Μπορεί ο Ευκλείδης Τσακαλώτος να γλιτώνει τον επίσημο εξάψαλμο από τους συναδέλφους του στο Eurogroup, καθώς η Ελλάδα δεν περιλαμβάνεται στην ατζέντα, ωστόσο ο υπουργός Οικονομικών δεν θα αποφύγει σε αυτήν την αποχαιρετιστήρια συνεδρίαση τα «καρφιά» της Ετήσιας Έκθεσης του ESM.
Αν διατρέξει κανείς διαγωνίως την πολυσέλιδη αναφορά στα πεπραγμένα του Ευρωμηχανισμού Σταθερότητας για το ελληνικό ζήτημα, μπορεί να μείνει με την εντύπωση ότι περιγράφει ένα success story, όπως πράγματι επιχειρήθηκε, λίγο πριν και λίγο μετά την ολοκλήρωση του 3ου Μνημονίου, από τους Ευρωπαίους, οι οποίοι εμφανίστηκαν ελαστικοί στις μεταρρυθμιστικές αρρυθμίες και καθυστερήσεις, προκειμένου να μη σταλεί το λάθος μήνυμα στις αγορές.
Ωστόσο, σε 2-3 παραγράφους της Ετήσιας Έκθεσης του ESM για το 2018, συμπυκνώνεται το μήνυμα προς την Αθήνα, η οποία “σε αντάλλαγμα (σ.σ. των μέτρων για το Χρέος) υποσχέθηκε να μείνει κολλημένη στις μεταρρυθμίσεις, που συμφωνήθηκαν στη διάρκεια του Προγράμματος, μεταξύ των οποίων να διατηρήσει πλεόνασμα 3,5% ως το 2022 και να τηρήσει τους ευρωπαϊκούς κανόνες, ειδικά αυτούς που σχετίζονται με τις δημοσιονομικές και οικονομικές πολιτικές”.
Ο δεκάλογος Ρέγκλινγκ
Μοιάζοντας να σηκώνει το γάντι που του πέταξε ο Ε. Τσακαλώτος και να απαντά στις επιθέσεις της κυβέρνησης, για την αυστηρότητα που επέδειξε στο μπαράζ των προεκλογικών παροχών κι εξαγγελιών, ο Κ. Ρέγκλινγκ, «πατάει» πάνω στο δυσθεώρητο Χρέος των 204 δισεκατομμυρίων της Ελλάδας προς τον ESM και στέλνει το δικό του μήνυμα:
1. Τα δημόσια οικονομικά πρέπει να μείνουν σε βιώσιμο μονοπάτι και να ενσωματώσουν περισσότερα μέτρα προσανατολισμένα στην ανάπτυξη
2. Ήδη εφαρμοζόμενες ή θεσμοθετημένες μεταρρυθμίσεις, όπως αυτή για την αγορά εργασίας και η μείωση των φορολογικών συντελεστών σε συνδυασμό με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης (σ.σ. μείωση του αφορολογήτου), θα πρέπει να διασφαλιστούν και δεν πρέπει να αναστραφούν
3. Στην περίπτωση που δικαστικές αποφάσεις ανατρέψουν μεταρρυθμίσεις- κλειδιά, η προκαλούμενη δημοσιονομική επίπτωση θα πρέπει να καλυφθεί κυρίως με μεταρρυθμίσεις στο ίδιο πεδίο (σ.σ. σαφής αναφορά στις αναμενόμενες αποφάσεις για τις συντάξεις)
4. Είναι αναγκαίες περισσότερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, που να συμπληρώσουν την εθνική αναπτυξιακή στρατηγική, για να τονωθεί η παραγωγικότητα και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα
5. Χρειάζονται μεταρρυθμίσεις που θα κάνουν πιο φιλικό το επιχειρηματικό περιβάλλον
6. Χρειάζεται να μειωθεί ο χρόνος των δικαστικών διενέξεων
7. Χρειάζεται να βελτιωθεί περαιτέρω η αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα, διατηρώντας τον στο σημερινό μέγεθος
8. Χρειάζεται η ενίσχυση της επάρκειας των διοικήσεων των ΔΕΚΟ
9. Οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις σε συνδυασμό με ιδιωτικοποιήσεις και βελτιωμένη διαχείριση της κρατικής περιουσίας, είναι κρίσιμες για την προσέλκυση εγχώριων κι ξένων επενδύσεων, καθώς και για την ενίσχυση της ανάπτυξης μακροπρόθεσμα
10. Χρειάζεται να υποβοηθηθεί η προσπάθεια των τραπεζών με μια περιεκτική στρατηγική μείωσης των “κόκκινων” δανείων και ένα βελτιωμένο νομοθετικό πλαίσιο, που θα τις βοηθήσει να δανείσουν και να ενισχύσουν την οικονομική ανάκαμψη.
Αιχμές στην έκθεση του ESM για την κυβέρνηση
Η Έκθεση του ESM δεν περιλαμβάνει μόνο συστάσεις για το μέλλον. Έχει και αιχμές, ακόμα και για τις δημοσιονομικές υπεραποδόσεις των προηγούμενων ετών. “Ενώ οι φόροι εισοδήματος ήταν εύρωστοι, οι χαμηλότερες από το προβλεπόμενο δημόσιες επενδυτικές δαπάνες, επίσης ώθησαν το υπερπλεόνασμα”, αναφέρει χαρακτηριστικά, στον απόηχο των αντίστοιχων κι πιο δηκτικών επισημάνσεων της Κομισιόν (double booking ήταν ο όρος που χρησιμοποίησε για το τρόπο καταγραφής των επενδυτικών δαπανών), ενώ υπάρχουν και αναφορές στην ακύρωση της περικοπής των συντάξεων, που κατά τον ESM περιορίζει το δημοσιονομικό χώρο για φιλοαναπτυξιακές πολιτικές.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ευρωμηχανισμού, τα φτηνά δάνεια που πήρε η Ελλάδα, σε συνδυασμό με τις μακροπρόθεσμες ωριμάνσεις, εξοικονόμησαν μόνο στον Προϋπολογισμό του 2018 περί τα 13 δισ ευρώ, δηλαδή περίπου 7% του ΑΕΠ. Όσον αφορά, στα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης, που αποφασίστηκαν τον περσινό Ιούνιο, υπολογίζεται ότι θα "ψαλιδίσουν" το Χρέος κατά περίπου 30 ποσοστιαίες μονάδες ως το 2060.
Ανησυχία Ρεγκλινγκ για το πρωτογενές πλεόνασμα
Το Eurogroup και οι θεσμοί θα συζητήσουν με την επόμενη κυβέρνηση, όποια και να είναι αυτή, για τα θέματα που αφορούν την Ελλάδα, ανέφερε ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρεγκλινγκ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στο Λουξεμβούργο μετά το πέρας της ετήσιας συνεδρίασης του Συμβουλίου των Κυβερνητών του ESM. Ερωτηθείς σχετικά, ο Κ. Ρέγκλινγκ επανέλαβε την «ανησυχία» του ότι τα εν λόγω μέτρα «θέτουν σε κίνδυνο» την εκπλήρωση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2019, όπως «επιβεβαίωσε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεσή της».
Ωστόσο, επισήμανε ότι «λαμβάνει υπόψη» τη θέση της κυβέρνησης ότι ο στόχος θα επιτευχθεί παρά τα μέτρα αυτά, σημειώνοντας ότι «βρισκόμαστε μόλις στο πρώτο μισό του έτους» και ότι «πρόκειται μόνο για εκτιμήσεις».
Ο Κ. Ρέγκλινγκ αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα μέτρα που λήφθηκαν όπως η 13η σύνταξη, οι κοινωνικές παροχές, η ακύρωση της μείωσης του αφορολόγητου που θεωρείται όπως είπε «αναπτυξιακό μέτρο», καθώς και η αλλαγή στο νόμο της Ελληνικής Εταιρίας Συμμετοχών και Περιουσίας (HCAP), για την οποία είπε πως αποτελεί «ξεκάθαρη παράβαση της συμφωνίας». Επίσης, σημείωσε ότι οι όποιες αλλαγές δεν έγιναν μετά από συνεννόηση με τους θεσμούς, όπως είχε συμφωνηθεί. «Θα επιστρέψουμε σε όλα αυτά με την καινούργια κυβέρνηση και θα εργαστούμε με όποια κυβέρνηση επιλέξει ο ελληνικός λαός», κατέληξε ο Κ. Ρέγκλινγκ.