Πολύ βαρύ είναι το κλίμα στον ΣΥΡΙΖΑ από το βράδυ της Κυριακής, καθώς εκτός από το σοκ της διαφοράς των 9,5 μονάδων στις ευρωεκλογές έναντι της Νέας Δημοκρατίας -που συνιστά ιστορικό ρεκόρ σε ευρωκάλπες- στο κυβερνών κόμμα φοβούνται τώρα τα χειρότερα.
Τα χειρότερα και στον β' γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών, όπου όλα δείχνουν ότι ο χάρτης θα βαφτεί και πάλι γαλάζιος, καθώς η ΝΔ διεκδικεί και τις 12 από τις 13 περιφέρειες. Αλλά ο φόβος κυριαρχεί και για τις εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου, όπου το μόνο ερώτημα είναι πλέον πόση θα είναι η διαφορά ανάμεσα στη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το ιδιαίτερα πεσμένο ηθικό των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ αποτυπώθηκε με πολύ παραστατικό τρόπο στις φωτογραφίες που δημοσιοποιήθηκαν χθες από τη διευρυμένη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής, όπου έγινε ένας πρώτος απολογισμός του εκλογικού αποτελέσματος.
Κανείς δεν μπορούσε να κρύψει την απογοήτευσή του, παρά τις προσπάθειες του πρωθυπουργού να ανεβάσει το πεσμένο ηθικό των στελεχών του, λέγοντας ότι «χάθηκε μια μάχη, δεν χάθηκε ο πόλεμος». Ολοι στην Κουμουνδούρου αντιλαμβάνονται ότι το προγνωστικά για τη δεύτερη Κυριακή, και κυρίως για τις κρίσιμες εθνικές εκλογές που θα αναδείξουν την νέα κυβέρνηση, προδιαγράφουν νέες οδυνηρές ήττες για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Γκρίνια και για επιλογές του Αλέξη Τσίπρα
Η απογοήτευση συνοδεύεται από γκρίνια για τα λάθη που έγιναν αλλά και σκληρή κριτική στους επιτελείς του πρωθυπουργού. Ορισμένα βέλη φθάνουν και στον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα. Η αναφορά του Νίκου Φίλη ότι ένας από τους λόγους της ήττας ήταν και «το ζήτημα του ύφους της εξουσίας» δεν πέρασε απαρατήρητη από το Μέγαρο Μαξίμου.
Η προσθήκη, δε, ότι «ορισμένες συμπεριφορές δημιούργησαν μια απόσταση των πολιτών από τη διακυβέρνηση», όταν όλες τις προηγούμενες ημέρες ο πρωθυπουργός δεχόταν σκληρή κριτική για τις σκαφάτες διακοπές του στο κότερο της οικογένειας Παναγόπουλου, την επομένη μάλιστα της καταστροφής στο Μάτι, επίσης δεν πέρασε απαρατήρητη. Αλλά και η αναφορά του πρώην υπουργού Παιδείας, ότι ο πρωθυπουργός έπρεπε να κάνει εθνικές εκλογές τον Μάιο, τον ίδιον τον Αλέξη Τσίπρα στόχευε.
Για το ύφος της εξουσίας μίλησε και ο γραμματέας του κόμματος Πάνος Σκουρλέτης, αλλά απέδωσε τις λάθος συμπεριφορές στους υπουργούς. Ορισμένα κυβερνητικά στελέχη, είπε, «δημιούργησαν μια εικόνα, δεν ήταν μετρημένοι και νουνεχείς όσο έπρεπε».
Στο στόχαστρο Βερναρδάκης και Παππάς
Πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ κατηγορούν τους στενούς συνεργάτες του πρωθυπουργού ότι εφοδίασαν την ηγεσία του κόμματος με λάθος πληροφορίες και λάθος εκτιμήσεις για τις τάσεις του εκλογικού σώματος και έκαναν τον Αλέξη Τσίπρα να πιστεύει, μέχρι και την τελευταία στιγμή, ότι ακόμα κι αν υπάρξει ήττα, αυτή θα είναι μικρή και διαχειρίσιμη.
Στο στόχαστρο βρίσκεται κυρίως ο Χριστόφορος Βερναρδάκης, που ως πρώην εκλογολόγος είχε την ευθύνη των μετρήσεων που έκανε η Κουμουνδούρου. Ολες οι θεωρίες του υπουργού Επικρατείας περί της συσπείρωσης που συντελείται μεταξύ των οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ, περί της ψήφου των νέων που θα ανατρέψουν όλα τα δεδομένα και περί της υπερεκτίμησης στις μετρήσεις των εταιρειών δημοσκόπησης του ποσοστού της ΝΔ απεδείχθησαν εσφαλμένες. Αυτά τα στελέχη, στα οποία πρέπει να προστεθεί και ο εξ απορρήτων Νίκος Παππάς, στόχευε στην σκληρή του κριτική ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς.
Σε δηλώσεις του στον τηλεοπτικό σταθμό Kontra ο κ. Κοτζιάς τόνισε ότι «ένα κομμάτι του Μαξίμου έχει αλαζονική συμπεριφορά» και πρόσθεσε: «Κάποιοι υπουργοί, όπως αυτοί που έπεισαν τον Αλέξη ότι είναι κοντά στο αποτέλεσμα της Κυριακής, και έκανε δήλωση ότι είναι δημοψήφισμα οι εκλογές, θα έπρεπε να είχαν παραιτηθεί από μόνοι τους. Δεν υπάρχει κανείς που να έκανε φάουλ σε αυτή την ιστορία; Λέγανε ότι χάναμε με 1-2%. Δεν δείχνει σοβαρή εκτίμηση της κατάστασης. Αν δεν τα καταλάβουν αυτά, θα έχουμε ξανά πρόβλημα.».
Τις λάθος εκτιμήσεις των επιτελών του Αλέξη Τσίπρα σχολίασε και ο Νίκος Φίλης: «Δεν περιμέναμε μια τόσο σημαντική ήττα και νίκη της ΝΔ. Και οι πιο απαισιόδοξοι δεν το έβλεπαν αυτό».
Κοτζιάς: Δηλαδή φταίει ο λαός;
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών έβαλε στο στόχαστρό του και ορισμένες αναλύσεις που είδαν χθες το φως της δημοσιότητας σε έντυπα και σάιτ του ΣΥΡΙΖΑ που κατηγορούσαν το εκλογικό σώμα ότι έκανε μεγάλο λάθος που επέλεξε τον Κυριάκο Μητσοτάκη έναντι του Αλέξη Τσίπρα. Επικαλούμενοι ακόμα και ψυχαναλυτικές θεωρίες περί «συνδρόμου της Στοκχόλμης», για τον έρωτα δηλαδή του απαχθέντος για τον απαγωγέα του!
«Τι μας είπαν χθες;», σχολίασε αυτές τις θεωρίες ο Νίκος Κοτζιάς. «Οτι φταίει δηλαδή ο λαός, που δεν κατάλαβε; Δεν είναι τρόπος συμπεριφοράς απέναντι στον κόσμο! Χρειάζεται αλλαγή ρότας, να πάνε στην άκρη ορισμένοι που είναι δίπλα στον πρωθυπουργό! Μόνο ο λαός έκανε λάθος; Αυτοί που έκαναν λάθος εκτιμήσεις δεν θα αναλάβουν τις ευθύνες τους; Ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει να πάρει άμεσα μέτρα».
Καρφιά και για τις μεταγραφές των προθύμων
Παραδοσιακά στελέχη του κομματικού μηχανισμού του ΣΥΡΙΖΑ ρίχνουν καρφιά για το θέαμα που παρουσίασε η κυβέρνηση να υποδέχεται στις τάξεις της όλα τα παλιά φθαρμένα πρόσωπα του βαθέος ΠΑΣΟΚ και να τους προσφέρει αμέσως υπουργεία, ενώ πολλοί είναι εκείνοι που εξοργίστηκαν όταν έμαθαν ότι το βράδυ των εκλογών στο γραφείο του Αλέξη Τσίπρα στην Κουμουνδούρου βρέθηκε ο Γιάννης Ραγκούσης.
Ενώ πολλοί δυσφορούν και με τις μεταγραφές από τους ΑΝΕΛ -και όχι μόνο- με αντάλλαγμα μια θέση στα ψηφοδέλτια. Αλλωστε πρέπει να επισημανθεί ότι τα προγνωστικά πλέον δίνουν την επόμενη κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ να περιορίζεται δραστικά και χωρίς το μπόνους των 50 εδρών να συρρικνώνεται σε 50-60 άτομα. Περιθώρια για «μουσαφίρηδες», που θα καταλάβουν τις λίγες θέσεις που θα υπάρχουν στη νέα Βουλή, δεν υπάρχουν.
Ανάλογη κριτική έκανε και ο Νίκος Κοτζιάς: «Το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ προς την Κεντροαριστερά έπρεπε να γίνει συντεταγμένα και πιο νωρίς. Δεν έπρεπε να γίνει το άνοιγμα με μια δέσμευση ότι πολλοί που θα έρχονταν θα έπρεπε να γίνουν και μέλη της κυβέρνησης. Δεν είναι καλή εικόνα για τον κόσμο αυτό. Υπάρχουν άλλες δυνάμεις όπως είναι το ΠΡΑΤΤΩ που συμπορευόμαστε 9 χρόνια με τον ΣΥΡΙΖΑ που έδειξαν τρομερή πειθαρχία και νομιμοφροσύνη απέναντι στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά για να μην στενοχωρηθούν κάποιοι, αίφνης γίνανε τα αποπαίδια», δήλωσε.
Και πρόσθεσε: «Από τη στιγμή που τελειώσαμε με τα μνημόνια, έπρεπε να κάνει η κυβέρνηση την αριστερή στροφή, και όχι να περιμένουμε πότε θα μας εγκαταλείψουν όσοι πριν μας είχαν λαβώσει. Θα έπρεπε ο κ. Καμμένος να έχει εγκαταλείψει την κυβέρνηση πολύ νωρίτερα. Όταν η κυβέρνηση για να μην θίξει Καμμένο δεν κάνει καμπάνια για να πείσει για τη Συμφωνία των Πρεσπών. Όταν ο κυβερνητικός εταίρος καταγγέλλει τη Συμφωνία ως προδοσία. Πως μπορείς να πείσεις τον κόσμο επαρκώς ότι έχεις δίκιο; Έτσι διευκόλυναν κόσμο να πάει στη ΝΔ».
Αριστερή κριτική από τον Κώστα Δουζίνα
Νίκος Φίλης και Κώστας Δουζίνας απέδωσαν τη μεγάλη ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές στην εφαρμογή των μνημονίων και στη δεξιά πολιτική που εφάρμοσε ο Αλέξης Τσίπρας.
«Ο ΣΥΡΙΖΑ εφήρμοσε μνημόνια», είπε ο πρώην υπουργός Παιδείας. «Ίσως ήταν λιγότερο επώδυνα από των προηγούμενων και ο ΣΥΡΙΖΑ να προσπάθησε να βρει χαραμάδες για τους πιο αδύναμους συμπολίτες, αλλά τελικά εφήρμοσε μνημόνια με νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση. Ο επώδυνος συμβιβασμός έφερε και άλλους συμβιβασμούς». Συμπλήρωσε, δε, πως «δεν υπήρξε κόμμα που να γλίτωσε από τα μνημόνια. Η ΝΔ έχασε και ανασυγκροτήθηκε και το ΠΑΣΟΚ εξαερώθηκε».
Από την πλευρά του, ο Κώστας Δουζίνας σχολίασε: «Πολλοί από τους ψηφοφόρους δεν είχαν αποδεχτεί τις βασικές αξίες της αριστεράς, η δεξαμενή μας ήταν πολυσυλλεκτική και προφανώς κάποιοι επέστρεψαν εκεί που ανήκουν ιδεολογικά. Επίσης, δεν βρέθηκε εκείνη η διαχωριστική γραμμή που θα μπορούσε να οριοθετήσει καλύτερα τα πράγματα αν και τους τελευταίους μήνες έγιναν προσπάθειες».
Συνεχίζοντας είπε: «Πρέπει να δούμε το ζήτημα της έλλειψης της κοινωνικής γείωσης του κόμματος. Οι συμμαχίες μας επίσης δεν είχαν ταξικές αναφορές ενώ εγκαταλείφθηκαν τα κινήματα. Ο νέος ΣΥΡΙΖΑ πάντως παραμένει ο μεγάλος πόλος της Κεντροαριστεράς. Πρέπει να πούμε όμως και το εξής: Δεν φταίει αυτός που φέρνει το μήνυμα, φταίει το μήνυμα. Είναι αλήθεια ότι χάθηκε το όραμα. Χρειαζόμασταν μία λαϊκή θρησκευτικότητα και έναν δημοκρατικό πατριωτισμό που δεν υπήρχε. Πρέπει να υπάρξει ξανά απόλυτη σχέση με την ταξική διαστρωμάτωση».