Το γαλλικό μπλοκάρισμα στην ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ ήρθε να διαταράξει τη ολιγόμηνη «νηνεμία» που ακολούθησε τη συνυπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Η γειτονική χώρα είχε εκπληρώσει σειρά -συχνά επώδυνων- υποχρεώσεων, απέναντι στην Ελλάδα και στην ΕΕ, θεωρώντας ότι έχει διασφαλίσει το «εισιτήριο» για την ευρωπαϊκή κοινότητα. Η αναπάντεχη απόφαση της Συνόδου, την περασμένη Παρασκευή, ωστόσο, άλλαξε άρδην την πραγματικότητα.
Ο Ζόραν Ζάεφ, σε μια κίνηση που υποστήριξαν όλα τα κόμματα της Βόρειας Μακεδονίας, προκήρυξε εκλογές για τις 12 Απριλίου. Πρόκειται για μια ημερομηνία που πιθανώς δώσει τον απαραίτητο χρόνο ώστε να περιοριστεί το αίσθημα απογοήτευσης που επικρατεί στη γείτονα τις τελευταίες ημέρες και οι εθνικιστικές κορώνες να επιστρέψουν στο περιθώριο.
Βαθιά απογοητευμένοι οι πολίτες στη Βόρεια Μακεδονία
Για το κλίμα που επικρατεί τα τελευταία εικοσιτετράωρα στη γειτονική χώρα, αλλά και το κατά πόσο απειλείται η Συμφωνία των Πρεσπών από μια πιθανή νίκη των εθνικιστών της αντιπολίτευσης, μίλησε στο iefimerida.gr η Ανα Σβετκόφσκα (Ana Cvetkovska), μια εκ των πλέον έμπειρων δημοσιογράφων του πρακτορείου ειδήσεων ΜΙΑ, της Βόρειας Μακεδονίας.
«Οι πολίτες στη Βόρεια Μακεδονία θέλουν ένα καλύτερο βιωτικό επίπεδο. Αυτή τη φορά πίστεψαν πραγματικά ότι η απόφαση στη Σύνοδο Κορυφής θα ήταν υπέρ της εκκίνησης των διαπραγματεύσεων. Υιοθετήσαμε τη Συμφωνία των Πρεσπών, η χώρα άλλαξε το όνομά της για να μπει τέλος σε αυτή την πολυετή διαμάχη, ενώ εφαρμόστηκαν οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις» εξηγεί η Ανα Σβετκόφσκα, σημειώνοντας ότι «η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών εκφράζει ένα αίσθημα βαθιάς απογοήτευσης».
Η δημοσιογράφος του ΜΙΑ τονίζει ότι υπάρχουν ακόμα μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούν οι οποίες «θα εφαρμόζονταν όταν θα “κλείδωνε” μια ημερομηνία για εκκίνηση των διαπραγματεύσεων ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ. Μέχρι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει αυτή η ημερομηνία».
«Η Ελλάδα δεν ευθύνεται για το βέτο στη Βόρεια Μακεδονία»
Στην ερώτηση ποιον θεωρούν υπεύθυνο οι πολίτες και τα κόμματα στη Βόρεια Μακεδονία για τη στάση της ΕΕ, η Ανα Σβετσκόφσκα υποστηρίζει ότι υπάρχουν διαφορετικές απόψεις: «Για κάποιους είναι ευθύνη του Μακρόν, άλλοι πιστεύουν ότι έπαιξε ρόλο και η μη ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων, κυρίως στον τομέα της Δικαιοσύνης. Για άλλους η εξέλιξη οφείλεται σε γεωπολιτικά παιχνίδια, ενώ κάποιοι θεωρούν ότι πρόκειται για πολιτικές διαφωνίες εντός της ΕΕ».
Η δημοσιογράφος του ΜΙΑ επισημαίνει ότι «η Ελλάδα μας υποστήριξε καθ’ όλη τη διαδικασία. Αυτή τη φορά κανείς στη Βόρεια Μακεδονία δεν σήκωσε το δάκτυλο για να δείξει την Ελλάδα ως τον υπαίτιο ή αφήνοντας να εννοηθεί ότι βρισκόταν πίσω από την απόφαση της ΕΕ». Απεναντίας, κατά τη Σβεκτόφσκα, «όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στη Γαλλία, και σε κάποιες άλλες χώρες που, κατά κάποιον τρόπο, συντάχθηκαν με τον Μακρόν. Αυτή τη φορά η Ελλάδα μας υποστήριξε πλήρως. Και η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση».
Σύμφωνα με την Ανα Σβετκόφσκα «ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, πριν τη Σύνοδο, εξέφρασε την υποστήριξή του ώστε να μας δοθεί μια ημερομηνία για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις, ζητώντας σεβασμό στο διεθνές δίκαιο, στο κράτος δικαίου και στα μειονοτικά δικαιώματα. Η Αθήνα είχε την ίδια στάση και απέναντι στην Αλβανία. Μπορεί να μην αναφέρθηκε σε εμάς (σ.σ. ο Κυριάκος Μητσοτάκος) ως “Βόρεια Μακεδονία”, όμως η δήλωσή του έγινε αποδεκτή ακόμη και από την αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος άσκησε κριτική για την αναφορά του πρωθυπουργού σε εμάς ως “βόρειους γείτονες”».
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις στη Βόρεια Μακεδονία
Ο Ζόραν Ζάεφ προ ημερών επικαλέστηκε μια έρευνα που έδειχνε το κόμμα του μπροστά κατά 3% από τον εθνικιστικό, λαϊκιστικό σχηματισμό VMRO-DPMNE. «Ο Ζάεφ αναφέρθηκε σε μια έρευνα που είχε γίνει από το Tim Institute τον Αύγουστο και πράγματι έδειχνε το κόμμα του να προηγείται με 24,1% έναντι 21,1% του VMRO-DPMNE» λέει στο iefimerida.gr η Ανα Σβετκόφσκα.
«Πραγματοποιούνται πολλές δημοσκοπήσεις και θα γίνουν ακόμη περισσότερες. Αυτό που μπορούμε επαναλάβουμε, με βεβαιότητα, είναι ότι οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας έχουν απογοητευτεί από το “πάγωμα” των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, κυρίως μετά την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών που περιελάμβανε και επώδυνα μέτρα» προσθέτει.
Οι πολιτικοί αρχηγοί έχουν ήδη μπει στην προεκλογική ορολογία, σύμφωνα με τη δημοσιογράφο του ΜΙΑ. «Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι εφαρμόστηκαν οι μεταρρυθμίσεις, πως λύθηκαν τα διμερή ζητήματα με την Ελλάδα και επομένως αξίζαμε να μας δοθεί ημερομηνία. Η αντιπολίτευση, ωστόσο, εκτιμά ότι είναι ευθύνη της κυβέρνησης Ζάεφ που δεν πήραμε ημερομηνία. Οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας θα αποφασίσουν στις 12 Απριλίου» τονίζει με νόημα.
«Η Συμφωνία των Πρεσπών δεν θα ανατραπεί από το VMRO-DPMNE»
Ενα από τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τους Ελληνες και Ευρωπαίους διπλωμάτες τις τελευταίες ημέρες είναι το μέλλον της Συμφωνίας των Πρεσπών, σε περίπτωση εκλογικής νίκης του εθνικιστικού – λαϊκιστικού σχηματισμού VMRO-DPMNE, με επικεφαλής τον Χριστιάν Μικόσκι.
«Στη χώρα μας η αντιπολίτευση αντέδρασε σθεναρά στη Συμφωνία των Πρεσπών και στην αλλαγή της ονομασίας σε Βόρεια Μακεδονία. Παρά ταύτα, θεωρώ ότι αν έρθει στην εξουσία το VMRO-DPMNE δεν θα αρνηθεί την εφαρμογή της. Η Συμφωνία δεν μπορεί να ανακληθεί, όμως κάποια σημεία της μπορεί να τεθούν υπό αμφισβήτηση και υπό συζήτηση» εξηγεί η Ανα Σβετκόφσκα.
«Και στην Ελλάδα, ως ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν κάθετα αντίθετος στη Συμφωνία των Πρεσπών. Πλέον όμως, σαν πρωθυπουργός, έχει αποδεχθεί τη Συμφωνία και ζητά την εφαρμογή της» προσθέτει η έμπειρη δημοσιογράφος.
130 οργανισμοί στη Βόρεια Μακεδονία έλαβαν εντολή να μετονομαστούν
Η πιο σημαντική υποχώρηση που έκανε η γειτονική χώρα, με τη Συμφωνία των Πρεσπών, ήταν η erga omnes (έναντι όλων) χρήση της ονομασίας Βόρεια Μακεδονία. «Κανονικά η νέα ονομασία θα τίθετο σε ισχύ όταν θα παίρναμε ημερομηνία για εκκίνηση διαπραγμάτευσης με την ΕΕ. Κάποια Μέσα Ενημέρωσης, εδώ, υποστήριξαν ότι βιαστήκαμε να αλλάξουμε όνομα» λέει η Ανα Σβετκόφσκα.
Σύμφωνα με την ίδια, η παράγραφος 10 του πρώτου άρθρου της Συμφωνίας προβλέπει ότι μέσα σε διάστημα πέντε ετών πρέπει να αλλάξουν όλα τα δημόσια πιστοποιητικά και έγγραφα, όπως τα διπλώματα και τα πιστοποιητικά γεννήσεων. «Πάνω από 130 οργανισμοί έλαβαν οδηγίες να μετονομαστούν βάσει της Συμφωνίας των Πρεσπών, την ώρα που οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ δεν είχαν καν ξεκινήσει» τονίζει.
«Χρέος μας να αντιμετωπίσουμε τα μίση και τα fake news»
Η μόνη ελπίδα που έδωσε η ΕΕ στη Βόρεια Μακεδονία είναι η επαναφορά του ζητήματος στην επικείμενη Σύνοδο του Ζάγκρεμπ, τον Μάιο του 2020. Μέχρι τότε, όμως, η Βόρεια Μακεδονία θα έχει νέα κυβέρνηση.
«Οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας έχουν κουραστεί από τις εκλογικές δοκιμασίες. Το σύστημα αργεί να βρει τους ρυθμούς του μετά τις εκλογές, όμως κάτι έπρεπε να γίνει μετά από αυτή τη νέα καθυστέρηση» λέει η Ανα Σβετσκόφσκα, υπογραμμίζοντας ότι κατά τη συνάντηση των πολιτικών αρχηγών υπό τον πρόεδρο Στέβο Πενταρόφσκι, όλοι υποστήριξαν την προοπτική συμμετοχής στο ΝΑΤΟ και την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ.
«Εύχομαι πραγματικά να μην επιστρέψουμε ποτέ, Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία, στην εχθρική ρητορική. Σε ό,τι αφορά το εσωτερικό της χώρας μας, ελπίζω να μη γίνουν διαδηλώσεις πολιτικού εξτρεμισμού. Εν όψει των εκλογών φοβάμαι ότι θα δούμε αρκετά fake news, που θα αποσκοπούν στον να επηρεάσουν τους πολίτες και να "παίξουν" με τα συναισθήματά τους. Μπορεί να δούμε επίσης τους εθνικιστές να “προθερμαίνονται”, ώστε να κερδίσουν περισσότερες ψήφους. Είναι δική μας δουλειά, των δημοσιογράφων, να τους αντιληφθούμε και να τους ξεσκεπάσουμε» καταλήγει η δημοσιογράφος του ΜΙΑ, Ανα Σβετσκόφσκα.