Με ανακούφιση υποδέχθηκαν οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο, η Αθήνα και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες το μη αναμενόμενο αποτέλεσμα του β' γύρου των βουλευτικών εκλογών στη Γαλλία.
Αποφεύχθηκε το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα που θα ήταν μια νίκη του κόμματος της Λεπέν με απόλυτη πλειοψηφία στη γαλλική Εθνοσυνέλευση. Το αποτέλεσμα όμως αυτό είναι δύσκολο να χαρακτηριστεί απλά ως «το μη χείρον βέλτιστον», καθώς η απόλυτη τριχοτόμηση του πολιτικού σκηνικού οδηγεί νομοτελειακά σε κατάσταση ακυβερνησίας, τη στιγμή που η Γαλλία χρειάζεται δύσκολες αλλά απαραίτητες πολιτικές αποφάσεις για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης, με το έλλειμμα να κινείται πάνω από το 5% του ΑΕΠ.
Τα επιφωνήματα ανακούφισης στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, πλην Βουδαπέστης και Μπρατισλάβας, κράτησαν πολύ λίγο, καθώς το πιθανό φάσμα ακυβερνησίας στο Παρίσι κινδυνεύει να μπλοκάρει σημαντικές αποφάσεις και μεταρρυθμίσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και να οδηγήσει τη Γαλλία στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος και μια πιθανή κρίση χρέους. Ακόμη περισσότερο δε, εάν τελικά προκύψει μια αριστερή κυβέρνηση υπό τον Μελανσόν, ή έστω κάποιον πολιτικό του Σοσιαλιστικού Κόμματος, και γίνουν πράξη οι προεκλογικές εξαγγελίες του Νέου Λαϊκού Μετώπου για ευρείες κοινωνικές παροχές και ανατροπή της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης του 2023. H Moody's προειδοποίησε χθες πως το αποτέλεσμα των εκλογών είναι “αρνητικό” για την πιστοληπτική αξιολόγηση της Γαλλίας, καθώς «γίνεται πιο δυσχερής η λήψη αποφάσεων και η διαδικασία περιορισμού του κρατικού χρέους».
Γάλλοι και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι σπεύδουν πάντως να καθησυχάσουν την κοινή γνώμη και τις αγορές, λέγοντας πως ο Εμανουέλ Μακρόν, το πανίσχυρο γαλλικό βαθύ κράτος και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο για να αποτραπεί ο οποιοσδήποτε δημοσιονομικός εκτροχιασμός και μια ενδεχόμενη κρίση χρέους. Οι αγορές τηρούν προς το παρόν μια συγκρατημένη στάση, αναμένοντας τις κινήσεις του Γάλλου Προέδρου, ευχόμενες να προκύψει τελικά μια τεχνοκρατική κυβέρνηση τύπου Ντράγκι που θα καταφέρει να επιτύχει μια δημοσιονομική ισορροπία. Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, η παραμονή του Γκαμπριέλ Ατάλ στο Ματινιόν, το γαλλικό Μαξίμου, και οι επικείμενοι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι δίνουν ένα περιθώριο ολίγων εβδομάδων ώστε ο Μακρόν να διερευνήσει πιθανές επίσημες ή άτυπες συμμαχίες στην Εθνοσυνέλευση. Η “Ανυπότακτη Γαλλία” του Μελανσόν (LFI) απαιτεί πάντως άμεση ανάθεση σχηματισμού κυβέρνησης στο Νέο Λαϊκό Μέτωπο, ενώ ένας πρώην βουλευτής της LFI ζήτησε λαϊκή πορεία προς το Ματινιόν και κατάληψη ουσιαστικά της εξουσίας. Η ηγεσία της LFI αποκήρυξε βέβαια το κάλεσμα του πρώην βουλευτή της, αλλά η υπόθεση αυτή θύμισε αναπόφευκτα την προειδοποίηση που είχε απευθύνει ο Μακρόν πριν από τις εκλογές πως μια πιθανή νίκη του LFI στις εκλογές μπορεί να οδηγήσει σε εμφύλιο πόλεμο.
Και σε ευρωπαϊκό επίπεδο όμως η πολιτική κατάσταση είναι ιδιαίτερα ρευστή. Η Ουγγαρία ανέλαβε, όπως προβλεπόταν, την εξάμηνη προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και ο Βίκτορ Όρμπαν βρήκε ευκαιρία να κάνει ένα ιδιαίτερα προκλητικό τουρ στη Μόσχα και το Πεκίνο και να συναντηθεί με τον βασικό αντίπαλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Δύσης, τον Βλαντίμιρ Πούτιν, όπως και με τον βασικό αθέμιτο ανταγωνιστή Σι Τζινπίνγκ, προωθώντας μια διεθνοπολιτική ατζέντα ακριβώς αντίθετη με τη διακηρυγμένη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και του ΝΑΤΟ. Ο Σαρλ Μισέλ και ο Ζοζέπ Μπορέλ έσπευσαν να δηλώσουν πως οι συναντήσεις του Όρμπαν με τον Πούτιν και τον Σι είναι καθαρά “διμερούς επιπέδου” και δεν δεσμεύουν την ΕΕ, αλλά η επικοινωνιακή και πολιτική ζημιά έχει ήδη επισυμβεί. Όσον αφορά αυτή καθεαυτή την ουγγρική προεδρία, είναι πολύ χαρακτηριστικό το σκηνικό χθες στην άτυπη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Ανάπτυξης της ΕΕ, από την οποία απουσίαζαν 19 από τους 26 αρμόδιους Υπουργούς, πλέον της προεδρεύουσας Ουγγαρίας. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα που υπάρχει στις Βρυξέλλες είναι πως η ουγγρική προεδρία θα είναι ένα χαμένο εξάμηνο για την Ένωση και όλοι προσμένουν να περάσει αυτό το αμήχανο διάστημα και να αναλάβει τον Ιανουάριο την προεδρία του Συμβουλίου η Πολωνία του Ντόναλντ Τουσκ.
Ο Όρμπαν όμως δεν έμεινε μόνο στο επίπεδο της πολιτικής εκμετάλλευσης της ουγγρικής προεδρίας της ΕΕ. Μετά από πολύ καλά οργανωμένες παρασκηνιακές διεργασίες πρωτοστάτησε στη δημιουργία μιας νέας ακροδεξιάς κοινοβουλευτικής ομάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η οποία απαριθμεί 84 ευρωβουλευτές και είναι πλέον η τρίτη μεγαλύτερη ευρωομάδα, ξεπερνώντας το φιλελεύθερο Renew Europe στο οποίο συμμετέχει και η Renaissance του Εμανουέλ Μακρόν. Οι “Πατριώτες για την Ευρώπη” αποτελούνται από αντιευρωπαϊκά και φιλορωσικά κόμματα, όπως ο “Εθνικός Συναγερμός” της Μαρίν Λεπέν, η “Λέγκα του Βορρά” του Ματέο Σαλβίνι, το ισπανικό “Vox”, το πορτογαλικό “Chega” και η “Φωνή Λογικής” της Αφροδίτης Λατινοπούλου.
Το επόμενο μεγάλο ορόσημο είναι η ψηφοφορία της ερχόμενης Τρίτης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την έγκριση του διορισμού της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για άλλα πέντε χρόνια στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα νούμερα λένε ότι οι ευρωομάδες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών και του Renew Europe συγκροτούν μια άνετη πλειοψηφία 40 εδρών υπέρ της Φον ντερ Λάιεν. Το μεγάλο ερώτημα όμως που επικρέμεται στο Στρασβούργο είναι το πόσοι από τους ευρωβουλευτές των τριών φιλοευρωπαϊκών κομμάτων θα ακολουθήσουν την κομματική γραμμή στη μυστική ψηφοφορία. Υπάρχει μεγάλη αγωνία στις Βρυξέλλες, καθώς ενδεχόμενη καταψήφιση της Φον ντερ Λάιεν θα οδηγήσει σε μια γκρίζα ζώνη, με τους Ευρωπαίους ηγέτες να πρέπει να συμφωνήσουν σε μια καινούργια προσωπικότητα κοινής αποδοχής για την προεδρία της Κομισιόν, κάτι που αυτή τη στιγμή φαντάζει ιδιαίτερα δύσκολο. Δεν είναι τυχαίο πως ο Μαργαρίτης Σχοινάς και ο Μάνφρεντ Βέμπερ απηύθυναν τις τελευταίες ημέρες έμμεσες προειδοποιήσεις προς τους ευρωβουλευτές, λέγοντας πως τυχόν καταψήφιση της Φον ντερ Λάιεν θα οδηγήσει την Ευρώπη σε “περιδίνηση” και “πολλή αστάθεια”.
Το σύνηθες κλισέ που χρησιμοποιείται σε ανάλογες καταστάσεις είναι ότι “η Ευρώπη έχει περάσει πολλές σοβαρές κρίσεις, θα περάσει και αυτή”. Το οποίο βέβαια είναι συνήθως ακριβές, αλλά δεν αποτυπώνει τη δυσκολία των στιγμών. Ποτέ άλλοτε στο μεταπολεμικό παρελθόν της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υπήρχε ενδεχόμενη αμφισβήτηση της ηγεσίας της Γαλλίας στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και ποτέ άλλοτε δεν υπήρχε ένας μικρός αλλά πολύ ενεργός πόλος εντός της Ευρώπης που αμφισβητούσε την γεωπολιτική κατεύθυνση της ηπείρου. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη χθεσινή του παρέμβαση στο Council on Foreign Relations στην Ουάσινγκτον θέλησε να περάσει το μήνυμα πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ενωμένη, παρότι «μπορεί να έχουμε προβλήματα με μία ή δύο χώρες -μια από αυτές τυχαίνει να έχει την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ αυτή τη στιγμή». Κανείς όμως δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα προκύψει από την πολιτική κρίση στη Γαλλία και την ευθεία υπονόμευση της Ένωσης από τον Όρμπαν. Οι πολιτικές αναταράξεις στην Ευρώπη φαίνεται ότι θα μας απασχολούν για πολύ καιρό ακόμη.