Ως διπλωματικό «φάουλ» και απρεπή κίνηση χαρακτηρίζουν κυβερνητικές πηγές την απόφαση του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ να ακυρώσει την προγραμματισμένη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, μόλις λίγες ώρες προτού αυτή πραγματοποιηθεί.
Προσθέτουν πως ήταν προγραμματισμένη και προφανώς ο κ. Σούνακ ενοχλήθηκε από όσα είπε ο Έλληνας πρωθυπουργός στο BBC, τα οποία ωστόσο δεν ήταν διαφορετικά από όσα έχει πει μέχρι τώρα και αποτελούν πάγιες ελληνικές θέσεις.
Σε κάθε περίπτωση, υπογραμμίζουν ότι το ζήτημα δεν αφορά στη βρετανική κυβέρνηση, αλλά το Βρετανικό Μουσείο, με το οποίο κάνουμε συζητήσεις και θα συνεχίσουμε να κάνουμε.
Να σημειωθεί ότι η ενημέρωση προς την ελληνική πλευρά για την ακύρωση της συνάντησης έγινε την ώρα που ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε συνάντηση με τον επικεφαλής του βρετανικού Εργατικού Κόμματος, Κιρ Στάρμερ (την οποία γνώριζε ο Σούνακ).
Ενόχληση Μητσοτάκη για την ακύρωση της συνάντησης
Ο Έλληνας πρωθυπουργός εξέφρασε την ενόχλησή του για την ακύρωση της συνάντησης και κατόπιν αυτού επιστρέφει νωρίτερα αύριο στην Ελλάδα.
Σε δήλωσή του ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε: «Εκφράζω την ενόχλησή μου για το γεγονός ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός ακύρωσε την προγραμματισμένη μας συνάντηση λίγες ώρες πριν αυτή πραγματοποιηθεί.
Ελλάδα και Βρετανία ενώνονται από παραδοσιακούς δεσμούς φιλίας και το πλαίσιο των διμερών μας σχέσεων είναι εξαιρετικά ευρύ.
Οι θέσεις της Ελλάδος για το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι γνωστές. Ήλπιζα να έχω την ευκαιρία να τις συζητήσω και με τον Βρετανό ομόλογό μου, μαζί με τις μεγάλες προκλήσεις της διεθνούς συγκυρίας: Γάζα, Ουκρανία, Κλιματική κρίση, μετανάστευση.
Όποιος πιστεύει στην ορθότητα και το δίκαιο των θέσεών του δεν φοβάται ποτέ την αντιπαράθεση επιχειρημάτων».
Η συνέντευξη Μητσοτάκη στο ΒΒC για τα Γλυπτά
Φαίνεται πως η συνέντευξη του πρωθυπουργού στο BBC, στην οποία μίλησε για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, αποτέλεσε την αφορμή για να ακυρώσει ο Ρίσι Σούνακ την προγραμματισμένη για αύριο συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Ντάουνινγκ Στριτ.
Από την πλευρά του Βρετανού πρωθυπουργού προβάλλεται ως επίσημη δικαιολογία η αλλαγή προγράμματος του Ρίσι Σούνακ, ωστόσο κυβερνητικές πηγές στην Αθήνα αναφέρουν ότι ο πραγματικός λόγος είναι η συζήτηση για τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Στη συνέντευξη στο BBC, ο κ. Μητσοτάκης έθεσε ξανά το θέμα, παραλληλίζοντας τα αποκομμένα τμήματα των Γλυπτών με τη Μόνα Λίζα.
Ο κ. Μητσοτάκης είπε χαρακτηριστικά ότι «τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα φαίνονταν καλύτερα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Δεν είναι ζήτημα επιστροφής, τα Γλυπτά ανήκουν στην Ελλάδα και εκλάπησαν».
Μάλιστα, παρέθεσε ένα παράδειγμα με τη Μόνα Λίζα για να ενισχύσει τον ισχυρισμό του. «Για εμάς είναι ζήτημα επανένωσης, πού μπορείς να θαυμάσεις καλύτερα αυτά τα σημαντικά μνημεία. Αν κόβαμε μισή τη Μόνα Λίζα και η μισή ήταν στο Λούβρο, τι θα συνέβαινε;», διερωτήθηκε ο πρωθυπουργός.
«Δεν έχουμε κάνει την πρόοδο που θα θέλαμε στις διαπραγματεύσεις, αλλά έχω υπομονή και θα επιμείνω σε αυτές τις συζητήσεις», πρόσθεσε.
Εκπρόσωπος Σούνακ για συνέντευξη Μητσοτάκη
Νωρίτερα σήμερα, ο εκπρόσωπος του Ρίσι Σούνακ είχε δηλώσει ότι η βρετανική κυβέρνηση «δεν έχει κανένα σχέδιο να αλλάξει τον νόμο που απαγορεύει να φύγουν οριστικά τα Γλυπτά του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο και θεωρεί πως το λονδρέζικο ίδρυμα είναι το σωστό μέρος για τη στέγασή τους».
Ο εκπρόσωπος ρωτήθηκε και για την αντίδραση του Βρετανού πρωθυπουργού μετά τη συνέντευξη του κ. Μητσοτάκη στο BBC, λέγοντας ότι «δεν σχεδιάζουμε να αλλάξουμε την προσέγγισή μας».
Απάντησε επίσης ότι «δεν συμφωνούμε με τον χαρακτηρισμό αυτό» σε ερώτηση για την παρομοίωση του κ. Μητσοτάκη των κατακερματισμένων Γλυπτών με μια σκισμένη Μόνα Λίζα, συμπλήρωσε δε πως τα Γλυπτά αποκτήθηκαν νόμιμα.
Ολόκληρη η συνέντευξη του πρωθυπουργού στο BBC
Laura Kuenssberg: Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η Ελλάδα αγκομαχούσε υπό το βάρος του τεράστιου χρέους της και προσπαθούσε να διαχειριστεί πολλές χιλιάδες ανθρώπους που έφταναν στις ακτές της. Το πρόσωπο που συχνά πιστώνεται την αντιστροφή της πορείας της ελληνικής οικονομίας, που ανταμείφθηκε με συντριπτική πλειοψηφία στις εκλογές του καλοκαιριού, είναι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τον οποίο υποδέχομαι με μεγάλη χαρά σήμερα. Καλώς ήρθατε στην εκπομπή.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καλημέρα. Σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία.
Laura Kuenssberg: Είναι μεγάλη μου χαρά. Όπως και το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελλάδα κλήθηκε να διαχειριστεί την έλευση μεταναστών στις ακτές της. Αλλά έχετε πραγματικά μειώσει τους αριθμούς. Πριν από λίγο καιρό η Suella Braverman, η οποία ήταν υπουργός Εσωτερικών μέχρι πρόσφατα, επισκέφθηκε τη Σάμο, στο Αιγαίο Πέλαγος, και είπε ότι αισθάνεται πως το Ηνωμένο Βασίλειο έχει πολλά να μάθει από την Ελλάδα. Πιστεύετε λοιπόν ότι υπάρχουν πράγματα που πρέπει να μάθουμε από εσάς;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Εφαρμόσαμε μία αυστηρή αλλά δίκαιη μεταναστευτική πολιτική, η οποία έχει ως αφετηρία μία θεμελιώδη παραδοχή: ότι πρέπει να περιοριστεί ο αριθμός των σκαφών που αποπλέουν από τα τουρκικά παράλια. Το έχουμε καταφέρει αυτό, με αρκετή επιτυχία. Βέβαια, η γεωγραφία μας είναι πολύ διαφορετική από τη δική σας, οπότε κάποιες αναλογίες ενδεχομένως δεν είναι τόσο συναφείς. Αλλά καταφέραμε να μειώσουμε σημαντικά τον αριθμό των ανθρώπων που φτάνουν στα ελληνικά νησιά, που ασφαλώς συνιστά μεγάλη ανακούφιση για τους κατοίκους τους. Έχουμε επίσης πετύχει την σχετικά ταχεία αξιολόγηση των αιτήσεων για χορήγηση ασύλου.
Επομένως, θα έλεγα ότι συνολικά αλλάξαμε το αφήγημα όσον αφορά στη μετανάστευση. Πείσαμε, επίσης, την Ευρώπη ότι δεν μπορείς να διαχειριστείς το μεταναστευτικό πρόβλημα εάν δεν δώσεις ιδιαίτερη έμφαση σε αυτό που αποκαλούμε «εξωτερική διάσταση» της μετανάστευσης, που είναι ουσιαστικά η προστασία των κοινών μας συνόρων.
Laura Kuenssberg: Αν κοιτάξετε τα νούμερα, είναι εντυπωσιακά. Το 2015 έφτασαν περισσότεροι από 800.000 άνθρωποι. Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία, φέτος μιλάμε για 35.000 μέχρι στιγμής. Αλλά μέρος του τρόπου με τον οποίο το χειριστήκατε ήταν μια συμφωνία σε επίπεδο ΕΕ με την Τουρκία. Το Ηνωμένο Βασίλειο δυσκολεύεται να πετύχει μια συμφωνία επιστροφών με τη Γαλλία. Και εκτός ΕΕ αυτό μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο. Αλλά πιστεύετε ότι είναι ρεαλιστικό ότι η ΕΕ θα προσπαθήσει πραγματικά να βοηθήσει το Ηνωμένο Βασίλειο σε αυτό το ζήτημα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Στην περίπτωσή μας θέλουμε να συνεργαστούμε με την Τουρκία, η οποία είναι μια χώρα διέλευσης. Το κάνουμε τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μου φαίνεται ότι έχετε ένα διαφορετικού τύπου πρόβλημα. Όταν κοιτούσα τους αριθμούς, ένα σημαντικό ποσοστό των ανθρώπων που φτάνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο φτάνει μέσω νόμιμων οδών. Αυτό που λέμε στην Ευρώπη είναι ότι πρέπει να περιορίσετε το πρόβλημα των παράτυπων αφίξεων και ταυτόχρονα να προσφέρετε νόμιμες οδούς μετανάστευσης.
Αν κοιτάξετε την ελληνική οικονομία, παραδείγματος χάρη, αναζητούμε περισσότερους εργάτες στον αγροτικό τομέα. Η οικονομία αναπτύσσεται. Η ανεργία είναι κάτω από 10% για πρώτη φορά μετά από πολλά, πολλά χρόνια. Πρέπει, λοιπόν, να βρούμε μια ισορροπία ανάμεσα στην προστασία των συνόρων μας και στο να προσφέρουμε νόμιμες οδούς μετανάστευσης. Και βέβαια, να επιστρέφουμε όσους δεν λαμβάνουν άσυλο στις χώρες καταγωγής τους. Αυτό έχει αποδειχθεί πολύ δύσκολο, όχι μόνο για το Ηνωμένο Βασίλειο, έχει αποδειχθεί επίσης πολύ δύσκολο για την Ευρώπη, διότι πρέπει να συνεργαστούμε με αυτές τις χώρες και αυτές δεν είναι πάντα ιδιαίτερα πρόθυμες.
Laura Kuenssberg: Δεν είναι πάντα διατεθειμένες να το κάνουν. Έχει όμως υπάρξει επίσης κάποια κριτική από φιλανθρωπικές και από άλλες προσφυγικές οργανώσεις ότι η προσέγγιση που έχει ακολουθήσει η Ελλάδα ήταν μερικές φορές υπερβολικά σκληρή, υπερβολικά αυστηρή και ότι ήσασταν πολύ σκληροί στην προσπάθεια να μειώσετε τους αριθμούς. Το καλοκαίρι, ένα πλοίο που μετέφερε παρά πολλούς μετανάστες ανατράπηκε και εκατοντάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Είμαι σίγουρη ότι ο κόσμος θα θυμάται την ιστορία στις ειδήσεις. Το Λιμενικό Σώμα σας δέχτηκε πραγματική πίεση για τον τρόπο που το χειρίστηκε. Ισχυρίστηκαν ότι το σκάφος βρισκόταν σε ασφαλή και σταθερή πορεία. Κάποιοι από τους συναδέλφους μας στο BBC διαπίστωσαν ότι το σκάφος μετά βίας είχε μετακινηθεί τις ώρες που προηγήθηκαν. Το BBC έχει επίσης επαληθεύσει κάποια πλάνα που δείχνουν ότι το Λιμενικό Σώμα βιντεοσκόπησε το σκάφος να βυθίζεται στη θάλασσα ενόσω οι αρχές ισχυρίζονται ότι δεν χρειαζόταν διάσωση. Υπήρξαν πολλές διαφωνίες γύρω από αυτό. Αποδέχεστε τώρα ότι το Λιμενικό Σώμα έκανε κάποια λάθη;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό το συγκεκριμένο περιστατικό είναι υπό έρευνα, αλλά αυτό που θα ήθελα να επισημάνω, Laura, είναι ότι το Λιμενικό Σώμα μας έχει σώσει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στη θάλασσα και θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες για το έργο που επιτελεί. Ταυτόχρονα, ήμουν πολύ ανοιχτός και ειλικρινής ότι θεωρούμε ότι έχουμε το δικαίωμα να αποτρέπουμε παράνομες εισόδους στη θάλασσα και ταυτόχρονα να ενθαρρύνουμε αυτά τα σκάφη να επιστρέψουν στις ακτές από όπου απέπλευσαν.
Όταν εξετάζει κανείς αυτό το σκάφος, το τραγικό είναι ότι αυτό το σκάφος αρχικά αναχώρησε από τα παράλια της Λιβύης. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο σημαντικό να συνεργαζόμαστε με τις χώρες διέλευσης. Είναι πολύ δύσκολο -κοιτάζοντας μόνο αυτή τη φωτογραφία- να κάνει κάποιος πολλά για ένα υπερφορτωμένο σκάφος. Ρωτήσαμε τους επιβαίνοντες στο πλοίο αν ήθελαν βοήθεια. Αρνήθηκαν οποιαδήποτε βοήθεια, ήθελαν να φτάσουν στην Ιταλία. Και, στο τέλος της ημέρας, οι διακινητές πρέπει να βρίσκονται υπόλογοι, όχι το Λιμενικό Σώμα που προσπαθεί να κάνει τη δουλειά του.
Laura Kuenssberg: Ωστόσο, ακόμη και το Συμβούλιο της Ευρώπης εξέφρασε την ανησυχία του για όσα συνέβησαν, σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες προέβη το ελληνικό Λιμενικό Σώμα. Πιστεύετε ότι μπορεί να έκαναν κάποια πράγματα λάθος;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό που λέω είναι ότι το περιστατικό αυτό διερευνάται, διερευνάται και από την ελληνική Δικαιοσύνη, δεν θα πω κάτι παραπάνω. Θα το επαναλάβω όμως, είναι σημαντικό να καταλογίσουμε την ευθύνη στους διακινητές, διότι εκείνοι, στο τέλος της ημέρας, είναι υπεύθυνοι που προσφέρουν αυτό που πολλοί απελπισμένοι άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι ένας ασφαλής διάπλους. Και μετά καταλήγουν σε αυτό το σκάφος και συνειδητοποιούν ότι αυτό είναι στην πραγματικότητα ένα πολύ, πολύ επικίνδυνο ταξίδι. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο επιμένω τόσο πολύ να διασφαλίσω ότι τα σκάφη δεν αποπλέουν καν από τις ακτές. Γι' αυτό συνεργαζόμαστε με την Τουρκία και την τουρκική Ακτοφυλακή. Αυτός, πραγματικά, είναι ο τρόπος για να σώσουμε ζωές.
Laura Kuenssberg: Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για ένα πεδίο στο οποίο θα μπορούσατε να συνεργαστείτε με το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι ακροατές μας, πολλοί από αυτούς θα έχουν ακούσει για τα Ελγίνεια μάρμαρα ή τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Τα αποκαλούμε Γλυπτά του Παρθενώνα.
Laura Kuenssberg: Τα αποκαλείτε Γλυπτά του Παρθενώνα. Μεταφέρθηκαν στη χώρα μας τον 19ο αιώνα από τον Λόρδο Έλγιν, ο οποίος ήταν Βρετανός διπλωμάτης εκείνη την εποχή. Εδώ βλέπουμε αυτά που βρίσκονται εδώ, στο Βρετανικό Μουσείο. Εκεί βλέπουμε αυτά που βρίσκονται στο σπίτι τους, στην Αθήνα. Προς το παρόν, λοιπόν, δεν είναι μαζί. Λέτε εδώ και πολύ καιρό, η Ελλάδα λέει εδώ και πολύ καιρό ότι θα ήθελε πάρα πολύ να τα έχει πίσω. Πού πιστεύετε ότι θα ήταν καλύτερα;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πιστεύω ότι η απάντηση είναι ξεκάθαρη: θα ήταν καλύτερα στο Μουσείο της Ακρόπολης, ένα υπερσύγχρονο μουσείο που χτίστηκε γι' αυτόν τον σκοπό. Και δεν πρόκειται για ζήτημα επιστροφής αντικειμένων αμφισβητούμενης ιδιοκτησίας. Θεωρούμε ότι τα γλυπτά αυτά ανήκουν στην Ελλάδα και ότι ουσιαστικά εκλάπησαν, αρα αυτό δεν είναι, κατά τη γνώμη μου, ένα ζήτημα ιδιοκτησίας, το ζήτημα είναι η επανένωσή τους.
Πού μπορείτε να εκτιμήσετε καλύτερα αυτό που είναι ουσιαστικά ένα μνημείο; Είναι σαν να σας έλεγα να κόψετε τη Μόνα Λίζα στη μέση και θα έχετε τη μισή στο Λούβρο και τη μισή στο Βρετανικό Μουσείο. Πιστεύετε ότι οι τηλεθεατές σας θα εκτιμούσαν την ομορφιά του πίνακα με τέτοιο τρόπο; Αυτό ακριβώς συνέβη με τα Γλυπτά του Παρθενώνα και γι' αυτό συνεχίζουμε να ασκούμε πίεση για μία συμφωνία που θα είναι ουσιαστικά μια συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας και του Βρετανικού Μουσείου, αλλά που θα μας επιτρέψει να επιστρέψουμε τα Γλυπτά στην Ελλάδα και να τα εκτιμήσει ο κόσμος στο αρχικό τους περιβάλλον.
Laura Kuenssberg: Τώρα, είχατε δηλώσει πεπεισμένος πως αν επανεκλεγείτε -έχετε επανεκλεγεί- τα Γλυπτά θα επιστρέψουν στην Ελλάδα. Είστε, λοιπόν, πεπεισμένος ότι θα υπάρξει συμφωνία; Έχετε ανοιχτή γραμμή με τον George Osborne, τον επικεφαλής του Βρετανικού Μουσείου;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι ελπίζω… Δεν έχουμε σημειώσει τόση πρόοδο όσο θα ήθελα στις διαπραγματεύσεις. Αλλά, θα το επαναλάβω, είμαι υπομονετικός άνθρωπος, έχουμε περιμένει για εκατοντάδες χρόνια και θα επιμείνω σε αυτές τις συζητήσεις.
Laura Kuenssberg: Πιστεύετε ότι θα μπορέσετε να τα καταφέρετε εντός του χρονοδιαγράμματός σας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Το ελπίζω, ναι. Μόλις εκλέχθηκα, έχω μια πλήρη θητεία μπροστά μου. Είναι ασυνήθιστο στις μέρες μας στην Ευρώπη οι Πρωθυπουργοί να ανταμείβονται για τη δουλειά που κάνουν. Αλλά θεωρώ ότι το καταφέραμε αυτό. Αλλάξαμε την πορεία της χώρας. Η οικονομία έχει ιδιαίτερα καλές επιδόσεις. Αναπτύσσεται πολύ πιο γρήγορα. Παρακολουθούσα την προηγούμενη συζήτηση που είχατε, σχετικά με τους φόρους και την επιβάρυνση του μέσου πολίτη. Έχουμε μειώσει τους φόρους αλλά έχουμε επίσης αυξήσει την ανάπτυξη. Στην περίπτωσή μας, λοιπόν, μπορούμε να πούμε πειστικά ότι οι δύσκολες μέρες για την Ελλάδα είναι πίσω μας.
Laura Kuenssberg: Και τέλος, για τα Μάρμαρα, τα Γλυπτά, σύμφωνα με ρεπορτάζ, ο Keir Starmer έχει αναφέρει ότι θα τα επιστρέψει στην Ελλάδα αν γίνει πρωθυπουργός. Είναι αλήθεια αυτό; Σας το έχει πει;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν ξέρω. Θα συναντήσω τον Keir Starmer και, φυσικά, τον πρωθυπουργό. Ίσως μπορέσω να σας ενημερώσω μετά.
Laura Kuenssberg: Αυτό θα ήταν υπέροχο. Μεγάλη μας χαρά που σας έχουμε εδώ στο στούντιο μαζί μας πριν από τις συναντήσεις σας με τον επικεφαλής των Εργατικών και τον πρωθυπουργό.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία.
Laura Kuenssberg: Κύριε πρωθυπουργέ, σας ευχαριστώ πολύ που ήσασταν μαζί μας σήμερα.