Αγωνιώδεις είναι οι προσπάθειες των μεσολαβητών στις ειρηνευτικές συνομιλίες για τη Γάζα να βρεθεί μια συμβιβαστική φόρμουλα ώστε να μην οδηγηθούν οι διαπραγματεύσεις σε οριστικό αδιέξοδο και προκύψει διεύρυνση της σύγκρουσης σε όλη την περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Οι αντιμαχόμενες πλευρές, από τη μια πλευρά το Ισραήλ και από την άλλη η Χαμάς με τους συμμάχους της του “Άξονα της αντίστασης”, το Ιράν, τη Χεζμπολάχ και τους Χούθι, φαίνονται αμετακίνητες στις θέσεις τους, ενώ επικρέμεται στην περιοχή η απειλή μιας μαζικής και σφοδρής πυραυλικής επίθεσης κατά του Ισραήλ από το Ιράν και τον υπόλοιπο “Άξονα”. Η καθυστέρηση της πυραυλικής απάντησης του Ιράν και των δορυφόρων του στις εξοντώσεις στις 30 Ιουλίου από το Ισραήλ του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια και του στρατιωτικού διοικητή της Χεζμπολάχ Φουάντ Σουκρ είναι έμμεσα συνδεδεμένη με την πορεία των ειρηνευτικών συνομιλιών. Η κατάρρευση των διαπραγματεύσεων είναι πολύ πιθανό να αποτελέσει την αφορμή ή την πρόφαση για να εξαπολύσει η Τεχεράνη και οι δορυφόροι της την επίθεση στο Ισραήλ.
Φαίνεται λοιπόν ότι έχουμε πλέον φτάσει στην πλέον κρίσιμη καμπή της νέας υπερδεκάμηνης φάσης της πολύχρονης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Η ένταση και το εύρος της στρατιωτικής απάντησης από το Ιράν και τους συμμάχους του θα κρίνει και το αν η μέτριας έντασης σύγκρουση θα μετατραπεί σε έναν γενικευμένο περιφερειακό πόλεμο που θα εμπλέξει πολλές χώρες και θα έχει απρόβλεπτες συνέπειες. Τις προηγούμενες εβδομάδες, ηγέτες μεγάλων δυτικών χωρών όπως ο Πρωθυπουργός της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ και ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν επικοινώνησαν με τον νεοεκλεγμένο Πρόεδρο του Ιράν Μασούντ Μπεζεσκιάν, σε μια ύστατη προσπάθεια να πείσουν την Τεχεράνη να μετριάσει την ένταση της στρατιωτικής απάντησης στο Ισραήλ.
Το Ιράν όμως δείχνει ανυποχώρητο και απαντά πως το πυραυλικό χτύπημα στο Ισραήλ “θα είναι εξαιρετικά μελετημένο”, ούτως ώστε αφενός να μην ακυρώσει τις προοπτικές μιας κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα και αφετέρου “να τιμωρηθεί το σιωνιστικό καθεστώς”. Η ισραηλινή κυβέρνηση δηλώνει απολύτως έτοιμη να αντιμετωπίσει οποιασδήποτε μορφής επίθεση, ενώ την Τέταρτη κατέπλευσε στη Μέση Ανατολή και το αμερικανικό αεροπλανοφόρο “Abraham Lincoln” για να συνδυάσει τις δυνάμεις του με το έτερο αεροπλανοφόρο “Theodore Roosevelt”. Η Τεχεράνη γνωρίζει καλά πως ενδεχόμενη μαζική επίθεση κατά του Ισραήλ που θα έχει αποτέλεσμα ανθρώπινα θύματα ή/και στρατηγικής σημασίας εγκαταστάσεις είναι πιθανό να λάβει πολύ ισχυρή ανταπάντηση. Κανείς όμως δεν μπορεί να είναι βέβαιος ότι η θεοκρατική ηγεσία του Ιράν υπό τον Αγιατολλάχ Χαμενεΐ θα επιλέξει μια συμβολικού τύπου επίθεση, όπως αναμένει η συντριπτική πλειοψηφία των αναλυτών, ή θα οδηγήσει τα πράγματα σε μια γενικευμένη σύρραξη.
Το κλειδί της αποκλιμάκωσης θεωρητικά είναι οι ειρηνευτικές συνομιλίες, αλλά είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν η Χαμάς θα υποχωρήσει στην άρνησή της να αποδεχθεί την αμερικανική “πρόταση-γέφυρα”. Αποδοχή από την Χαμάς αυτού του επώδυνου συμβιβασμού θα σήμαινε ομολογία στρατηγικής ήττας και οριστικό τέλος στην προοπτική της χρήσης ξανά της Γάζας ως ορμητήριου για στρατιωτικές και τρομοκρατικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ.
Ο ισραηλινός όρος για ασφυκτικό έλεγχο του Διαδρόμου της Φιλαδέλφειας”, της μεθορίου δηλαδή ανάμεσα στην Αίγυπτο και τη Γάζα, θα σημάνει το οριστικό τέλος της προμήθειας από τη Χαμάς πολεμικού υλικού και πολεμοφοδίων. Για το Ισραήλ αυτός ο όρος αποτελεί κόκκινη γραμμή και δεν αφορά τις οποιεσδήποτε προσωπικές σκοπιμότητες του Μπενιαμίν Νετανιάχου. Το σύνολο σχεδόν των πολιτικών κομμάτων και της στρατιωτικής ηγεσίας του Ισραήλ συμφωνούν ότι ο μόνος τρόπος να μην ξανασυμβούν τραγικά γεγονότα όπως της 7ης Οκτωβρίου είναι να σταματήσει η δυνατότητα εξοπλισμού της Χαμάς και αυτό θα εξασφαλιστεί μόνο με τον πλήρη έλεγχο της μεθορίου Γάζας-Αιγύπτου.
Σε αυτή τη διαδικασία βέβαια δεν πρέπει να υποτιμηθεί ο υπονομευτικός ρόλος τον οποίο διαδραματίζουν τα ακροδεξιά κόμματα που μετέχουν στην κυβέρνηση Νετανιάχου, και ιδίως o Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, ηγέτης του ακροδεξιού εθνικιστικού κόμματος “Εβραϊκή Ισχύς” και Υπουργός Εθνικής Ασφάλειας. Μαζί με τον Υπουργό Οικονομικών και ηγέτη του “Θρησκευτικού Σιωνισμού” Μπεζαλέλ Σμότριτς έχουν δηλώσει ευθαρσώς ότι είναι αντίθετοι σε κάθε είδους ειρηνευτική διαδικασία με τη Χαμάς, υποστηρίζουν την προσάρτηση της Γάζας από το Ισραήλ και απειλούν με πτώση της κυβέρνησης “εάν υπάρξει συμβιβασμός”. Είναι προφανές ότι ο Νετανιάχου θέλει να αποφύγει την πτώση της κυβέρνησής του, διότι αυτό πιθανότατα θα σημάνει και το τέλος της πολιτικής του καριέρας και ίσως τον οδηγήσει στη δικαιοσύνη. Την μεγαλύτερη όμως προκάλυψη στον Νετανιάχου τη δίνει η Χαμάς, η οποία δεν μπορεί να αποδεχθεί ότι υπέστη στρατηγική ήττα στη Γάζα.
Το Ισραήλ πάντως το απασχολεί περισσότερο αυτή τη στιγμή η αυξημένη επιθετικότητα της Χεζμπολάχ στις παραμεθόριες περιοχές του Ισραήλ με τον Λίβανο. Μόνο την Τετάρτη η σιιτική τρομοκρατική οργάνωση εξαπέλυσε σχεδόν 200 βλήματα και drones κατά ισραηλινών στρατιωτικών και πολιτικών εγκαταστάσεων, ενώ από τον περασμένο Οκτώβριο έχουν εκτοπισθεί για λόγους ασφαλείας τουλάχιστον 80.000 Ισραηλινοί πολίτες από πόλεις και οικισμούς που βρίσκονται κοντά στα σύνορα. Είναι χαρακτηριστικό της λαϊκής οργής που έχει προκαλέσει η Χεζμπολάχ στο Ισραήλ το γεγονός ότι πλέον σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη η πλειοψηφία σχεδόν των Ισραηλινών πολιτών τίθεται υπέρ μιας στρατιωτικής επιχείρησης μεγάλης έκτασης κατά της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν εάν μπορεί να αποφευχθεί η γενίκευση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, αλλά οι ενδείξεις αυτή τη στιγμή δεν είναι ευοίωνες.