Στην Ολομέλεια της Βουλής, για συζήτηση και ψήφιση, εισάγεται το νομοσχέδιο του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής για την «Κύρωση του Κώδικα της νομοθεσίας για την ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική στον νησιωτικό χώρο, τον μηχανισμό εφαρμογής της, την κρατική εποπτεία και τους γενικούς όρους υλοποίησης του Μεταφορικού Ισοδυνάμου».
Το σχέδιο νόμου που εισάγεται στην Ολομέλεια την ερχόμενη Πέμπτη, εγκρίθηκε με τη θετική ψήφο της Νέας Δημοκρατίας και του Κινήματος Αλλαγής. Ο ΣΥΡΙΖΑ και η Ελληνική Λύση, κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου, επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν στην ολομέλεια, ενώ ΚΚΕ και ΜέΡΑ 25 καταψήφισαν.
Το γεγονός ότι η νομοθετική ρύθμιση αφορά την κωδικοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας, έδωσε την δυνατότητα στους εισηγητές και ειδικούς αγορητές να επεκταθούν σε μια εφ' όλης της ύλης συζήτηση σχετικά με την κυβερνητική νησιωτική και θαλάσσια πολιτική, καθώς και το μεταφορικό ισοδύναμο.
Οι θέσεις των κομμάτων
Ο εισηγητής της πλειοψηφίας, Φίλιππος Φόρτωμας, τόνισε πως «η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει την πολιτική βούληση, σχεδιάζει και εφαρμόζει μία ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική, με σεβασμό στις ιδιαιτερότητες του κάθε νησιού. Και το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής είναι πολύτιμος αρωγός και οδηγός σε αυτή την προσπάθεια, με πράξεις και όχι με ευχολόγια».
Υπογράμμισε ότι η κυβέρνηση προχωράει στον πρώτο Κώδικα για την Θαλάσσια Πολιτική με στόχο την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών παθογενειών της πολυνομίας και κακονομίας στη χώρα μας. Πρόκειται, ανέφερε ο βουλευτής της ΝΔ, «για μια ακόμα μεγάλη μεταρρυθμιστική τομή της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, προς την κατεύθυνση του θεσμικού εκσυγχρονισμού της χώρας.
Ειδικότερα, με αυτόν τον Κώδικα συστηματοποιείται το σύνολο του ρυθμιστικού πλαισίου της νησιωτικής πολιτικής, ώστε ο κάθε πολίτης να μπορεί να γνωρίζει πλέον το σύνολο της νομοθεσίας που αφορά τη νησιωτική πολιτική. Φέρνουμε μία ολιστική στρατηγική προσέγγιση στη θέση των μέχρι τώρα αποσπασματικών παρεμβάσεων.
Ετσι, ο επιχειρηματίας που κατοικεί στα νησιά μας, να μπορεί να αντιληφθεί: τους στόχους και τη διαδικασία κατάρτισης της Εθνικής Στρατηγικής. Τον τρόπο λειτουργίας των χρηματοδοτικών προγραμμάτων "ΝΕΑΡΧΟΣ". Του προγράμματος χρηματοδότησης νησιωτικής επιχειρηματικότητας. Του ταμείου Θαλάσσιας Γαλάζιας Οικονομίας. Επιπλέον, με απόφαση του υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, θεσπίζεται το Ενιαίο Πρόγραμμα Θεσμικής Ενδυνάμωσης φορέων της θαλάσσιας οικονομίας. Συστήνεται το Εθνικό Μητρώο Φορέων Θαλάσσιας Οικονομίας. Συστήνεται το Συμβούλιο Νησιωτικής Πολιτικής».
Σχετικά με το μεταφορικό ισοδύναμο, ο κ. Φόρτωμας ανέφερε πως με τις εισαγόμενες ρυθμίσεις απλοποιείται η διαδικασία χρηματοδότησης, συγκεκριμενοποιούνται οι δικαιούχοι, γίνεται κατανοητός ο τρόπος και οι παράμετροι υπολογισμού του, ο τρόπος υποβολής των αιτήσεων και της καταβολής του. «Το μεταφορικό ισοδύναμο πρέπει να το απολαμβάνουν όλοι οι νησιώτες και όλες οι επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται στα νησιά, σε αντίθεση με την αόριστα και πρόχειρα νομοθέτηση, με αποτέλεσμα να δίνεται σε ορισμένες μόνο κατηγορίες δικαιούχων και όχι σε όλους». Το μεταφορικό ισοδύναμο είπε, «ήταν προς την λάθος κατεύθυνση και εμείς ερχόμαστε να το εξορθολογήσουμε, με κανόνες και σαφήνεια».
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Ανδρέας Μιχαηλίδης, ανέφερε πως «παρότι η κωδικοποίηση της νομοθεσίας αποτελεί καταρχήν ένα θετικό βήμα, επιφυλασσόμαστε ως προς την ψήφιση του νομοσχεδίου, λόγω των σοβαρών ενστάσεών μας για την ασκούμενη από την κυβέρνηση της ΝΔ νησιωτική πολιτική». Επισήμανε πως προφανώς η κωδικοποίηση της νομοθεσίας, δεδομένου του πανθομολογούμενου προβλήματος πολυνομίας και κακονομίας της χώρας είναι μια ουσιωδώς απαραίτητη διαδικασία. Από την άλλη, όμως δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε την τεράστια καθυστέρηση με την οποία γίνεται και απεικονίζει το γενικότερο ξεχαρβάλωμα του περιβόητου «επιτελικού κράτους».
Σχολιάζοντας τη νησιωτική πολιτική της κυβέρνησης, ο βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης επισήμανε, πως ενώ έχει παρέλθει μισός χρόνος από την ψήφιση του σχετικού νόμου για τη «Θαλάσσια Πολιτική», δεν έχουμε ακούσει τίποτα για τα χρηματοδοτικά εργαλεία που εξαγγείλατε: Το «Πρόγραμμα Χρηματοδότησης Νησιωτικής Επιχειρηματικότητας», το «Ταμείο Θαλάσσιας-Γαλάζιας Οικονομίας», το «Μητρώο Φορέων Θαλάσσιας Οικονομίας», όλα αυτά τα εκατομμύρια τα οποία θα συγκεντρώνατε μέσω αυτών των εργαλείων τι απέγιναν άραγε;
Ακόμα, είπε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, και εκεί που φαινομενικά υπήρξαν κάποια βήματα, το πολιτικό πρόσημο των εξαγγελιών σας είναι πρόδηλα των συμφερόντων που εξυπηρετείτε, καθώς τα 2/3 του συνολικού ποσού κατευθύνονται σε συγκεκριμένα ακτοπλοϊκά και εφοπλιστικά συμφέροντα. Για τις λιμενικές υποδομές των νησιών τα ποσά είναι σαφώς μικρότερα, ενώ για το σκέλος της Πράσινης Μετάβασης στην ακτοπλοΐα δεν υπάρχει ουδεμία αναφορά. Παρατήρησε πως κρίσιμα πεδία της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης στα νησιά, όπως η υγεία, η παιδεία, η ισότιμη και ευχερής πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες εν γένει, η πρωτογενής παραγωγή και η επιχειρηματικότητα, εξακολουθούν να βρίσκονται εκτός του ραντάρ του υπουργείου.
Σε ό,τι αφορά το μεταφορικό ισοδύναμο, τόνισε πως η ανεπάρκεια της κυβέρνησης της ΝΔ θέτει σε κίνδυνο την ομαλή υλοποίησή του, καθώς δεν προχώρησε στην επιδότηση των καυσίμων σε όλα τα νησιά όπως σχεδιάζαμε εμείς, ούτε προβαίνει σε πιο γενναία μέτρα επέκτασης του μέτρου που έχουμε προτείνει, όπως είναι η ένταξη του συνόλου των κατοίκων της χώρας με σκοπό την ενίσχυση του εσωτερικού τουρισμού. Η προσπάθεια απαξίωσης του μέτρου, ανέφερε ο κ. Μιχαηλίδης, έχει οδηγήσει στη συνεχή καθυστέρηση αποπληρωμής των δικαιούχων - καθυστέρηση που πολλές φορές φθάνει και στους 6 μήνες, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει συνέπεια και εμπιστοσύνη των πολιτών στο μέτρο.
Ο ειδικός αγορητής του ΚΙΝΑΛ, Δημήτρης Μπιάγκης, ψήφισε υπέρ του σχεδίου νόμου, αλλά επέκρινε την νησιωτική πολιτική της κυβέρνησης, τονίζοντας πως «η πατρίδα μας αρχίζει και τελειώνει στα νησιά της, και χωρίς πολιτικές για τη συνοχή της νησιωτικής περιφέρειας δεν υπάρχει νησιωτική Ελλάδα». Ο Κώδικας αυτός, ανέφερε, υποτίθεται ότι αντανακλά τις πολιτικές που έχουν ληφθεί για την ανάπτυξη και τη συνοχή των νησιών μας, αλλά εάν κανείς κοιτάξει τις σχετικές διατάξεις αυτές περιορίζεται σε μόλις 26 άρθρα, που αφορούν σε δύο ή τρεις μόνο νομοθετικές πρωτοβουλίες και αυτές μάλιστα, ημιτελείς και όχι ολοκληρωμένες.
Σχετικά με το μεταφορικό ισοδύναμο, σημείωσε πως μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου 4551/2018 και με ευθύνη κυρίως της σημερινής κυβέρνησης, δεν έχουν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά τα προβλήματα και οι προκλήσεις που έχουν υπάρξει από την εφαρμογή του. Δεν έχει ακόμη καταρτιστεί η εθνική πολιτική υλοποίησης του μέτρου, παρά το γεγονός ότι αυτή, σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί μέχρι τις αρχές του περασμένου Ιουλίου. Οι αποπληρωμές των δικαιούχων επιβατών και επιχειρήσεων καθυστερούν υπερβολικά, ενώ τα καταγεγραμμένα προβλήματα αυξημένης γραφειοκρατίας και πολύπλοκων διαδικασιών παραμένουν δυσεπίλυτα.
Παράλληλα, αρκετοί συμπολίτες μας που ουσιαστικά θα έπρεπε να δικαιούνται την ένταξή τους στο μέτρο, εξακολουθούν να αγνοούνται. Ζήτησε να προστεθούν στους δικαιούχους οι φοιτητές σε νησιωτικά πανεπιστήμια, οι πολίτες που δεν είναι μόνιμοι κάτοικοι νησιών αλλά έχουν κατοικίες ή ακίνητη περιουσία σε νησιά, όπως και το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων που υπηρετούν σε νησιά χωρίς να είναι η έδρα τους.
Η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ, Μαρία Κομνηνάκα, καταψήφισε το νομοσχέδιο, λέγοντας πως «η δική μας κριτική δεν είναι στην κατεύθυνση της δήθεν καθυστέρησης των επενδυτικών προγραμμάτων, αλλά ότι αυτά είναι χρηματοδοτικά εργαλεία, που έχουν ως κριτήριο πάντοτε την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων και όχι τις πραγματικές και σύγχρονες ανάγκες των ανθρώπων του μόχθου στα νησιά». Ουσιαστικά, είπε η βουλευτής του ΚΚΕ, «το νομοσχέδιο είναι το πλαίσιο για να μοιραστούν τα 70 δισεκατομμύρια που έχουν προγραμματιστεί ως το 2026 στους διάφορους κλάδους του εφοπλιστικού, του τουριστικού και του ναυτιλιακού κεφαλαίου, των μεταφορών και του ενεργειακού τομέα και όχι μόνο».
Τα συνεχιζόμενα βάσανα των κατοίκων και επισκεπτών της Λήμνου και του Αγ. Ευστρατίου, ανέφερε η βουλευτής, αποτελούν την ξεκάθαρη αντανάκλαση της διαχρονικής πολιτικής στον νησιωτικό χώρο, όλων των κυβερνήσεων που τις ενώνει η ίδια ευαισθησία για τα συμφέροντα των εφοπλιστών και της ΕΕ. «Κουμάντο», τόνισε, «συνεχίζουν να κάνουν οι εφοπλιστές που δρομολογούν όταν, όποτε και όπως τους βολεύει τα πλοία τους, με μοναδικό κριτήριο τη διαφύλαξη των κερδών τους».
Διαγκωνίζεστε, είπε η κ. Κομνηνάκα, «στο ποιος δίνει περισσότερο ζεστό χρήμα στους εφοπλιστές που βγαίνει από την τσέπη των εργαζομένων, των αυτοαπασχολούμενων, των αγροτών, οι οποίοι στενάζουν από τη φορολογία».
Για το μεταφορικό ισοδύναμο, η αγορήτρια του ΚΚΕ ανέφερε μεταξύ άλλων πως είναι πρόκληση να παρουσιάζεται ως αντιστάθμισμα για όλα τα βάρη που επωμίζονται οι νησιώτες μας. Διότι, όχι μόνο δεν απορροφά τη μεγάλη αύξηση στις τιμές, αλλά στην πράξη και αυτό λειτουργεί ως έμμεση στήριξη στις ακτοπλοϊκές και αεροπορικές εταιρείες. Αν πραγματικά θέλετε να διευκολύνετε τα λαϊκά στρώματα, θα πρέπει να προχωρήσετε σε μείωση των ναύλων, αλλά και των εισιτηρίων για τη μεταφορά οχημάτων. Επέκρινε την κυβέρνηση, πως με το πρόσχημα της πράσινης ανάπτυξης από το Ταμείο Ανάκαμψης, ουσιαστικά επιδοτεί και την αντικατάσταση του στόλου των εφοπλιστών, χαρίζοντάς τους νέα πακέτα στήριξης, χτίζοντας έτσι τους στόλους τους από τα λεφτά και τον ιδρώτα του λαού.
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Βασίλης Βιλιάρδος, επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί το κόμμα του στην Ολομέλεια. Επισήμανε ότι για τη σύσταση του Συμβουλίου Νησιωτικής Πολιτικής, στο νομοσχέδιο δεν προβλέπεται κανένα κόστος από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Το ίδιο και για το μεταφορικό ισοδύναμο - αυτό που κανείς διακρίνει από την έκθεση του ΓΛΚ, είναι ότι δεν υπάρχει δημοσιονομικό αντίκρισμα. Ο αγορητής χαρακτήρισε αοριστίες τις αναφορές που υπάρχουν σχετικά με τους πόρους που θα προέλθουν από τα ΕΣΠΑ.
Εκτίμησε ότι είναι υπεραισιόδοξος ο στόχος ότι μέσα από τα προγράμματα αυτά θα μπορέσουν να μοχλευτούν από 10 έως 20 φορές τα αρχικά ποσά, και τόνισε πως νησιωτική πολιτική χωρίς δημοσιονομικό κόστος δεν υπάρχει, εκτός εάν αυτή εκχωρηθεί σε τρίτους. Ζήτησε στα μέτρα της νησιωτικής πολιτικής και του μεταφορικού ισοδύναμου να ενταχθεί και η Εύβοια, καθώς το νησί έχει κυριολεκτικά καταστραφεί.
Ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ 25, Γιώργος Λογιάδης, καταψήφισε, λέγοντας πως η κωδικοποίηση και αναμόρφωση του δικαίου, αποτελούν πρακτικές καλής νομοθέτησης, που συντείνουν στην πραγμάτωση της Αρχής της ασφάλειας του δικαίου. Το ιδιαίτερο όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι ότι έχουμε να κάνουμε με κωδικοποίηση κακών διατάξεων, τις οποίες ως ΜέΡΑ25 πρόσφατα καταψηφίσαμε πριν από λίγους μήνες με το νομοσχέδιο 4770/2021, μαζί με το σύνολο της αντιπολίτευσης. Συνεπώς, η στάση μας είναι αρνητική.