Είναι τραγικό την στιγμή ακριβώς που η χώρα προσπαθεί να βρει ένα νέο βηματισμό, το ότι το μεταναστευτικό – προσφυγικό την τραβά πίσω.
Πρόκειται για ένα πρόβλημα του οποίου η αντιμετώπιση ξεπερνά τις δυνατότητές μας και κυρίως ανοίγει έναν νέο και επικίνδυνο φαύλο κύκλο εσωτερικών αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων, όπου δεν προκρίνεται ένα εθνικό σχέδιο αντιμετώπισης αλλά ένα πολιτικό πεδίο συγκρούσεων που εξυπηρετούν -στο όνομα πάντα του εθνικού συμφέροντος- ανάξιες κομματικές σκοπιμότητες. Το πρώτο και βασικό λάθος στην αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών είναι η ιδεολογική προσέγγισή τους και η λαϊκίστικη εργαλειοποίησή τους που στρέφει την πλάτη σε κάθε πραγματική διάσταση του θέματος. Αυτό ζήσαμε την μνημονιακή δεκαετία, αυτό ετοιμαζόμαστε να ξαναζήσουμε με αυτοκαταστροφική διαστροφή και τώρα. Με δυο λόγια, το ζήτημα αυτό δεν προσφέρεται (ή δεν θα έπρεπε να προσφέρεται) για αντιπολίτευση. Κυρίως τώρα, που η κατάσταση στα ελληνικά νησιά μοιάζει να έχει υπερβεί τα όρια του βρασμού και οδεύει προς έκρηξη.
Είναι προφανές ότι τα προβλήματα δεν λύνονται με διακηρύξεις. Από τη μια, η Τουρκία καθορίζει την διαχείριση των μεταναστευτικών ροών προς την Ελλάδα κι από την άλλη η Ελλάδα γίνεται αποδέκτης μιας μη αντιμετωπίσιμης κατάστασης, που την ξεπερνά κατά πολύ, δίχως να της αφήνει πολλά περιθώρια αντίδρασης λόγω των ευρωπαϊκών συμφωνιών και του Διεθνούς Δικαίου. Τί μπορεί να κάνει η Ελλάδα για να αντιμετωπίσει αυτή την τραγική κατάσταση; Οι ιδέες που υπάρχουν δεν είναι πολλές, ούτε καινούργιες. Ταχύτερη διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων ασύλου, καλύτερη επιτήρηση στα σύνορα, κλειστά κέντρα στα νησιά και πιο συστηματικές επιστροφές εκείνων που δεν δικαιούνται άσυλο.
Καμιά από αυτές τις ιδέες δεν είναι λάθος. Αλλά όλες σκοντάφτουν, όχι μόνο στις μεγάλες και απίστευτες αδυναμίες της ελληνικής διοίκησης, αλλά και στην έλλειψη εμπιστοσύνης των απηυδισμένων κατοίκων των νησιών και , προπάντων, στον λαϊκισμό των άκρων: Από την μια, έχουμε μια δυσάρεστη αντιουμανιστική θεώρηση κι από την άλλη μια δυσάρεστη –επίσης- «ουμανιστική» εμπορία και εκμετάλλευση του ανθρώπινου πόνου. Οι μεν πουλάνε σκληρότητα, οι δε αλληλεγγύη. Και οι δυο ιδεολογικές πλευρές δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς και οι δυο θεωρούν -ο καθένας για τον εαυτό του- ότι το μεταναστευτικό έχει «ψωμί» και ευκαιρίες για εξουσία και… όχι μόνο.
Στα νησιά , το πρόβλημα έχει ξεπεράσει κάθε ανεκτό όριο, και ακόμη και τώρα οι μεν θρηνούν και οδύρονται για τους μετανάστες – πρόσφυγες, οι δε τους καλούν να πάρουν τα δίκαννα και να τους σκοτώσουν. Το εντυπωσιακά θλιβερό είναι ότι όλοι ανταλλάσουν στην πλάτη των κατοίκων των νησιών τις «δραστικές λύσεις» - «ευγενικές προθέσεις» και από πάνω τους έχουν κάνει και αντικείμενο επικρίσεων: «Φασίστες» ή «προοδευτικοί»;
Δυστυχώς, το πολιτικό μας σύστημα δεν είναι ούτε ώριμο, ούτε ιδιαίτερα αλτρουιστικό για να σταματήσει τον διχασμό καθιστώντας σαφές στην κοινωνία ότι το προσφυγικό – μεταναστευτικό, ήρθε στην χώρα μας για να μείνει. Μπορούμε μόνο να το διαχειρισθούμε. Δεν μπορούμε να το λύσουμε.
Όσο κι αν οι διαστάσεις που έχει λάβει πλέον το πρόβλημα είναι εμφανείς, στην ουσία φαίνεται να μην έχουν συνειδητοποιηθεί οι προεκτάσεις του, η πολυπλοκότητά του. Από την άλλη, υπάρχει μια ψυχολογική άρνηση στην κουρασμένη από προβλήματα ελληνική κοινωνία να δεχτεί ότι καλείται να αντιμετωπίσει εκ νέου μια ακραία κατάσταση στην πρώτη μάλιστα γραμμή, ενός ζητήματος εξωγενούς, που σε πρώτο επίπεδο αντίληψής του θεωρεί ότι δεν την αφορά. Δηλαδή, το αντιμετωπίζει με ένα αίσθημα αδικίας. Στην ουσία, η χώρα μας καλείται να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα στη δημιουργία του οποίου δεν φέρει καμιά ευθύνη…παρά μόνο γεωγραφική ως κύρια χώρα εισόδου. Αυτό το έντονο αίσθημα ότι μας φορτώνουν προβλήματα άλλων πρέπει να προσεχτεί ιδιαίτερα τόσο από πλευράς της κυβέρνησης όσο και της αντιπολίτευσης.
Κοντολογίς πρέπει να πράξουμε ότι ακριβώς δεν κάναμε με τα μνημόνια: να αντιμετωπίσουμε από κοινού και με εθνική ομοψυχία τη νέα πραγματικότητα!