Η ταυτότητα φύλου, όπως και ο σεξουαλικός προσδιορισμός οποιουδήποτε ανθρώπου δεν μπορεί να θεωρείται a priori απειλή ή προσβολή για την ταυτότητα κάποιου άλλου. Το ζητούμενο είναι ο σεβασμός και τα ίσα δικαιώματα και με αυτό το σκεπτικό νομοθετήσαμε πρόσφατα την ισότητα στον πολιτικό γάμο στην Ελλάδα.
Αυτήν τη στόχευση είχαν και οι αγώνες που δόθηκαν πριν από πολλές δεκαετίες για τα δικαιώματα των γυναικών. Την ισότητα φύλου, όχι την κατάργηση φύλου. Και για να το τελειώνουμε:
Συμπεριληπτική δημοκρατία σημαίνει πως δεν αφήνουμε κανέναν πίσω. Δεν αποκλείουμε, δεν περιθωριοποιούμε, δεν στιγματίζουμε. Δεν κάνουμε διακρίσεις με βάση το φύλο, τη φυλή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την εθνικότητα, την αρτιμέλεια, τις διαφορετικές θρησκευτικές ή πολιτικές πεποιθήσεις.
Δεν κάνουμε διακρίσεις, δεν σημαίνει ότι καταργούμε το φύλο, τη φυλή, την εθνικότητα, την αρτιμέλεια, τον διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, τις διαφορετικές θρησκευτικές ή πολιτικές πεποιθήσεις. Αυτά οδηγούν τελικά σε ολοκληρωτικές λογικές και στη «μοναδική αλήθεια» του Μεγάλου Αδελφού, για να θυμηθούμε και το εμβληματικό έργο του George Orwell.