Σημαντικός αριθμός περιβαλλοντικών ζητημάτων ρυθμίζεται με το νομοσχέδιο που κατατέθηκε από το ΥΠΕΝ.
Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται προβλέψεις για:
- Απλοποίηση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης και ελέγχων,
- απλοποίηση των χρήσεων γης,
- ρύθμιση θεμάτων Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. και Πράσινου Ταμείου,
- θεμάτων δασικών χαρτών και επιτρεπόμενων χρήσεων σε δάση/δασικές εκτάσεις.
Επίσης, περιλαμβάνονται προβλέψεις σχετικά με τη ρύθμιση θεμάτων κυκλικής οικονομίας, αλλά και την ενίσχυση του Πυροσβεστικού Σώματος.
Τροποποιήσεις στις επιτρεπόμενες χρήσεις γης στις ζώνες προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000
Οι τροποποιήσεις αποσκοπούν σε συμπλήρωση, απλοποίηση και αποσαφήνιση των χρήσεων γης και σε τεχνικές διορθώσεις.
Οι κυριότερες διαφορές ως προς τις επιτρεπόμενες χρήσεις ανά ζώνη είναι:
- Ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης
Απαγορεύεται κάθε ανθρωπογενής δραστηριότητα, εκτός από την ελεύθερη βόσκηση και την ερασιτεχνική αλιεία, οι οποίες βρίσκονται στην κρίση του μελετητή. Η ελεύθερη βόσκηση και η ερασιτεχνική αλιεία μπορούν να απαγορεύονται εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο για τη διασφάλιση της ακεραιότητας της περιοχής ως προς τις οικολογικές της λειτουργίες.
- Ζώνη προστασίας της φύσης
Καταργείται ο περιορισμός, οι δρόμοι κλπ να είναι αποκλειστικά για την «εξυπηρέτηση της προστασίας και της βέλτιστης διαχείρισης του προστατευτέου αντικειμένου» (ο περιορισμός αυτός διατηρείται μόνο για την κατοικία). Επιτρέπονται οι κατασκηνώσεις και οι παιδικές εξοχές. Δίνεται δυνατότητα για εγκατάσταση έργων ΑΠΕ. Επιτρέπονται η αναρρίχηση, η ιππασία, η περιήγηση σε σπήλαια, η κατάβαση ποταμού, η ανεμοπορία με αλεξίπτωτο πλαγιάς ή αιωροπτερισμό. Επιτρέπονται έργα πρόληψης ή αντιμετώπισης της υφαλμύρωσης των υπογείων υδάτων ή εδαφών, έργα προστασίας από διάβρωση, κατολισθήσεις και στήριξη εδαφών και έργα που αφορούν την αποκατάσταση και βελτίωση των υδατοαποθεμάτων. Επιτρέπονται πλωτές υποδομές και εγκαταστάσεις θαλάσσιας αναψυχής.
- Ζώνη διατήρησης οικοτόπων και ειδών
Καταργούνται οι επιμέρους περιορισμοί (αναψυκτήρια 100 τ.μ., τουριστικά καταλύματα ως 150 κλίνες κ.ά.), καθώς αυτοί μπορούν να θεσμοθετούνται με Προεδρικό Διάταγμα (Π.Δ.).
Καταργούνται οι διατάξεις που επέτρεπαν χρήσεις μόνον στις εντός σχεδίου περιοχές. Προστίθενται οι «εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας» με την εξαίρεση «εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα». Καταργούνται οι επιμέρους περιορισμοί στις επιτρεπόμενες ειδικές χρήσεις. Καταργείται η απαγόρευση της κατοικίας στις εκτός σχεδίου περιοχές. Εξειδικεύεται η δυνατότητα δημιουργίας τουριστικής εγκατάστασης υπό όρους.
Επιτρέπονται η αναρρίχηση, η ιππασία, η περιήγηση σε σπήλαια, η κατάβαση ποταμού, η ανεμοπορία με αλεξίπτωτο πλαγιάς ή αιωροπτερισμό. Καταργούνται ορισμένες χρήσεις που με τις υφιστάμενες διατάξεις προοριζόντουσαν αποκλειστικά για τις εντός σχεδίου περιοχές.
- Ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων
Καταργείται η οριζόντια απαγόρευση σειράς ειδικών χρήσεων που σχετίζονταν με περιοχές εντός σχεδίου. Επιτρέπονται επίσης δραστηριότητες όπως η αναρρίχηση, η ιππασία, η περιήγηση σε σπήλαια, η κατάβαση ποταμού, η ανεμοπορία με αλεξίπτωτο πλαγιάς ή αιωροπτερισμό.
Για το σύνολο των ζωνών επιτρέπονται η ήπια θαλάσσια αναψυχή, η πεζοπορία, η ορειβασία κ.ά., που σήμερα απαγορεύονται σε όλες τις ζώνες, πλην της Ζώνης Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων.
Οι φάροι και οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις χωροθετούνται, όπου απαιτείται, για την εξυπηρέτηση της ναυσιπλοΐας και της εθνικής άμυνας αντίστοιχα.
Εξαίρεση από την περιβαλλοντική αδειοδότηση
Τροποποιείται η διαδικασία εξαίρεσης συγκεκριμένων έργων (για σκοπούς εθνικής άμυνας και έκτακτα περιστατικά πολιτικής προστασίας) από τη συνήθη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης (υπό προϋποθέσεις) σε συμμόρφωση με σχετικές παρατηρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ρυθμίσεις ζητημάτων για την περιβαλλοντική αδειοδότηση με σκοπό τη μείωση της γραφειοκρατίας
Ρυθμίζονται ζητήματα για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων σε περίπτωση τροποποιήσεων, με σκοπό τη μείωση της γραφειοκρατίας. Για παράδειγμα, δίνεται για πρώτη φορά η δυνατότητα απλής ενημέρωσης του φακέλου ενός περιβαλλοντικά αδειοδοτημένου έργου σε περίπτωση αλλαγών μικρής κλίμακας.
Ρυθμίσεις για την επίλυση πολεοδομικών και χωροταξικών ζητημάτων
Επιλύονται σημαντικά ζητήματα όπως η διαδικασία οριοθέτησης υδατορεμάτων. Διευκολύνονται οι διαδικασίες για τη διασφάλιση των απαιτούμενων χρηματοδοτικών εργαλείων για τη στήριξη της περιβαλλοντικής πολιτικής της χώρας, μέσω και του μετασχηματισμού έξι πόλεων της Ελλάδας που έχουν επιλεγεί στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα που αναδεικνύει τη μετάβαση 100 ευρωπαϊκών έξυπνων πόλεων στην κλιματική ουδετερότητα έως το 2030. Απλοποιούνται οι διαδικασίες για την κατασκευή κοινωφελών έργων και έργων σε περιοχές υπό πολεοδόμηση με την επίσπευση της συνολικής έγκρισης του Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής.
Επιλύονται θέματα κάλυψης προς ενίσχυση της γεωργίας και κτηνοτροφίας. Ορίζονται έννοιες που έως σήμερα έχουν ασαφές περιεχόμενο, όπως αυτές της «Φέρουσας Ικανότητας» και των «Ενεργειακών Στεγάστρων». Παρατείνεται η ισχύς οικοδομικών αδειών δεδομένης της αδυναμίας υλοποίησης αυτών λόγω των απρόσμενων συνθηκών που έλαβαν ή και συνέχισαν να λαμβάνουν χώρα κατά το τελευταίο έτος.
Λοιπές προβλέψεις
Απλοποιούνται και επιλύονται ζητήματα, που αφορούν στην διαδικασία καθορισμού του αποδέκτη επεξεργασμένων αστικών ή βιομηχανικών λυμάτων με σκοπό τη μείωση της γραφειοκρατίας. Δίνεται η δυνατότητα οι πιστοποιημένοι αξιολογητές Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) να πληρώνονται απευθείας από τον φορέα του έργου, χωρίς τη μεσολάβηση του Πράσινου Ταμείου. Ρυθμίζονται τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με τους περιβαλλοντικούς ελέγχους και τις διοικητικές κυρώσεις για τις περιβαλλοντικές παραβάσεις.
Δασικές Διατάξεις
- Επιταχύνονται οι διαδικασίες αποτύπωσης του χαρακτήρα των εκτάσεων στους δασικούς χάρτες, μέσω του ορισμού κατάλληλων διοικητικών οργάνων και του καθορισμού των αρμοδιοτήτων τους, της αποτελεσματικότερης διενέργειας αυτοψιών και της εξέτασης από ειδικότερα όργανα εκκρεμών υποθέσεων.
- Εισάγεται η δυνατότητα διόρθωσης προδήλων σφαλμάτων σε κυρωμένους χάρτες σε περιπτώσεις φωτοερμηνευτικών ή τεχνικών λαθών.
- Προς ενίσχυση του τουρισμού, αποσαφηνίζεται το υφιστάμενο πλαίσιο στις ήδη εγκριθείσες επεμβάσεις εντός δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, ώστε να υπάρχει δυνατότητα επέκτασης των τουριστικών εγκαταστάσεων, υπό τις ειδικότερες προϋποθέσεις που τίθενται στο νόμο.
Νόμος για τα πλαστικά μιας χρήσης
- Γίνονται ρυθμίσεις που στοχεύουν στη θέσπιση πιο αποτελεσματικών ελέγχων για την τήρηση της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας.
- Επανακαθορίζονται οι αρμόδιες αρχές ελέγχου για τα πλαστικά μιας χρήσης. Κύρια αλλαγή είναι η ανάθεση του ελέγχου των σημείων λιανικής πώλησης πλαστικών μιας χρήσης στη Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ).
- Ρυθμίζονται οι κυρώσεις και τα πρόστιμα για παραβάσεις του νόμου για τα πλαστικά μίας χρήσης (σε παραγωγούς πλαστικών προϊόντων ή φυσικά πρόσωπα). Σκοπός είναι η ευθυγράμμισή τους με τις διατάξεις του νόμου πλαισίου για τη διαχείριση των αποβλήτων.
- Προβλέπεται η ενίσχυση του συστήματος χωριστής συλλογής αποβλήτων.
- Τέλος, προβλέπεται ετήσια δαπάνη από την καταβολή μηνιαίου επιδόματος κινδύνου, ύψους 141,92 ευρώ, στο μόνιμο πυροσβεστικό προσωπικό που υπηρετεί στις Ειδικές Μονάδες Δασικών Επιχειρήσεων (Ε.ΜΟ.Δ.Ε.). Ενώ, ενισχύεται το ανθρώπινο δυναμικό στις επικίνδυνες περιοχές όπου απαιτείται η λήψη αυξημένων μέτρων από τις δασικές υπηρεσίες κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου.