Η ζωή του Σταύρου Θεοδωράκη μετά το Ποτάμι -Τι σχεδιάζει, τι στέκι ανοίγει

Η νέα ζωή του Σταύρου Θεοδωράκη μετά τις ευρωεκλογές: η επιστροφή στις επιχειρήσεις και το στέκι που ανοίγει με την κόρη του σε λίγες μέρες στην Αθήνα, το βιβλίο που γράφει, τα 500.000 ευρώ που δίνει στο ΕΚΠΑ, ο ρόλος-έκπληξη του Νίκου Αλιβιζάτου και η απάντηση στην ερώτηση που όλοι του κάνουν: θα επιστρέψει στην πολιτική;

Αναζητώ τη σελίδα του Σταύρου Θεοδωράκη στο Facebook. Τελευταία ανάρτηση ο αποχαιρετισμός στον ηθοποιό Τάκη Σπυριδάκη. Πάω πιο πίσω. Αύγουστος. Ο Θεοδωράκης γράφει για τον σπουδαίο Νίκο Θέμελη – ήταν η 8^η επέτειος από τον θάνατό του. Σωστές λέξεις, που εκπέμπουν όμως μια θλίψη. Και μαζί η φωτογραφία που δεσπόζει στο Facebook του: Ένας τεράστιος άγριος βράχος καρφωμένος κάθετα μέσα στη θάλασσα. «Οι βράχοι δεν σπάνε όσο κι αν τους χτυπάνε τα κύματα», σχολιάζουν «συνωμοτικά» κάποιοι από τους δεκάδες χιλιάδες ακολούθους του Θεοδωράκη.

Στο επόμενο σκρολάρισμα το Facebook με ρωτά: «Είναι σωστή αυτή η κατηγορία; Πολιτικός». Oι επιλογές απάντησης που μου δίνονται είναι: «Όχι / Δεν είμαι σίγουρη / Ναι».

Σαν να χωρίζεις μια γυναίκα που αγαπούσες πολύ

Τι είναι, λοιπόν, ο Σταύρος Θεοδωράκης; Ο χρήστης καλείται να απαντήσει, ο ίδιος όμως ο Θεοδωράκης δεν δίνει σήμερα μια ακριβή απάντηση. Στα εγκαίνια της έκθεσης του σκιτσογράφου Δημήτρη Χαντζόπουλου, στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη την περασμένη Πέμπτη, ο Θεοδωράκης έφτασε από τους πρώτους (και έφυγε από τους πρώτους). Αμέσως δημιουργήθηκε ένα μικρό πηγαδάκι γύρω του. «Τι θα κάνεις;», «τέρμα η πολιτική;». Ο Θεοδωράκης απάντησε με μια μεταφορά από αυτές που αγαπά να κάνει: «Είναι σαν να χωρίζεις από μια γυναίκα που αγαπούσες πολύ. Δεν μπορείς να πεις ότι δεν θα ξαναπεράσεις ποτέ από τη γειτονιά της. Όσο κι αν σε έχει πικράνει, ξέρεις ότι μια μέρα μπορεί να βρεθείς ξανά στον δρόμο της». «Και το Ποτάμι; Κλείνει; Γι' αυτό αδειάσατε το ταμείο; Γιατί έδωσες μισό εκατομμύριο στο ΕΚΠΑ;». Ο Θεοδωράκης, αντί απάντησης, χαμογέλασε και το πηγαδάκι διαλύθηκε.

Το ρεπορτάζ, πάντως, λέει ότι η τύχη του Ποταμιού θα κριθεί τον Νοέμβριο. Σε μια συνάντηση στην Αθήνα των αντιπροσώπων του Κινήματος από όλη την Ελλάδα. Αν και οι αποφάσεις είναι μάλλον προδιαγεγραμμένες, αφού η πλειοψηφία των μελών του Πολιτικού Συμβουλίου (οι 12 στους 16, σύμφωνα με πληροφορίες μας) έχει ήδη εκφράσει την άποψη ότι το Ποτάμι πρέπει να αναστείλει τη λειτουργία του.

«Να μη γίνει το Ποτάμι άλλη μια σφραγίδα που θα κυλά αριστερά και δεξιά ανάλογα με τη ζήτηση». «Να δείξουμε και έμπρακτα ότι για εμάς η πολιτική δεν είναι αυτοσκοπός». «Μπορεί να ξαναμπούμε στο παιχνίδι κάποια άλλη στιγμή, αλλά τώρα πρέπει να γυρίσουμε στις δουλειές μας». Αυτές είναι οι φράσεις που ακούγονται στις συναντήσεις του Πολιτικού Συμβουλίου.

Ανοίγει στέκι στο κέντρο της Αθήνας

Και ο Θεοδωράκης; Αν και δεν έχει ανοίξει ακόμη τα χαρτιά του, με τη στάση του είναι σαν να δείχνει τον δρόμο. Δεν τρώει τον χρόνο φιλοσοφώντας περί πολιτικής, αλλά στήνει ήδη μαζί με την κόρη του -που μεγάλωσε πια- μια επιχείρηση εστίασης. Και τις επόμενες εβδομάδες, σύμφωνα με πληροφορίες, θα κάνουν το πρώτο νέο βήμα με «ένα στέκι στο κέντρο της Αθήνας». «Για την παρέα και για τον επιούσιο», λέει γελώντας στους φίλους του.

Από τις αρχές Ιουνίου, όταν έδωσε την τελευταία του ομιλία στη Βουλή, ο Θεοδωράκης δεν έχει δώσει συνεντεύξεις και δεν έχει σχολιάσει την πολιτική επικαιρότητα. Αρνήθηκε ακόμη και να παρουσιάσει το βιβλίο μιας φίλης του που βγήκε πριν από δύο εβδομάδες. «Δεν δουλεύει ακόμη ο εγκέφαλος», της είπε με αφοπλιστική ειλικρίνεια. Το γραφείο του, βέβαια, στη Σεβαστουπόλεως συνεχίζει να γεμίζει με τις κόκκινες σημειώσεις του. Κάρτες στο μέγεθος ενός κινητού, όπως αυτές που κρατούσε στην εκπομπή του, και μετά στη Βουλή και στα συνέδρια, τις μέρες του πολιτικού πυρετού. Και όταν μένει βράδυ στο γραφείο, «γράφει, γράφει, γράφει…», όπως μαρτυρά ένας από τους λίγους συνεργάτες που έχει κρατήσει.

Γιατί είπε σε Βαρβιτσιώτη και Δενδρινού «με καταστρέψατε!»

Ένα πολιτικό βιβλίο; Κανείς δεν ξέρει. Όταν πάντως κυκλοφόρησε «Η τελευταία μπλόφα», ο Θεοδωράκης έδωσε συγχαρητήρια στη Βαρβιτσιώτη και στη Δενδρινού -έκανε και σχετική ανάρτηση στο Instagram- αν και, όπως τους είπε, «με καταστρέψατε», «όλα αυτά που σκόπευα να γράψω για το καλοκαίρι του ’15 τα γράψατε εσείς». Και αν δεν είναι η πολιτική το θέμα του βιβλίου του, τότε τι θα είναι; Σε μια παλαιότερη συνάντηση, όταν ήταν ακόμη στη Βουλή, μου είχε εξομολογηθεί ότι για να ξελαμπικάρει τα βράδια ή νωρίς το ξημέρωμα, γράφει για την Ελλάδα του ’70 και του ’80. Για την Αγία Βαρβάρα όπου μεγάλωσε και για τις πρώτες σκληρές αλλά αληθινές εικόνες της ζωής του. Τα όσα έζησε, δηλαδή, πλάι στον πατέρα του που πουλούσε κουλούρια στο Αρσάκειο στην Πανεπιστημίου, τα χρόνια που στέγαζε εισαγγελείς και κακουργιοδικεία. 

Γιατί δεν γυρίζει στους «Πρωταγωνιστές»; Γιατί δεν συνεχίζει τη «βόλτα» του στα μέρη που τον έκαναν έναν από τους πιο αγαπητούς δημοσιογράφους της δεκαετίας του 2000; «Η πολιτική και η δημοσιογραφία δεν είναι κοστούμια που αλλάζεις σε ένα βράδυ», απαντά σε «συναδέλφους» του δημοσιογράφους, αλλά μάλλον δεν τους λέει όλη την αλήθεια. Η πρωτοφανής επίθεση που δέχθηκε το 2015, μόλις εμφανίστηκε στην πολιτική, και τα fake news που τον συνέδεαν με εργολάβους και εκδότες τον έχουν κάνει πιο προσεκτικό. Δεν θέλει, λοιπόν, να ανοίξει την πόρτα της δημοσιογραφίας όταν ακόμη οι πολίτες τον αντιμετωπίζουν ως πολιτικό.

Πολιτικός; Όχι μόνο. Άλλωστε, παλιά είχε πει ότι αν δεν γινόταν δημοσιογράφος, θα γινόταν φωτογράφος ή ξυλουργός. Και το καλοκαίρι τύπωσε σε χιλιάδες αντίτυπα 20 φωτογραφίες που έχει τραβήξει στο χωριό του, στον Δραπανιά, και τις μοίρασε στα καφενεία του χωριού για να τις δίνουν στους τουρίστες. Καρτ ποστάλ από τις διακοπές τους στην Ελλάδα.

Τα κόκκινα από τα δάκρυα μάτια και ο πιστός Σήφης

Ένας άνθρωπος, όμως, που μεγάλωσε στον αληθινό κόσμο δεν γνώριζε ότι το Ποτάμι δεν θα έμπαινε στην  Ευρωβουλή; «Πίστευα ότι ήμασταν γύρω στο 2,5%. Αρκετοί δημοσκόποι μάς έλεγαν ότι υπάρχει κόσμος που "το σκέφτεται". Επιστρατεύσαμε ό,τι δυνάμεις είχαμε και δεν είχαμε για να πείσουμε τους αμφιταλαντευόμενους. Εγώ προσωπικά πήγα σε 100 πόλεις. Το αποτέλεσμα δείχνει όμως ότι δεν τους έπεισα». Με αυτά περίπου τα λόγια «απολογήθηκε» το βράδυ της ήττας στον κόσμο του Ποταμιού – η Σεβαστουπόλεως είχε γεμίσει με στελέχη και φίλους βουρκωμένους. Ο ίδιος φαινόταν ψύχραιμος, αλλά για αρκετές από τις επόμενες μέρες πήγαινε στο γραφείο με κόκκινα μάτια.  Ήταν οι μέρες που έκανε παρέα μόνο με τον πιστό του σκύλο, Σήφη. Τον μεγαλόσωμο κυνηγό που μαζί τρέχουν τα πρωινά σε πάρκα και λόφους. 

«Στην Ελλάδα πάσχουμε από θανατολαγνεία», θα πει στο πρώτο Πολιτικό Συμβούλιο μετά τις ευρωεκλογές. Και θα εξηγήσει: «Περνούσα έξω από ένα σχολείο με δεκάδες γονείς μαζεμένους να περιμένουν τα παιδιά τους να τελειώσουν τις εξετάσεις. Τρέχαμε σχεδόν με τον Σήφη, αλλά μια κυρία είχε όρεξη για κουβέντα. "Κακώς δεν κατεβαίνετε στις εκλογές". "Στις εθνικές εκλογές θα σας ψηφίζαμε", πρόσθεσε ένας κύριος. "Ναι, το Ποτάμι δεν πρέπει να λείψει", συμπλήρωσε μια άλλη κυρία. Για να μη σας τα πολυλογώ, οι τριάντα από τους πενήντα γονείς έπαιρναν όρκο ότι θα μας ψήφιζαν στις εθνικές εκλογές. Ένιωσα σαν να ήμουν σε κηδεία που όλοι εκ των υστέρων λένε τι καλός που ήταν ο μακαρίτης».

Στις ευρωεκλογές, το Ποτάμι ψήφισαν 85.934 άνθρωποι. Ποσοστό: 1,52%. Αυτό το 0,2%  -πάνω από το 1,5%- είναι που δίνει στο Ποτάμι πολιτικά προνόμια. Γιατί, σύμφωνα με τον νόμο, ένα κόμμα που παίρνει στις εκλογές πάνω από 1,5% δικαιούται μέρος των ευεργεσιών που απολαμβάνουν τα κόμματα της Βουλής. Μια από αυτές και η τακτική χρηματοδότηση μέχρι την επόμενη εκλογική αναμέτρηση.

«Θα μπορούσε χαλαρά να πέφτει το χρήμα, από τώρα και για πέντε ολόκληρα χρόνια. Δηλαδή εκατό χιλιάρικα τον χρόνο. Δηλαδή 8.400 τον μήνα. Και ο Θεοδωράκης ως πολιτικός αρχηγός να τα τσεπώνει, να έχει υπηρεσιακό αμάξι, οδηγούς, φρουρούς και όλα τα κομφόρ. Και επειδή το εκτός Βουλής κόμμα του θα υπολειτουργούσε, η αρχηγάρα θα ζούσε σαν αγάς με τα δικά μας χρήματα», σχολίασε πρόσφατα στην εφημερίδα «Τα Νέα» η κυρία Έλενα Ακρίτα. Αφορμή για το σχόλιο της τολμηρής αρθρογράφου ήταν η είδηση ότι το Ποτάμι, με απόφαση του Θεοδωράκη και της οικονομικής του επιτροπής, χρηματοδοτεί με 500.000 ευρώ το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο!

Ο Αλιβιζάτος αντιπρόεδρος στην επιτροπή για τα 500.000 ευρώ

Στη Σεβαστουπόλεως έχουν μείνει πλέον ελάχιστοι εργαζόμενοι, τα περισσότερα γραφεία έχουν αδειάσει, οι βιβλιοθήκες φέρουν λιγότερο βάρος -πρόσφατα έγινε η καθιερωμένη φθινοπωρινή αποστολή βιβλίων αλλά και υπολογιστών και γραφικής ύλης σε παιδικά ιδρύματα. Είναι κάτι που κάνει το Ποτάμι κάθε χρόνο στην έναρξη της σχολικής χρονιάς. Αυτή τη φορά, όμως, άδειασαν και τα ταμεία.  «Να μην κάθονται τα λεφτά», όπως είπε ο Θεοδωράκης στα ξαφνιασμένα στελέχη και τους φίλους που συγκεντρώθηκαν στο Χυτήριο πριν από δύο εβδομάδες. «Πού να τα δίναμε τα λεφτά;», αναρωτήθηκε, εξηγώντας το σκεπτικό της οικονομικής επιτροπής για τη χορηγία των 500.000 ευρώ.

«Η πρώτη σκέψη ήταν να τα επιστρέψουμε στο υπουργείο Εσωτερικών. Κάποιος πρότεινε ΜΚΟ. Αλλά ποιες και με ποια κριτήρια; Προσπαθήσαμε να βρούμε άκρη και με τις βιβλιοθήκες στην άγονη γραμμή. Δαιδαλώδες. Και εκεί, σε μια συζήτηση με τον συνταγματολόγο Νίκο Αλιβιζάτο αποφασίσθηκε να δοθούν στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο για την ενίσχυση προγραμμάτων που θα βοηθήσουν αποκλειστικά νέους Έλληνες επιστήμονες για να παραμείνουν στην Ελλάδα».

Σύμφωνα με πληροφορίες, τις επόμενες μέρες ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, Θάνος Δημόπουλος, θα ανακοινώσει την επιτροπή που θα εγγυηθεί τις διαδικασίες για την αξιοποίηση του μισού εκατομμυρίου.  Αυτή φαίνεται να είναι και η κύρια έγνοιά του αυτή την εποχή.

Δεν σβήνει τηλέφωνα, ούτε όσων έχουν πεθάνει

«Η μπάλα είναι στα πόδια του Μητσοτάκη», απαντά όταν τον ρωτούν για την πολιτική επικαιρότητα. «Ο Τσίπρας θα κερδίσει το παιχνίδι στον χώρο του, αλλά η τύχη του θα εξαρτηθεί από τις επιδόσεις του Κυριάκου», σχολιάζει στις παρέες των «Ποταμίσιων». Και όταν τον ρωτούν αν βλέπει λάθη στη σημερινή διακυβέρνηση, απαντά: «Λάθη υπάρχουν, αλλά ο κόσμος έχει κουραστεί από την τυφλή πολιτική αντιπαράθεση των δέκα τελευταίων ετών. Δίνει σημασία μόνο στα μεγάλα και κάνει υπομονή για τα μικρά. Αυτό όμως δεν θα κρατήσει για πάντα».

Την τελευταία φορά που είδα τον Σταύρο Θεοδωράκη ήταν πριν από λίγες ημέρες, ένα μεσημέρι που κατέβαινε την Κολοκοτρώνη, με το σακίδιό του στην πλάτη να μοιάζει πιο ελαφρύ από ποτέ. Είχε σταματήσει και μιλούσε με ένα πρόσωπο της δημόσιας σφαίρας, από αυτά που του είχαν επιτεθεί με λύσσα τα τελευταία πέντε χρόνια. Έμεινα να παρακολουθώ και όταν ο Θεοδωράκης έμεινε μόνος του τον ρώτησα: «Του μιλάς; Εγώ θα είχα διαγράψει και το τηλέφωνό του».

«Δεν διαγράφω τηλέφωνα, ούτε καν των πεθαμένων», μου απάντησε. Ο Σταύρος Θεοδωράκης, είναι φανερό, δεν καίγεται να πάρει το αίμα του πίσω. Και όμως, εγώ πιστεύω ότι ξανά μια μέρα, λίγα χρόνια μετά, θα ξυπνήσουμε με την είδηση της επιστροφής του Σταύρου Θεοδωράκη. Στη δημοσιογραφία; Στην πολιτική; Θα δείξει στη γειτονιά ποιας «γυναίκας» δεν μπόρεσε να αντισταθεί.