Σύμφωνα με υποστηρικτές του Κώστα Σημίτη, η πρόσφατη ανοίκεια, ανιστόρητη και εν πολλοίς μικρόψυχη επίθεση της Αφροδίτης Λατινοπούλου στον αποθανόντα πρώην πρωθυπουργό, αναδεικνύει για ακόμη μια φορά την διαχρονική αμηχανία ενός μέρους του πολιτικού προσωπικού της χώρας.
Αυτό συγκεκριμένα κινείται ανάμεσα στο φάσμα της υπερσυντηρητικής δεξιάς και της Ακροδεξιάς που δεν μπορεί να «χωνέψει» πως το δόγμα του ρεαλισμού που εφάρμοσε ο Κ. Σημίτης στην εξωτερική πολιτική οδήγησε σε μια μεγάλη εθνική επιτυχία που ακόμη και οι ίδιοι δεν μπορούν να υποβαθμίσουν, την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε, όταν αυτοί ακόμη και σήμερα παραμένουν προσηλωμένοι στην ανέξοδη εθνικιστική ρητορική τους.
Πράγματι, ο Κώστας Σημίτης δεν δίστασε στο πεδίο των Ελληνοτουρκικών να αμφισβητήσει στην πράξη την πάγια τακτική της ελληνικής διπλωματίας που καθιερώθηκε από τον Ανδρέα Παπανδρέου και συνοψίζεται στο δόγμα της μιας και μόνης ελληνοτουρκικής διαφοράς που αφορά την Υφαλοκρηπίδα και όψιμα την ΑΟΖ. Ο Σημίτης εφάρμοσε μια στρατηγική στην εξωτερική πολιτική που για πρώτη φορά προέκρινε τον διάλογο και την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών στη βάση των αρχών του Διεθνούς Δικαίου, ακόμη κι αν αυτό συνεπάγεται συμβιβασμούς από την ελληνική πλευρά, θεωρώντας ότι η μη επίλυση των προβλημάτων ενισχύει τις τουρκικές διεκδικήσεις και οδηγεί μέρα με τη μέρα σε δυσχερέστερη θέση τη χώρα.
Σε αυτό το πλαίσιο, το δόγμα του ρεαλισμού που εισηγήθηκε ο Κώστας Σημίτης οδήγησε σταδιακά στην είσοδο της Κύπρου στην Ε.Ε. το 2004, χωρίς να έχει λυθεί πρώτα το Κυπριακό. Αυτό το γεγονός όχι μόνο αναβάθμισε τις συνθήκες και τις εγγυήσεις ασφαλείας της Κύπρου αλλά παράλληλα ενίσχυσε σημαντικά και το status της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επιπρόσθετα συνέδεσε, για πρώτη φορά, την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας με την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών μέσω προσφυγής στη Διεθνή Διαιτησία της Χάγης.
Στον αντίποδα, οι βασικοί επικριτές του Σημίτη υπενθυμίζουν πάντα την Κρίση των Ιμίων , την παράδοση του Οτσαλάν και τη Συμφωνία της Μαδρίτης. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την τελευταία, το αφήγημα που επικρατεί στην πλευρά των πολέμιων του εκλιπόντος υποστηρίζει πως για πρώτη φορά μετά την υπογραφή της αναγνωριζόταν τα «νόμιμα» και «ζωτικά» συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο, παραγνωρίζοντας όμως πως η συμφωνία αυτή που επετεύχθη ενάμιση χρόνο περίπου μετά την Κρίση των Ιμίων διασφάλισε την ηρεμία και την Ειρήνη στην περιοχή για παραπάνω από μια εικοσαετία. Για την Ιστορία, η συμφωνία υπογράφτηκε τον Ιούλιο του 1997, μεταξύ του τότε πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη και του Τούρκου προέδρου Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, στον απόηχο της κρίσης των Ιμίων, όπου για πρώτη φορά γινόταν λόγος για «γκρίζες» ζώνες στο Αιγαίο.
Η συμφωνία περιλάμβανε έξι σημεία, εκ των οποίων το τέταρτο, που έκανε λόγο για σεβασμό των «ζωτικών συμφερόντων» της κάθε χώρας στο Αιγαίο, αποτελεί ακόμη και σήμερα το σημείο που διχάζει. Όμως, όσοι υποστηρίζουν με θέρμη πως η συμφωνία της Μαδρίτης είναι αυτή που έδωσε θάρρος στην Τουρκία, παραγνωρίζουν το γεγονός πως τα υπόλοιπα σημεία της κάνουν λόγο για αμοιβαία δέσμευση των δύο πλευρών για την ειρήνη, την ασφάλεια και τη συνεχή ανάπτυξη σχέσεων καλής γειτονίας και για σεβασμό της κυριαρχίας της κάθε χώρας.
Σεβασμό των αρχών του Διεθνούς Δικαίου και των Διεθνών Συνθηκών. Κάνουν ακόμη λόγο για δέσμευση των δύο χωρών για αποφυγή μονομερών ενεργειών στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού και της επιθυμίας, ώστε να αποτραπούν συγκρούσεις οφειλόμενες σε παρεξήγηση. Για δέσμευση διευθέτησης των διαφορών τους με ειρηνικά μέσα, στη βάση αμοιβαίας συναίνεσης και χωρίς τη χρήση βίας ή την απειλή βίας. Διαμορφώνοντας συνεπώς ένα πλαίσιο ηρεμίας και ειρηνικής επίλυσης των διαφορών που κρατάει σε γενικές γραμμές μέχρι σήμερα.
Οι επικρίσεις της ελληνικής Ακροδεξιάς προς τον Κώστα Σημίτη ανάγονται ακόμη και στην απόφαση του να αφαιρεθεί η αναγραφή του θρησκεύματος από τις ταυτότητες.
Ως γνωστόν η κίνηση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, ιδιαίτερα από την Εκκλησία, με τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο να ηγείται των διαμαρτυριών και των συλλαλητηρίων που φυσικά όμως δεν συνδέονταν απόλυτα με τους ακροδεξιούς κύκλους που εργαλειοποίησαν σε μεγάλο βαθμό τη γνήσια ανησυχία ενός μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης για να επιτεθούν στην κυβέρνηση Σημίτη.
Οι επικριτές του υποστηρίζουν, επίσης , ότι η κυβέρνηση Σημίτη αγνόησε τις παραδοσιακές αξίες και προχώρησε σε αποφάσεις που αποδυνάμωσαν την εθνική ταυτότητα και την θρησκευτική παράδοση. Η Ακροδεξιά θεωρεί αυτή την πολιτική ως μέρος ενός ευρύτερου εκσυγχρονιστικού σχεδίου που υπονομεύει την ελληνική κληρονομιά. Οι ακροδεξιοί πολιτικοί τότε παρουσίαζαν την αλλαγή αυτή ως απειλή για την «γηγενή πλειονότητα», ενισχύοντας το αφήγημα περί εσωτερικής παρακμής και εξωτερικών επιθέσεων κατά της ελληνικής κοινωνίας. Ισχυρίστηκαν ακόμη ότι η αλλαγή υπονομεύει την εθνική και θρησκευτική ταυτότητα των Ελλήνων, απομακρύνοντάς τους από τις παραδοσιακές αξίες, ενώ οι επικριτές του χαρακτήρισαν την απόφαση ως προδοσία της ελληνικής κληρονομιάς και των ιστορικών παραδόσεων. Από την πλευρά του ο Κώστας Σημίτης αντέτεινε πώς η απόφαση της αναγραφής θρησκεύματος ήταν αναγκαία για την εναρμόνιση της δημόσιας διοίκησης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Σύμφωνα όμως με τους υποστηρικτές της πολιτικής παρακαταθήκης του πρώην πρωθυπουργού αυτό που τους ενοχλεί ακόμη και μετά τον θάνατό του είναι ο τρόπος που ο Σημίτης αντιμετώπισε την κρίση των ταυτοτήτων το 2001, καθώς με αποφασιστικότητα επέμεινε στην απόφασή του να αφαιρεθεί η αναγραφή του θρησκεύματος από τις αστυνομικές ταυτότητες, κατόπιν φυσικά υποδείξεως της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, παρά τις σφοδρές αντιδράσεις από την Εκκλησία. Παρά τις πιέσεις, λοιπόν, ο Σημίτης παρέμεινε προσηλωμένος στη νομιμότητα και την ανάγκη εκσυγχρονισμού της χώρας, γεγονός που από ό,τι φαίνεται ακόμη και σήμερα κάποιους τους ενοχλεί.