Για πρώτη φορά μια συνάντηση Έλληνα πρωθυπουργού με Τούρκο πρόεδρο είχε τόσα χαρακτηριστικά... ρουτίνας.
Το τέταρτο ραντεβού του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν τους τελευταίους δέκα μήνες έμοιαζε με κανονικότητα - κάτι που έχει εκφράσει ως επιδίωξη για τις σχέσεις των δύο χωρών πολλάκις στο πρόσφατο παρελθόν ο κ. Μητσοτάκης.
Τα χαμόγελα παρέμειναν αναλλοίωτα πριν και μετά το τετ α τετ των δύο ηγετών, οι υπαρκτές διαφωνίες εκφράστηκαν και από τις δύο πλευρές με…ευγενικό τρόπο και υπήρξε απόλυτη ομοφωνία στην ανάγκη διατήρησης του θετικού κλίματος και των ανοικτών διαύλων επικοινωνίας, κάτι που επιβεβαιώθηκε και από τις νέες συναντήσεις που ανακοινώθηκαν.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε καλό κλίμα και με ειλικρινή διάλογο, λέει το Μαξίμου.
Λεπτομέρειες για τα όσα ειπώθηκαν πίσω από τις κλειστές πόρτες στη μιάμιση ώρα που διήρκεσε η κλειστή συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν, παρουσία των υπουργών Εξωτερικών και των διπλωματικών συμβούλων τους, δεν αποκαλύπτει καμία από τις δύο πλευρές. Η Αθήνα μιλάει για καλό κλίμα και ειλικρινή διάλογο και το αποτέλεσμά της αποτυπώνεται στο κοινό ανακοινωθέν που εξεδόθη αμέσως μετά: «Και οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν να εδραιώσουν το σημερινό θετικό κλίμα σύμφωνα με τη Διακήρυξη της Αθήνας του 2023 για τις φιλικές σχέσεις και την καλή γειτονία, να διερευνήσουν περαιτέρω τομείς συνεργασίας, να συνεχίσουν τις τακτικές ανταλλαγές και να διατηρήσουν αποτελεσματικούς διαύλους επικοινωνίας σε πολλαπλά επίπεδα, προς όφελος και των δύο εθνών σε μια ατμόσφαιρα φιλίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης». Είναι φανερό ότι κοινή επιδίωξη για τη χθεσινή συνάντηση ήταν να μην υπάρξει κανένα «φάλτσο» που θα δυναμιτίσει τις σχέσεις των δύο χωρών και να διατηρηθεί η νηνεμία του τελευταίου έτους.
Ιδρύεται διμερές Επιχειρηματικό Συμβούλιο
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές. Όμως, ουδείς αυτή τη στιγμή θέλει να μπει στα βαθιά των ελληνοτουρκικών ζητημάτων, τα οποία παραπέμπονται για το μέλλον, αφού δεν υπάρχει το απαραίτητο υπόβαθρο για να ανοίξει η συζήτηση σχετικά με τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών. Ακόμη και τα ανοιχτά θέματα του παρόντος, έτσι όπως τέθηκαν στις κοινές δηλώσεις, απλώς καταγράφηκαν ώστε να δείξουν, όπως είπε ο κ. Μητσοτάκης, ότι «δίπλα στις διαπιστωμένες διαφωνίες μας μπορούμε να γράφουμε μια παράλληλη σελίδα, με τις συμφωνίες μας», καθώς υπεγράφησαν η δημιουργία Ελληνοτουρκικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου και μνημόνια συνεργασίας στους τομείς της Πολιτικής Προστασίας και της Υγείας.
Η Θράκη και η Μονή της Χώρας στη συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν
Ο Ταγίπ Ερντογάν έθεσε για άλλη μία φορά θέμα «τουρκικής» μειονότητας στη Θράκη, λέγοντας ότι τη βλέπει ως «μια ανθρώπινη γέφυρα μεταξύ των δύο χωρών». Άμεση ήταν και η απάντηση από τον κ. Μητσοτάκη, ο οποίος ξεκαθάρισε πως πρόκειται για μουσουλμάνους Έλληνες πολίτες οι οποίοι απολαμβάνουν καθεστώς ισονομίας και ισοπολιτείας, εξηγώντας πως αυτός είναι ο χαρακτηρισμός που τους αποδίδεται βάσει των Συνθηκών.
Έθεσε επίσης ευθέως, τόσο στην κατ’ ιδίαν συνάντηση όσο και στις κοινές δηλώσεις, τη δυσαρέσκεια της Ελλάδας για τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε μουσουλμανικό τέμενος, με τον κ. Ερντογάν να υποστηρίζει ότι «Αποδώσαμε ξανά το τέμενος Καριγέ στη θρησκευτική λατρεία και στους επισκέπτες μετά τις εργασίες σχολαστικής αποκατάστασης. Είναι ανοιχτό για όλους», επιχειρώντας να ρίξει τους τόνους. Εξίσου ξεκάθαρη ήταν και η διαφωνία που υπάρχει για τον δρόμο επίλυσης του Κυπριακού και η διαφορετική προσέγγιση για ένα θέμα που πάντα θέτει μετ’ επιτάσεως η ελληνική πλευρά.
Έντονη αντιπαράθεση των δύο ηγετών για τη Χαμάς
Η πιο έντονη αντιπαράθεση «on camera», όμως, αφορούσε τη Χαμάς. Ο Τούρκος πρόεδρος πήρε ξανά τον λόγο μετά το πέρας των δηλώσεων, για να σημειώσει εμφατικά ότι για αυτόν δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση, όπως την είχε χαρακτηρίσει λίγο νωρίτερα ο κ. Μητσοτάκης, αλλά τη θεωρεί αντιστασιακή οργάνωση.
Μια διαφωνία που σε καμία περίπτωση δεν αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, και τα όσα είπε ο κ. Ερντογάν είχαν ως αποδέκτες το εσωτερικό του ακροατήριο και άλλους διεθνείς παράγοντες, όχι την Αθήνα.
Στη συνάντηση καθορίστηκε το πλαίσιο συνέχισης του πολιτικού διαλόγου, των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και της θετικής ατζέντας για τους επόμενους μήνες, με αποκορύφωμα τη νέα συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας προς το τέλος του έτους, που θα πραγματοποιηθεί αυτή τη φορά στην Άγκυρα.
Ταυτόχρονα, ορίστηκαν τα επόμενα 2+1 ραντεβού του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ταγίπ Ερντογάν. Στη Νέα Υόρκη κατά τη Σύνοδο του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο και στο ΑΣΣ στην Άγκυρα θα επαναληφθεί το καθορισμένο σχήμα επαφών με την παρουσία των υπουργών Εξωτερικών και των διπλωματικών συμβούλων των δύο ηγετών, ενώ μια σύντομη συνάντηση εκτιμάται ότι θα υπάρξει και στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο στην Ουάσιγκτον, όπου το κύριο βάρος των επαφών μεταξύ των δύο χωρών θα πέσει στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν.