Υπάρχουν δύο τρόποι για να αποτιμήσει κανείς τις επισκέψεις υψηλών ξένων αξιωματούχων, κάτι παρόμοιο με το νερό και το ποτήρι: το βλέπεις είτε μισοάδειο είτε μισογεμάτο και τη σειρά την καθορίζει ο βαθμός αισιοδοξίας ή η σκοπιμότητα. Ετσι και με την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο.
Η κυβέρνηση λέει ότι πρόσφερε «ομπρέλα ασφαλείας» έναντι των τουρκικών κινήσεων στην ανατολική Μεσόγειο. Η πιο ρεαλιστική εκδοχή, όμως, λέει κάτι άλλο. Ο Αμερικανός υπουργός πράγματι στα λόγια ήταν «προχωρημένος», όμως στην πράξη η χώρα του δεν κάνει τίποτα που θα «έτσουζε» τον Ερντογάν και θα τον απέτρεπε από το να είναι ο ταραχοποιός της περιοχής. Ας δούμε τα δεδομένα:
Πρώτον, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε δημόσια το θέμα των παράνομων ερευνών της Τουρκίας εντός της ΑΟΖ της Κύπρου. Ομως, ο παρακαθήμενός του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας το προσπέρασε. Δεν είπε λέξη. Και αυτό κάτι δείχνει.
Δεύτερον, ο Πομπέο δεν θα μπορούσε να κάνει το ίδιο κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου με τον ομόλογό του Νίκο Δένδια, αφού δέχτηκε συγκεκριμένες δημοσιογραφικές ερωτήσεις. Η απάντησή του μπορεί να χαρακτηριστεί από ικανοποιητική έως βαρυσήμαντη, αφού διαβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ δεν θα επιτρέψουν παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις, αλλά…
Υπάρχει ένα πολύ ανησυχητικό «αλλά». Η Τουρκία έχει ήδη κάνει δύο γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ (ή ίδια ισχυρίζεται ότι είναι μέσα στην τουρκική υφαλοκρηπίδα), χωρίς οι ΗΠΑ να κάνουν τίποτα χειροπιαστό για να μην τις επιτρέψουν. Kαι ετοιμάζεται να κάνει κι άλλη αύριο. Και θα δούμε πόση αξιοπιστία έχουν τα λόγια των Αμερικανών.
Τρίτον, ο Πομπέο δέχτηκε συγκεκριμένες ερωτήσεις για το ποιες εγγυήσεις δίνουν οι ΗΠΑ για την ασφάλεια της Ελλάδας. Αλλά οι απαντήσεις του ήταν πολύ αόριστες. Εδώ ολόκληρη η κοινή συνέντευξη Δένδια-Πομπέο. Υπενθυμίζουμε ότι ο υπουργός των ΗΠΑ ήρθε στην Αθήνα με την ευκαιρία της υπογραφής της νέας συμφωνίας για τις αμερικανικές βάσεις, η οποία προσφέρει πολλές διευκολύνσεις στα ΗΠΑ. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε ποια ανταλλάγματα εξασφάλισε η κυβέρνηση, αν εξασφάλισε κάτι πέραν των ωραίων λόγων.
Τέταρτον, οι αμερικανικές προθέσεις έναντι της Τουρκίας θα φανούν ξεκάθαρα σύντομα, αν ο Ερντογάν κάνει πράξη την απειλή του και εισβάλλει ξανά στη βόρεια Συρία, για να εξολοθρεύσει τις κουρδικές δυνάμεις, που είναι σύμμαχος των ΗΠΑ! Μάλιστα, αμερικανικά μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν ήδη ότι οι ΗΠΑ θα αποσύρουν τους στρατιώτες τους από την περιοχή, για να μην έρθουν σε αντιπαράθεση με τον τουρκικό στρατό. Αν συμβεί αυτό, το μήνυμα που θα στείλουν οι ΗΠΑ είναι ότι εγκαταλείπουν συμμάχους τους για χάρη της Τουρκίας, παρά την προκλητική στάση του Ερντογάν έναντι της υπερδύναμης(αγορά S-400 από την Ρωσία κα.).
Συμπέρασμα: η Ελλάδα δεν έχει πολλούς τρόπους για να αποτρέψει τις ενέργειες της Τουρκίας στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο, ιδιαίτερα τώρα που το ενεργειακό παιχνίδι έχει φουντώσει και ο Ερντογάν δεν δείχνει διατεθειμένος να μείνει έξω από αυτό. Ενας από τους τρόπους είναι η στήριξη στους συμμάχους της και ιδιαίτερα στις ΗΠΑ. Όμως, χρειάζεται προσοχή. Δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες ούτε στην Αθήνα ούτε στη Λευκωσία. Ο Τράμπ, παρά τους συνεχείς τσαμπουκάδες του Ερντογάν σε όλα τα επίπεδα, δεν φαίνεται διατεθειμένος να κάνει κάτι συγκεκριμένο εναντίον του. Ούτε μια κύρωση δεν του έχει επιβάλει ακόμα. Θα ήταν, λοιπόν, ασυγχώρητη αυταπάτη να πιστεύει κανείς ότι οι ΗΠΑ θα παρέμβουν στρατιωτικά, αν οι Τούρκοι ξεπεράσουν κάποια όρια.
Εν κατακλείδι, καλά είναι τα θερμά λόγια και οι υποσχέσεις των Αμερικανών αξιωματούχων υπέρ της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν εγγύηση για κάτι χειροπιαστό, αν- ο μη γένοιτο- χρειαστεί. Διότι με τις υποσχέσεις μπορεί να ισχύει αυτό που είχε πει πριν από πέντε αιώνες ο δαιμόνιος Ιταλός διπλωμάτης Νικολό Μακιαβέλι: «Η υπόσχεση που δόθηκε ήταν μια αναγκαιότητα του παρελθόντος. Ο λόγος που δεν κρατήθηκε είναι μια αναγκαιότητα του παρόντος».
Στην περίπτωσή μας, ελπίζουμε να μη συμβεί κάτι τέτοιο στο, τουλάχιστον άμεσο, μέλλον.