Μελετώντας την ανθρώπινη συμπεριφορά κατανοούμε πολλά: Τις δυνατότητες και τα όρια του καθενός. Την ιδιοσυστασία, την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του. Τα συγκεκριμένα γνωρίσματα, αναμφίβολα, έχουν ξεχωριστή αξία και σημασία.
Προφανώς, υπάρχουν διαφορές μεταξύ των ανθρώπων και είναι ουσιαστικές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η προσαρμοστικότητα. Δεν είναι δεδομένη για όλους. Άλλοι αντιλαμβάνονται το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται και προσαρμόζονται σ’ αυτό. Ενώ κάποιοι άλλοι δυσκολεύονται ή, ακόμη χειρότερα, αρνούνται να συντονιστούν με τη ζώσα πραγματικότητα.
Έτσι ερμηνεύονται και τα όσα συμβαίνουν στον κόσμο της πολιτικής. Πολλοί ζουν μέσα στους μύθους τους. Θεωρούν τον εαυτό τους αυθεντικό εκφραστή των αναγκών και προσδοκιών της κοινωνίας. Αδυνατούν να παρακολουθήσουν τις μεταβολές, οι οποίες τελικά συντελούνται ερήμην τους. Φυσική συνέπεια είναι να παραμένουν στατικοί και να μετατρέπονται σε θεατές των εξελίξεων. Η αδυναμία προσαρμοστικότητας στα νέα δεδομένα στέκεται τροχοπέδη για τη ζωτικότητά τους. Και κατ’ επέκταση για τις προοπτικές τους.
Πώς αλλιώς να εξηγηθούν τα σοβαρότατα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο Αλέξης Τσίπρας; Αντί η επιρροή και η απήχησή του να συντηρείται και να διευρύνεται, εισπράττοντας τη φυσιολογική κυβερνητική φθορά, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Υποχωρεί. Δεν μένει καν στάσιμη. Τμήμα του εκλογικού σώματος που προσέβλεπε σ’ αυτόν εμφανίζει σημάδια αποστασιοποίησης. Δείχνει να προβληματίζεται και να αμφιταλαντεύεται, αμφισβητώντας του την ικανότητα να ανταποκριθεί στις τωρινές συνθήκες της χώρας.
Άλλωστε, η αμηχανία του πρώην πρωθυπουργού είναι περισσότερο από έκδηλη. Μοιάζει μετέωρος. Από τη μια επικαλείται το κυβερνητικό του παρελθόν, ξεχνώντας ότι γι’ αυτό αποδοκιμάστηκε από την πλειονότητα των πολιτών. Από την άλλη αντιπολιτεύεται με τα κλισέ και τα στερεότυπα του παρελθόντος.
Εκτός από το ότι υποτιμά τον αντίπαλό του, τον πολεμά με ακατάλληλα όπλα. Η δυστοκία του να ακολουθήσει σταθερή γραμμή πλεύσης τον ωθεί σε αντιφάσεις. Αναλώνεται σε βραχείες αντιπαραθέσεις με την κυβέρνηση, απουσία στρατηγικής. Ο πολιτικός του λόγος είναι οξύς και άκρως ανεπίκαιρος. Συνιστά ένα μείγμα ιδεοληψιών, παρωχημένων αντιλήψεων και αποτυχημένων πρακτικών, με τον κρατισμό και τα συντεχνιακά συμφέροντα να υπερχειλίζουν.
Η έλλειψη νέων ιδεών και προσεγγίσεων εκ μέρους του για τα μείζονα ζητήματα της χώρας και της οικονομίας είναι πασιφανής. Μολονότι η πανδημία θα μπορούσε να αποτελέσει την αφορμή για μια πολιτικοϊδεολογική ανατοποθέτηση, εντούτοις οι δημόσιες παρεμβάσεις του υπαγορεύονται από μικροπολιτικές και ψηφοθηρικές λογικές.
Το χειρότερο, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης πολιτεύεται με το βλέμμα στραμμένο στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, απομειώνοντας την εμβέλειά του. Εξ ου και διαρκώς επιχειρεί να λειαίνει τις αντιθέσεις και τις διαμετρικά αντίθετες απόψεις που διαπερνούν το κόμμα του. Κινούμενος σε ένα ναρκοθετημένο εσωκομματικό περιβάλλον προσπαθεί να μπολιάσει αλληλοσυγκρουόμενες αντιλήψεις.
Κραυγαλέο ήταν το οξύμωρο σχήμα με το οποίο υποστήριξε ότι για να πάει στο Κέντρο χρειάζεται να στρίψει αριστερά! Ουσιαστικά πρόκειται για μια ομολογία μπλοκαρίσματος, που επιβεβαιώνει το πλήρες στρατηγικό αδιέξοδο του πρώην πρωθυπουργού. Αλλά και τον εγκλωβισμό του στον παράδοξο μικρόκοσμό του, στον οποίο επιμένει να κινείται ακολουθώντας το στελεχικό δυναμικό του κόμματός του. Ενα δυναμικό που στην πλειονότητά του διακρίνεται για αναχρονισμό, αγκυλώσεις και για ιδεολογικοπολιτική σκουριά.
Αλέξης Τσίπρας και ΣΥΡΙΖΑ ζουν στο δικό τους παράλληλο πολιτικό σύμπαν, τραβώντας τον δρόμο της συνέχειας. Κάτι που σίγουρα δεν συνιστά τομή στη διαδρομή τους. Ούτε βέβαια δημιουργεί τις γέφυρες επικοινωνίας με το ευρύτερο κοινωνικό σώμα.
Αντί, λοιπόν, ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης να καταφεύγει σε ατελέσφορους διαξιφισμούς και σε άσφαιρες αντιπαραθέσεις, μάλλον θα χρειαστεί να κάνει ριζικές αναθεωρήσεις.
Η προσαρμογή είναι χρήσιμη επιταγή στο χρηματιστήριο των πολιτικών αξιών. Ο Καρλ Μαρξ μιλώντας για την ανθεκτικότητα του καπιταλισμού έλεγε: Είναι το επαναστατικότερο οικονομικοκοινωνικό σύστημα εξαιτίας της απαράμιλλης προσαρμοστικότητάς του στις νέες συνθήκες.
- Ο Γιώργος Πανταγιάς είναι σύμβολος Στρατηγικής και Επικοινωνίας/ Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της POLITY A.E.