Η Αθήνα έχει αποφασίσει να θέτει ευθέως, με κάθε ευκαιρία και αφορμή και σε οποιοδήποτε περιβάλλον, τα ανοιχτά ζητήματα με την Τουρκία.
Αυτό έγινε και χθες στην Άγκυρα, όπου ο Νίκος Δένδιας άνοιξε όλη τη βεντάλια των ελληνοτουρκικών διαφορών, στη διάρκεια των κοινών δηλώσεων με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Αυτό που ακολούθησε, ξάφνιασε, καθώς η αντιπαράθεση και το πινγκ πονγκ ανάμεσα στους δύο υπουργούς Εξωτερικών ούτε συνηθίζεται στη διπλωματία ούτε το έχουμε ξαναδεί σε επίσημη συνάντηση, αυτού του επιπέδου, μεταξύ των δύο χωρών.
Ξεκάθαρο μήνυμα από Αθήνα
Το μήνυμα από ελληνικής πλευράς ήταν ξεκάθαρο και δεν αφορούσε μόνο την Τουρκία: Όταν γίνονται συνομιλίες, η Ελλάδα προβάλλει τις θέσεις χωρίς δισταγμό και φόβο. Όπως είχε γράψει το iefimerida.gr, πριν από το ταξίδι Δένδια στην Άγκυρα, με βάση πληροφορίες από αρμόδιες πηγές, η Αθήνα δεν είναι διατεθειμένη να δεχτεί προκλήσεις καθ’ οιονδήποτε τρόπο και θα παρουσιάζει τις θέσεις της «ακόμα κι αν η Τουρκία κάνει πως δεν καταλαβαίνει».
Aκούστε ένα απόσπασμα δύο λεπτών από την παρέμβαση του Νίκου Δένδια στη συνέντευξη τύπου:
Τα όσα διαδραματίστηκαν χθες on camera επιβεβαιώνουν αυτή την πρόθεση, ενώ κυβερνητικές πηγές σημείωναν ότι η έκφραση των διαφωνιών δημοσίως και με ειλικρίνεια θα μπορούσε να λειτουργήσει εκτονωτικά στην ένταση των τελευταίων μηνών. Οι διαφορές με την Τουρκία είναι γνωστές και το να κρύβονται οι δύο πλευρές πίσω από το δάκτυλό τους δεν έχει οδηγήσει πουθενά. Ο κ. Δένδιας δεν μπορούσε να αφήσει αναπάντητα τα όσα είπε ο κ. Τσαβούσογλου για τη Θράκη και ούτε μπορούσε να κρύψει κάτω από το χαλί την επιθετική στάση της Τουρκίας σε θέματα εθνικής κυριαρχίας.
Η επόμενη ημέρα
Ερώτημα αποτελεί η συνέχεια μετά τα όσα έγιναν χθες. Η διατήρηση ανοικτών διαύλων επικοινωνίας με την Τουρκία και η εμπέδωση θετικού κλίματος, που θα επιτρέψει τη μείωση των εντάσεων και την υιοθέτηση μιας θετικής ατζέντας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ήταν και παραμένει επιλογή της Αθήνας. Ακόμα κι αν για διαφορετικούς λόγους οι δύο πλευρές θέλουν να συνεχιστεί ο διάλογος μέσω των διερευνητικών επαφών, είναι δύσκολη οποιαδήποτε πρόβλεψη για το αν μπορεί να οδηγήσει κάπου αυτή η τακτική. Από τη στιγμή, μάλιστα, που οι δύο πλευρές δεν φαίνεται να έχουν κανένα σημείο επαφής στα κρίσιμα ζητήματα και με την Τουρκία να εκφράζει αναθεωρητικές απόψεις.
Η Αθήνα ξέρει ότι η δική της θέση υπέρ του διαλόγου και της επικοινωνίας με την Άγκυρα δεν αρκεί και θέτει ένα βασικό όρο για τη συνέχεια: τον εκατέρωθεν σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου.
Όπως δήλωσε χθες ο κ. Δένδιας, αν απειλούνται κυριαρχικά μας δικαιώματα, οι κυρώσεις που βρίσκονται στο τραπέζι της ΕΕ θα ενεργοποιηθούν. Η Τουρκία θέλει να αναγάγει όλες τις διαφορές σε διμερείς και -όπως είπε ο κ. Τσαβούσογλου- να ξεκινήσει έναν διάλογο εφ’ όλης της ύλης. Αυτό το έχει αποκρούσει πολλές φορές η Αθήνα και δεν υπάρχει καμία διάθεση να αλλάξει στάση.
Δείτε το βίντεο που ανήρτησε ο Έλληνας ΥΠΕΞ:
Απομακρύνεται το ενδεχόμενο συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν
Πάντως, σε αυτό το κλίμα απομακρύνεται το ενδεχόμενο μιας συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν. «Σε τέτοιες καταστάσεις τα πράγματα κινούνται βήμα-βήμα», όπως αναφέρουν συνεργάτες του πρωθυπουργού και συμπληρώνουν ότι απαιτείται αποκλιμάκωση, μείωση της έντασης και «μια τέτοια συνάντηση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες».
Πώς ξεκίνησε η on camera ρήξη
Ενώ η συνέντευξη Τύπου προδιαγραφόταν ότι θα κυλήσει ομαλά, μια φράση του Μεβλούτ Τσαβούσογλου πυροδότησε την αντίδραση Δένδια. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ, μετά τις συνήθεις αβρότητες, μίλησε για «τουρκική μειονότητα» στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας πως αν θέλουν να «αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι, αυτό είναι πάνω από συνθήκες».
Ο Ελληνας υπουργός απάντησε αμέσως. Αφού ανταπέδωσε τα κομπλιμέντα του «φίλου Μεβλούτ», άρχισε να... πυροβολεί, απαντώντας με ευγένεια μεν, αλλά με ψυχρά επιχειρήματα. Ο Τσαβούσογλου ανταπάντησε, υποστηρίζοντας ότι προκλήθηκε από τον Ελληνα ομόλογό του, και εν συνεχεία επήλθε γενικευμένη αντιπαράθεση μπροστά στις κάμερες και τα έκπληκτα μάτια των εκπροσώπων των ΜΜΕ, στους οποίους -παρεμπιπτόντως- δεν δόθηκε το δικαίωμα για ερωτήσεις.
Ο Δένδιας απάντησε σε όλα στον Τσαβούσογλου
Ο Νίκος Δένδιας έθεσε ευθέως το σύνολο των τουρκικών προκλήσεων έναντι της Ελλάδας:
- Διαμήνυσε πως αναγκαία προϋπόθεση για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων είναι η αποκλιμάκωση, η αποφυγή ενεργειών και δηλώσεων που δυναμιτίζουν. «Πριν από λίγο καιρό, πριν από λίγους μήνες, οι παραβατικές ενέργειες είχαν αυξηθεί δραματικά, επιβαρύνοντας τις προσπάθειες να δημιουργήσουμε κλίμα εμπιστοσύνης, που σήμερα προσπαθούμε», σημείωσε χαρακτηριστικά.
- Παραβιάσεις: Απαντώντας στον Τούρκο ομόλογό του, ο κ. Δένδιας είπε πως η Τουρκία έχει παραβιάσει στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο το Διεθνές Δίκαιο και τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, και όχι μόνο αυτό, έχει παραβιάσει και τα ίδια δικαιώματα κυριαρχίας της Ελλάδας, αναφέροντας πως έχει κάνει 400 υπερπτήσεις πάνω από το ελληνικό έδαφος. «Μεβλούτ, πάνω από το ελληνικό έδαφος» είπε, απευθυνόμενος στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, και προσέθεσε: Δεν υπάρχει καμία διάταξη δικαίου που να επιτρέπει πτήση πάνω από το ίδιο το ελληνικό έδαφος.
- Μειονότητα: Στην Ελλάδα υπάρχει μουσουλμανική μειονότητα. Αυτό αναγνωρίζει η Συνθήκη της Λωζάνης, αυτή είναι η άποψη του ελληνικού κράτους.
- Αποστρατιωτικοποίηση των νησιών: Ο κ. Δένδιας απάντησε γιατί υπάρχει στρατός στα νησιά. «Υπάρχει γιατί απειλούνται από κάπου», είπε, και διερωτήθηκε επίσης: «υπάρχει κανείς να ισχυρίζεται ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει στρατιωτική απειλή και αποβατική δύναμη απέναντι από τα νησιά; Αν δεν υπάρχει, είναι καλό να μας το πουν», συμπλήρωσε.
- Fake news: Ο κ. Δένδιας κάλεσε την Τουρκία να μην υπάρχουν προβολές ψευδών ειδήσεων, προκλητικών ρητορικών, που προβάλλονται από συγκεκριμένους κύκλους και «οι οποίες δεν βοηθούν σε αυτό το θετικό κλίμα το οποίο συμφωνήσαμε να προωθήσουμε».
- Casus Belli: Η απειλή πολέμου, εφόσον η Ελλάδα εφαρμόσει τα αναφαίρετα δικαιώματά της, που προέρχονται από το Διεθνές Δίκαιο και τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, είναι ένα ζήτημα που επηρεάζει αρνητικά τις διμερείς σχέσεις, αλλά και την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ. Υπογράμμισε, μάλιστα, πως η στάση αυτή αντίκειται στον Χάρτη του ΟΗΕ και δεν συνάδει με έναν ΝΑΤΟϊκό σύμμαχο, ούτε με τις σχέσεις καλής γειτονίας και της προώθησης αυτών των σχέσεων.
- Το τουρκολιβυκό μνημόνιο: Η Τουρκία συνεχίζει να μην αποδέχεται τη σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία όχι μόνο αντικατοπτρίζει εθνικό δίκαιο, αλλά έχει επικυρωθεί και από την ΕΕ, άρα είναι τμήμα του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Ανέφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα μη συμμόρφωσης το μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, το οποίο έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, διότι παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών και δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας.
- Μεταναστευτικό: Είναι ευρωτουρκικό ζήτημα είπε, και αναφέρθηκε καθαρά στην απόπειρα εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού στον Έβρο το προηγούμενο διάστημα. Απαντώντας στον κ. Τσαβούσογλου, είπε ότι ειδικά μετά τα γεγονότα του Φεβρουαρίου και του Μαρτίου, δεν θα έπρεπε η Τουρκία να κάνει μάθημα στην Ελλάδα.
- Κυπριακό: Μοναδική λύση, που είναι αποδεκτή από το σύνολο της διεθνούς κοινότητας, είναι η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, στη βάση των σχετικών αποφάσεων του ΟΗΕ, λύση συμβατή και με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Στο πλαίσιο αυτό, υπογράμμισε την ανάγκη αποχής από ενέργειες που παραβιάζουν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
- Αγιά Σοφιά: Εξέφρασε στην τουρκική πλευρά την «προσδοκία αναστροφής της απόφασης μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, καθώς και η απόφαση μετατροπής της Μονής της Χώρας σε τζαμί». Σημείωσε πως μια τέτοια αναστροφή είναι και προς το συμφέρον της Τουρκίας και της εικόνας της διεθνώς.