Γιατρός με αριθμό ρεκόρ επεμβάσεων. Θρύλος στο Χιούστον των ΗΠΑ, πρωτοπόρος σε θέματα σπονδυλικής στήλης, καθηγητής που ποτέ δεν είχε ιδιωτικό ιατρείο, διευθυντής κλινικής στο ΚΑΤ, ο Σπύρος Πνευματικός αποφάσισε να κατέβει υποψήφιος βουλευτής στις εκλογές με τη ΝΔ.
Μιλά στο iefimerida για την απόφασή του αυτή, για τον συμφοιτητή του Παύλο Πολάκη, για το όραμά του για τη δημόσια υγεία.
Είναι η περίπτωση του επιστήμονα με τη σπουδαία καριέρα στο εξωτερικό, του χειρουργού που μεγαλουργεί, με τις εκατοντάδες δημοσιεύσεις, τις πανεπιστημιακές και διοικητικές θέσεις στις ΗΠΑ που σε κάνει να απορείς: πώς τα άφησε όλα αυτά για να έρθει στην Ελλάδα, να εργασθεί στο ΚΑΤ, αρνούμενος να έχει δικό του ιατρείο ή να χειρουργεί ιδιωτικά; Είναι η περίπτωση του Σπύρου Πνευματικού, Καθηγητή Ε.Κ.Π.Α., Διευθυντή Γ’ Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής στο ΚΑΤ, που βρέθηκε αμέσως μετά την Ιατρική Αθηνών να κάνει ειδικότητα στις ΗΠΑ κερδίζοντας τη θέση ανάμεσα σε χιλιάδες άλλους. Ο «ξένος» που κατόρθωσε να συγκεντρώσει ρεκόρ βαθμολογίας ως ειδικευόμενος, να γίνει μέλος της επιτροπής επιλογής ειδικευομένων, να εφαρμόσει πρωτοποριακές χειρουργικές μεθόδους, να γίνει επίκουρος καθηγητής. Για να γυρίσει πίσω στην Ελλάδα το 2004 και τώρα να κάνει το επόμενο μεγάλο βήμα: να κατέβει στις εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου με το ψηφοδέλτιο της ΝΔ στην Εύβοια.
Ο ξένος με το δύσκολο επώνυμο στο Χιούστον
Γιατί; Είναι η πρώτη αυθόρμητη ερώτηση όταν έχεις απέναντί σου έναν επιστήμονα με τέτοια καριέρα, με βαρύ βιογραφικό; Γιατί να αφήσει την ησυχία του και την επαγγελματική του ζωή για χάρη της Βουλής; «Ολοι πρέπει να είμαστε ενεργοί πολίτες. Δεν γίνεται άλλο να καθόμαστε στον καναπέ και να κάνουμε κριτική. Ο,τι και αν συμβεί, μετά θα έχω το απόλυτο δικαίωμα να κάνω κριτική, γιατί θα ξέρω ότι προσπάθησα να εμπλακώ, να συμβάλω». Η ζωή του αποτελεί αυτό που λέμε success story, είναι η δικαίωση του american dream, χωρίς όμως ίχνος της αφέλειας και της εύκολης αφήγησης επιτυχίας που συνήθως συνοδεύει αυτούς τους δυο όρους. Δούλεψε εξαντλητικά, με απόλυτη στοχοθέτηση, με πειθαρχία για να τα καταφέρει. «Η ειδικότητα που επέλεξα, η ορθοπαιδική, είναι τρομερά ανταγωνιστική γιατί έχει μεγάλο κύρος και υψηλές οικονομικές απολαβές, άρα είναι πολύ ελκυστική. Είναι χιλιάδες αυτοί που προσπαθούν να την εξασφαλίσουν στις ΗΠΑ, ενώ παναμερικανικά οι ειδικευόμενοι είναι 800», λέει στο iefimerida για την πρώτη εποχή που βρέθηκε στο Χιούστον. Κάθε χρόνο οι ειδικευόμενοι δίνουν εξετάσεις για να μπορέσουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους και ο κύριος Πνευματικός δύο από τις πέντε φορές κατόρθωσε να συγκεντρώσει την υψηλότερη βαθμολογία σε ολόκληρες της ΗΠΑ. Ο «μύθος» του είχε αρχίσει ήδη να σχηματίζεται.
«Με ρωτάτε πώς το πετυχαίνει κάποιος αυτό; Το πετυχαίνεις αφιερώνοντας όλη σου τη ζωή. Τίποτα λιγότερο. Πειθαρχία, στοχοθέτηση, βαθιά επιθυμία. Επειδή, δε, ήμουν ξένος, ο Ελληνας με το περίεργο όνομα, έπρεπε να δουλέψω τρεις φορές περισσότερο από τους Αμερικάνους. Τα κατάφερα όμως». Κατάφερε να μπει στο πανεπιστήμιο, να γίνει επίκουρος καθηγητής -τώρα είναι καθηγητής και στο Χιούστον- να μπει στην επιτροπή επιλογής ειδικευομένων. Ποτέ του δεν βρέθηκε κάποιος Ελληνας υποψήφιος για θέση ειδικότητας. «Θυμάμαι σε μια συνεδρίαση μίλαγαν για ένα παιδί από το Πουέρτο Ρίκο και έλεγαν “τι θα τον κάνουμε; Είναι ξένος”. Ξαφνιάστηκα και τους είπα “κι εγώ τέτοιος ήμουν. Ξένος” και μου απάντησαν ότι τώρα ήμουν ένας από αυτούς».
Οταν είπε όχι στο Harvard
Κάποια στιγμή του έκαναν πρόταση να εργασθεί στο Harvard πάνω στην ειδικότητά του. Πρόταση δελεαστική -το να έχεις μια τέτοια θέση στο Harvard απογειώνει το βιογραφικό σου. Αρνήθηκε όμως γιατί δεν ήθελε να ζήσει μακριά από τη σύζυγό του, τη Σοφία Χατζηιωάννου. Είναι μαζί από τότε που ήταν φοιτητές στην Ιατρική Αθηνών, πήγαν μαζί στο Χιούστον όπου και εργαζόταν και η σύζυγός του, έχουν ένα γιο 16 ετών σήμερα και μια κόρη 18 ετών. «Δεν με ενδιέφερε να γράφει το βιογραφικό μου ότι είμαι στο Harvard. Προτίμησα να γράφει ότι παραμένω παντρεμένος!», μας λέει. Ζωή δύσκολη και με απόλυτη προσήλωση. Οταν συζήτησα με την κυρία Χατζηιωάννου για να της ζητήσω φωτογραφίες από εκείνη την εποχή, μου είπε ότι έχει μόνο μία αφού «δουλεύαμε 24 ώρες το 24ωρο, δεν υπήρχε χώρος για κάτι άλλο».
Λίγο πριν το 2004 επέστρεψαν στην Ελλάδα, κατόπιν προτροπής της συζύγου του και με δεδομένο το κλίμα που επικρατούσε στην χώρα. Η Ελλάδα βρισκόταν σε άνθηση, σε ευφορία. Εγινε αμέσως επίκουρος καθηγητής, διευθυντής της περιφερειακής κλινικής το 2013, καθηγητής το 2014. Και όμως, κάθε μέρα ως και πρόσφατα ξυπνούσε το πρωί και ήθελε να επιστρέψει στις ΗΠΑ – τον συγκρατούσε πάντα η γυναίκα του. «Στις ΗΠΑ ήταν ανταγωνιστικά τα πράγματα, όμως δεν με έβλεπαν σαν αντίζηλο. Στην Ελλάδα τα πράγματα ήταν χειρότερα στην αρχή. Με έβλεπαν σαν “φρικιό”».
O Πολάκης και ο Δρακόπουλος του Νιάρχος
Οι παλιοί του φίλοι από την Ιατρική και την εποχή του Κολεγίου ακολουθούσαν αντίστοιχες διαδρομές. Κάποιοι επέστρεφαν στην Ελλάδα, κάποιοι δεν είχαν φύγει. Ανάμεσά στους συμμαθητές του ήταν ο Ανδρέας Δρακόπουλος, πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος «τον συναντούσα και στις ΗΠΑ κάποιες φορές επειδή επισκεπτόταν τον θείο του, τον Σταύρο Νιάρχο που νοσηλευόταν σε εμάς στο Χιούστον». Συμμαθητής του ήταν και ο Κυριάκος Μητσοτάκης που τον έπεισε να κατέλθει στις εκλογές της 7ης Ιουλίου. Συμφοιτητής του δε, στην Ιατρική, ήταν ο Παύλος Πολάκης, με τον οποίο έχει εξαιρετική σχέση. «Ο Παύλος είναι αυθεντικός. Ειλικρινής. Δεν λέει πράγματα που τον βάζουν άλλοι να πει. Εκφράζει τη δική του αλήθεια. Και αυτό το σέβομαι όσο και αν διαφωνώ με τις απόψεις του. Είχαμε και έχουμε καλή σχέση».
Τώρα όμως, ο Σπύρος Πνευματικός, ως υποψήφιος βουλευτής της ΝΔ βρίσκεται απέναντί του πολιτικά και επί της ουσίας όσον αφορά το όραμα που έχει για τη δημόσια υγεία. Δεν έχει διατελέσει μέλος ή στέλεχος του κόμματος «για να φανταστείτε δεν ήξερα που είναι τα γραφεία της ΝΔ. Εβαλα τη διεύθυνση στα google maps για να πάω να πάρω τα χαρτιά για την υποψηφιότητά μου». Μου εξηγεί ότι πιστεύει πολύ στον Κυριάκο Μητσοτάκη. «Χρειάζεται ένας πολιτικός λόγος από αυθεντικούς ανθρώπους που δεν θα τρομάξουν να κάνουν αυτό που πρέπει. Πρέπει να τον στηρίξουμε άνθρωποι με παρόμοιες αντιλήψεις με αυτόν. Αλλά πρέπει να σπάσουμε αυγά. Και να υπάρξει υπομονή στην αρχή μέχρι να έρθουν τα επιθυμητά αποτελέσματα».
Οι προτάσεις που έχει να κάνει για τη δημόσια υγεία περνούν μέσα από τη μακρά του εμπειρία στις ΗΠΑ, αλλά και στο χρεοκοπημένο, όπως λέει, σύστημα δημόσιας υγείας στην Ελλάδα «που παραπαίει και αυτό πρέπει να σταματήσει. Τώρα. Μπορούμε». Μιλά για την ανάγκη να στηριχθούν τα νοσοκομεία και το προσωπικό με άμεση χρηματοδότηση, αλλά και για ένα σύστημα δικαιοσύνης απέναντι στους ασθενείς.
Δημόσια υγεία και δικαιοσύνη
«Χρειάζεται ένα ηλεκτροσόκ για να πάρει μπροστά το δημόσιο σύστημα υγείας. Να παραδεχθούμε τα προβλήματα. Να δούμε τις προϋποθέσεις. Να προσφέρουμε υγεία χωρίς περιορισμούς σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Να έχουν όλοι την ίδια ποιότητα υγείας ανεξαρτήτως οικονομικών δυνατοτήτων. Πρέπει, όμως, να βρούμε έναν τρόπο προσφοράς. Ανθρωποι που έχουν την οικονομική ευρωστία, δεν είναι κακό να έχουν μια ιδιωτική ασφάλεια για να πληρώνουν τα έξοδα τους στα δημόσια νοσοκομεία και έτσι να συνεισφέρουν σε ανθρώπους που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα», λέει στο iefimerida o κύριος Πνευματικός. Τονίζει ότι είναι υπέρ της δημόσιας υγείας και αναφέρεται στην προσωπική του στάση ζωής «δεν έχω ιδιωτικό ιατρείο, δεν χειρουργώ ιδιωτικά. Κάνω απογευματινά ιατρεία στο νοσοκομείο και είμαι ανοιχτός να δεχθώ τους πάντες. Ολους όμως. Συχνά και χωρίς ραντεβού. Κυκλοφορώ στο νοσοκομείο και με αναγνωρίζουν όλοι» λέει. Επισημαίνει ότι το ΚΑΤ θα έπρεπε να είναι κερδοφόρος οργανισμός. «Μπορεί να τα καταφέρει με λίγη προσπάθεια. Ξέρετε ότι εξυπηρετεί 15.000 περιστατικά τον χρόνο;».
Στα χωριά της Εύβοιας όπου τριγυρίζει, του ζητάνε πολλά, να φτιάξει δρόμους κυρίως. «Τους απαντάω ότι δεν θα τους υποσχεθώ κάτι που δεν έχει γίνει εδώ και δεκαετίες και ξέρω ότι είναι δύσκολο να το καταφέρω εγώ». Οταν του επισημαίνω ότι αυτή είναι μια στάση που δεν είμαι σίγουρη πόσο ωφέλιμη θα του είναι στην πολιτική του καριέρα εφόσον εκλεγεί, απαντά ακαριαία. «Δεν με ενδιαφέρει. Πιστεύω μόνο στην απόλυτη ειλικρίνεια. Σε αυτό που πιστεύω ότι είναι το σωστό. Δεν μπορώ να βάλω νερό στο κρασί μου. Αν δω ότι δεν μπορώ να λειτουργήσω έτσι και να κάνω αυτό που πραγματικά θέλω, τότε κανένα πρόβλημα. Εγώ δεν μπαίνω στην πολιτική για να κάνω καριέρα».
Τα δύσκολα χρόνια και η πυξίδα του
Μου επισημαίνει ότι αυτή είναι μια στάση ζωής που διδάχθηκε από παιδί, από τον πατέρα του Γιώργο που γεννήθηκε στην Χαλκίδα. Αξιωματικός της αεροπορίας, εκδιώχθη από τον στρατό κατά τη επταετία. «Ηταν μια οικογένεια δεξιών που εναντιώθηκαν στη δικτατορία και διώχθηκαν για αυτό. Τα αδέλφια του φυλακίστηκαν μάλιστα. Οι γονείς μου έκαναν φοβερές θυσίες για να σπουδάσω, να πάω σε καλό σχολείο. Ζήσαμε πραγματικά δύσκολα χρόνια», μου λέει και καταλαβαίνω από τον τόνο της φωνής του ότι εκείνη η εποχή, όσα χρόνια και αν πέρασαν, όσες διακρίσεις και αν ήρθαν παραμένει απολύτως ενεργή.
«Ο πατέρας μου είναι η πυξίδα στην ζωή μου» λέει. Ουσιαστικά για χάρη του έγινε γιατρός, αφού ήταν ο διακαής πόθος που είχε για τον εαυτό του από παιδί. Ο Σπύρος Πνευματικός, ως εξαιρετικός μαθητής μπορούσε να διαλέξει όποια σχολή ήθελε. Εντέλει, την αγάπησε βαθιά την ιατρική, έγινε η ίδια του η ζωή. «Ο πατέρας μου ήταν ένας άνθρωπος με πολύ συγκεκριμένες απόψεις για τη ζωή, είχε την αίσθηση του σωστού και του λάθους και μου το μετέδωσε. Εμαθα ότι αν κάνω αυτό που θεωρώ σωστό στη ζωή μου, τότε δεν θα μου βγει ποτέ λάθος και δεν θα χρειαστεί να λογοδοτήσω ποτέ σε κανένα» λέει.