Στο προσεχές φθινόπωρο τοποθέτησε ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ Θανάσης Παπαϊωάννου τον πανελλήνιο γραπτό διαγωνισμό για περίπου 1.500 μόνιμες θέσεις στο Δημόσιο.
Κατά τη διάρκεια ενημέρωσης της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής για τα πεπραγμένα της Αρχής των ετών 2019 και 2020, τέθηκε από τους βουλευτές το ζήτημα της επιλογής των διευθυντών και γενικών διευθυντών στο Δημόσιο, που έχει περιέλθει στην αρμοδιότητα του ΑΣΕΠ, και ο κ. Παπαϊωάννου ρωτήθηκε αν ο ρόλος της Αρχής σε αυτή τη διαδικασία είναι ουσιαστικός ή απλώς νομιμοποιητικός, ώστε να έχει άλλοθι το πολιτικό σύστημα για διαβλητές διαδικασίες επιλογής.
Τέθηκε επίσης το ζήτημα του αριθμού των συμβασιούχων ορισμένου χρόνου, καθώς με βάση τα στοιχεία που περιλαμβάνουν οι εκθέσεις του ΑΣΕΠ, αυτός βαίνει αυξανόμενος.
Είναι χαρακτηριστική η αναφορά της έκθεσης πεπραγμένων του ΑΣΕΠ του 2020, που αναφέρει ότι «συνεχίζεται η αύξηση του ποσοστού των απασχολούμενων στο Δημόσιο με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
Συγκεκριμένα, ενώ στις 31.12.2013 υπηρετούσαν 599.207 τακτικοί υπάλληλοι, στις 31.12.2019 υπηρετούσαν 572.324 και στις 31.12.2020 υπηρετούσαν 569.009 υπάλληλοι.
Από την άλλη, στις 31.12.2013 υπηρετούσαν 56.855 υπάλληλοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, στις 31.12.2019 ο αριθμός αυτός είχε ανέλθει στους 100.603 και στις 31.12.2020 στους 127.176.
Με άλλα λόγια, ο αριθμός των εργαζομένων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου αυξήθηκε στα τελευταία 7 χρόνια κατά 124%, ενώ ο αριθμός των τακτικών υπαλλήλων μειώθηκε κατά 5%».
Η αύξηση του αριθμού των υπαλλήλων ορισμένου χρόνου σε θέσεις μάλιστα που καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες είναι μία αρνητική εξέλιξη για τη δημόσια διοίκηση, αναφέρεται στην έκθεση, και επισημαίνεται ότι αυτό ενδεχομένως οδηγεί μεσοπρόθεσμα στη μονιμοποίηση υπαλλήλων που στην πραγματικότητα έχουν επιλεγεί με τα κριτήρια που ισχύουν για τους υπαλλήλους ορισμένου χρόνου και όχι με αυτά που ισχύουν για τους τακτικούς υπαλλήλους.
Διευθυντές και γενικοί διευθυντές
Αναφερόμενος στη διαδικασία επιλογής διευθυντών και γενικών διευθυντών, ο κ. Παπαϊωάννου είπε ότι η επέκταση από το 2016 της αρμοδιότητας της Αρχής στην επιλογή διευθυντικών στελεχών του Δημοσίου αποτελεί μεν αναγνώριση της αξιοπιστίας της και την τιμά, αλλά απασχολεί το σύνολο των μελών της.
«Το εύρος της συμμετοχής του ΑΣΕΠ στην επιλογή διευθυντικών στελεχών του δημοσίου ή διοικητών νομικών προσώπων εντυπωσιάζει: 293 γενικοί διευθυντές, 3.200 διευθυντές, 10.422 τμηματάρχες, 41 μέλη ανεξαρτήτων αρχών, 15 υπηρεσιακοί γραμματείς και περίπου 1.200 ανώτατα στελέχη του Δημοσίου με την έννοια διοικητών νομικών προσώπων. Όλα αυτά έχουν ενταχθεί σε διαδικασίες που δεν είναι του ΑΣΕΠ, αλλά προεδρεύονται και υποστηρίζονται διοικητικά από το ΑΣΕΠ» είπε ο κ. Παπαϊωάννου, που δεν παρέλειψε όμως να επισημάνει ότι πηγαίνουν υποψήφιοι για συνέντευξη ενώ λείπει από τον φάκελό τους η αξιολόγησή τους.
«Δεν υπάρχει αξιολόγηση των διευθυντών και γενικών διευθυντών. Είσαι υποχρεωμένος να βασιστείς στα τυπικά μόρια, στα πτυχία, στα μεταπτυχιακά, στη γνώση τους στην πληροφορική, στο χρόνο εμπειρίας και στο χρόνο θέσης ευθύνης. Εάν έχεις και χρόνια και προκηρύξεις τη θέση και εάν έχεις και αναθέσεις, μαζεύονται μόρια σε ανθρώπους που δεν επελέγησαν με μια αξιοκρατική διαδικασία» είπε ο κ. Παπαϊωάννου, και πρόσθεσε ότι το θέμα της αξιολόγησης επιτελικών στελεχών και διευθυντικών στελεχών του Δημοσίου πρέπει να αποτελέσει έντονο θέμα συζήτησης στη Βουλή, μεταξύ των κομμάτων, μεταξύ των στελεχών της δημόσιας διοίκησης.
«Κάτι πάει λάθος στο σύστημά μας. Τα τυπικά μόρια, τα πτυχία, όλα αυτά είναι καλά. Αλλά αν δεν υπάρχει στο φάκελο του υποψηφίου γενικού διευθυντή μια αξιολόγηση, ουσιαστική αξιολόγηση, η οποία να συνδυαστεί και με τη συνέντευξη, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να έχουμε το κάλλιστο αποτέλεσμα» είπε ο κ. Παπαϊωάννου, σημειώνοντας ότι δημιουργούν μεγάλες αντιφάσεις, διαφωνίες οι κρίσεις διευθυντών και γενικών διευθυντών. Τα πράγματα γίνονται περισσότερο δύσκολα, όπως είπε, για τις κρίσεις σε περιοχές που είναι κυρίαρχο το τοπικό στοιχείο, δηλαδή περιφέρειες, δήμοι κ.λπ.
Η συνέντευξη
Αναφερόμενος στον ρόλο της συνέντευξης, ο κ. Παπαϊωάννου είπε ότι η συνέντευξη δεν παράγει κακά αποτελέσματα γενικώς. «Δεν είναι κακά τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων. Συνήθως δε οι αποφάσεις είναι ομόφωνες. Οι διαφωνίες έχουν σχέση με το αν ένας καλός υποψήφιος στη συνέντευξη, είναι τόσο καλός για να υπερπηδήσει 100 μόρια, από τα τυπικά μόρια», είπε ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ, που παρατήρησε πως «αν καταφέρουμε να φτιάξουμε ένα σύστημα αξιολόγησης των διευθυντικών στελεχών, τότε θα προωθηθεί και η διαδικασία της συνέντευξης».
Οι συμβασιούχοι
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής τέθηκε το ζήτημα των συμβασιούχων ορισμένου χρόνου και της αύξησης τους, κατεύθυνση που, όπως τόνισαν βουλευτές της αντιπολίτευσης, δεν ενισχύει την πρόσληψη σταθερού προσωπικού στο Δημόσιο.
«Πάντα τονίζουμε ότι η πληθώρα του αριθμού των συμβασιούχων δημιουργεί και πρόβλημα στο ΑΣΕΠ. Έρχεται μετά η πίεση, τι κάνεις με αυτούς τους ανθρώπους που τους έχεις τρία, τέσσερα χρόνια, πέντε χρόνια, έχεις τη νομολογία του ευρωπαϊκού δικαστηρίου, έχεις την ανθρώπινη πίεση», είπε ο κ. Παπαϊωάννου και αφού υπενθύμισε ότι το Σύνταγμα απαγορεύει τη μετατροπή των συμβάσεων σε αορίστου χρόνου, σημείωσε ότι η λύση που έχει βρει η πολιτεία είναι η ενισχυμένη μοριοδότηση.
«Η αρχή έγινε με την 3Κ για τις υπηρεσίες καθαριότητας του δημοσίου, όπου ο μήνας που μετρούσε εκεί, είχε διπλάσια βαρύτητα από την υπηρεσία αλλού. Στη συνέχεια αυτό επεκτάθηκε στον τομέα της υγείας, όταν ο τότε υπουργός κ. Πολάκης είχε προτείνει να έχει τριπλάσια βαρύτητα. Τότε είχα αντιδράσει. Διότι θεωρούσα ότι ανοίγουμε ένα δρόμο που θα οδηγήσει σε φωτογραφικές προκηρύξεις. Το πρόβλημα είναι πως όσο και να αυξήσουμε τη μοριοδότηση, είναι τόσο πολλές οι αιτήσεις, ώστε δεν θα λύσεις το πρόβλημα της τροποποίησης των συμβάσεων. Τόσο στον τομέα της υγείας όσο και στους ΟΤΑ, περίπου ένα 65% με 70% των συμβασιούχων, μονιμοποιήθηκε-προσλήφθηκε μέσω των προκηρύξεων.
Πάντα υπήρχε ένα 25%, ένα 30% ή 35% ανθρώπων που ήταν καινούργιοι υποψήφιοι και οι οποίοι, επειδή είχαν κάποια πτυχία είτε επειδή είχαν μεγάλη προϋπηρεσία, μπήκαν και αυτοί. Φοβούμαι ότι τη λύση την έχει βρει η πολιτική πρακτική, δηλαδή η ενισχυμένη με μέτρο μοριοδότηση. Εγώ θα προτιμούσα να σταματήσουμε τουλάχιστον από εδώ και πέρα να σταματήσουμε το πρόβλημα», είπε ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ σημειώνοντας πως θα ήταν ίσως καλό να συμφωνηθεί ένα ενιαίο σύστημα ενισχυμένης μοριοδότησης, σε συγκεκριμένους τομείς. «Δεν μπορείς πάντως να καταργήσεις την πρόβλεψη του νόμου που λέει ότι τουλάχιστον για την κάλυψη του 50% των θέσεων, δεν θα μετράει η εμπειρία», είπε επίσης ο κ. Παπαϊωάννου και τόνισε ότι αυτή η πρόβλεψη είναι «σοφή», γιατί ο στόχος είναι η ενίσχυση των νέων.
Σημείωσε εξάλλου ότι με την πρόβλεψη των αυξημένων μοριοδοτήσεων για τις προσλήψεις, ουσιαστικά μένουν εκτός πολύτεκνοι και ΑμεΑ. «Συνεπώς, δεν έχω να προτείνω κάτι άλλο που δεν θα απαιτούσε τροποποίηση του Συντάγματος και να ξαναδούμε εάν η διάταξη του 2001 είναι σωστή ή όχι. Μήπως πρέπει να την ξαναδούμε», είπε ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ και πρόσθεσε: «νδεχομένως μια λύση θα ήταν όταν θέλει κάποιος να προσλάβει συμβασιούχους ορισμένου χρόνου, να υποχρεούται ταυτοχρόνως να προκηρύξει και θέσεις αορίστου χρόνου, όταν πρόκειται για θέσεις που εξυπηρετούν πάγιες ανάγκες. Θα τους πάρει τους ορισμένου χρόνου και ταυτοχρόνως θα τρέχει και μια διαδικασία για προσλήψεις αορίστου χρόνου, η οποία όταν ολοκληρωθεί, θα ξεκαθαρίζει η κατάσταση. Θα λήγουν οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου και όποιος προσλήφθηκε με τη διαδικασία της προκήρυξης, έχει καλώς, όποιος δεν προσλήφθηκε, θα φεύγει».
Ο πανελλήνιος διαγωνισμός
Ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ, αναφερόμενος στον επικείμενο πανελλήνιο γραπτό διαγωνισμό, εκτίμησε ότι θα αφορά περίπου 1.500 προσλήψεις και τον τοποθέτησε χρονικά στο προσεχές φθινόπωρο. Επίκειται επίσης ένας ακόμα γραπτός διαγωνισμός για την ΑΑΔΕ που θα γίνει είτε Ιούλιο είτε Σεπτέμβριο. Ο κ. Παπαϊωάννου ανέφερε ότι υπάρχει θα γίνει και η προκήρυξη για 4.000 θέσεις νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού με αυξημένη μοριοδότηση, όσων υπηρέτησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
«Η θεσμοθέτηση ενιαίας διαγωνιστικής διαδικασίας για τη πλειονότητα των θέσεων που προβλέπονται στον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων, στο μέλλον θα έχει θετικές επιπτώσεις στο χρόνο έκδοσης των αποτελεσμάτων καθώς δεν θα εκδίδονται παράλληλα προκηρύξεις για θέσεις των ίδιων ή παρεμφερών ειδικοτήτων», είπε επίσης ο κ. Παπαϊωάννου σημειώνοντας ότι θετικές θα είναι επιπτώσεις στην ταχύτερη έκδοση αποτελεσμάτων, με την καταγραφή στις προκηρύξεις των μεταπτυχιακών που είναι αποδεκτά. Το ίδιο θα ισχύει και για τα διδακτορικά. Παράλληλα, όπως σημείωσε, «η επαγγελματική εμπειρία, δεν θα μετράει ασχέτως της συνάφειας» και αυτό θα είναι ένας παράγοντας που θα επιταχύνει την έκδοση των αποτελεσμάτων.
Προσοντολόγιο
Ο κ. Παπαϊωάννου τόνισε πως σε θετική κατεύθυνση θα είναι και η επικαιροποίηση του προσοντολογίου εκφράζοντας την ελπίδα αυτό να τηρηθεί από τους φορείς και «να μην δούμε να ξηλώνεται σταδιακά». Οι εξελίξεις στο εκπαιδευτικό σύστημα και ειδικότερα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (καταργήσεις, συγχωνεύσεις τμημάτων, ίδρυση νέων τμημάτων), καθώς και η ανάγκη αναβάθμισης του επιπέδου του ανθρώπινου δυναμικού με κύριο στόχο τη βελτίωση της εξυπηρέτησης του κοινωνικού συνόλου από τη Δημόσια Διοίκηση, υπαγορεύουν πλέον την καθολική αναμόρφωση του π.δ. 50/2001 για τα προσόντα διορισμού σε θέσεις φορέων του δημοσίου τομέα (προσοντολόγιο), είπε ο κ. Παπαϊωάννου και υπογράμμισε την ανάγκη για ένα σύγχρονο και αξιοκρατικό προσοντολόγιο, ανταποκρινόμενο στις σημερινές ανάγκες της Δημόσιας Διοίκησης καθώς και στο ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο αναμένεται να μειώσει και το διοικητικό βάρος, όχι μόνο του Α.Σ.Ε.Π αλλά και των διοικητικών υπηρεσιών εν γένει.
Καθώς αρκετοί βουλευτές αναφέρθηκαν, κατά τη διάρκεια της συζήτησης, στην καθοριστική συμβολή του Σάκη Πεπονή στη καθιέρωση συστήματος προσλήψεων που δεν υπακούει σε πελατειακές λογικές, ο επικεφαλής της Αρχής ενημέρωσε την επιτροπή ότι, μετά από πρόταση της αείμνηστης Φώφης Γεννηματά, η αίθουσα της Ολομέλειας του ΑΣΕΠ θα μετονομαστεί σε «αίθουσα Σάκη Πεπονή».