Ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ξεκίνησε τις διαλέξεις στο φημισμένο αμερικανικό πανεπιστήμιο του Harvard.
Στην παρθενική του εμφάνιση, ο πρώην πρωθυπουργός πρότεινε, μεταξύ άλλων, την ίδρυση ομοσπονδιακού υπουργείου Οικονομικών στην ΕΕ, να αυξηθεί κατά 100% το όριο χρέους στις ευρωπαϊκές οικονομίες, ενώ άσκησε κριτική τόσο στο Ισραήλ όσο και στην Τουρκία με αφορμή τη φυλάκιση Ιμάμογλου.
Τα βασικά σημεία της πρώτης διάλεξης του Αλέξη Τσίπρα στο Χάρβαρντ:
• Ομοσπονδιακό υπουργείο Οικονομικών στην ΕΕ που θα εκδίδει κοινό χρέος για στήριξη ευρωπαϊκών δημόσιων αγαθών
• Αύξηση του ορίου χρέους στις ευρωπαϊκές οικονομίες στο 100%, με αφορμή το νέο γερμανικό πρόγραμμα 900 δισ. ευρώ
• Στρατηγικά αυτόνομη Ευρώπη - όχι μόνο δύναμη αποτροπής αλλά και ειρήνης και σταθερότητας. Αμοιβαίος σεβασμός η μόνη βάση για ευρωαμερικανικές σχέσεις
• Αλλαγή στρατηγικής σε Ουκρανία, Γεωργία και Μολδαβία. Ευρωπαϊκή προοπτική για τις χώρες αυτές και όχι Νατοϊκή
• Κριτική σε Ισραήλ και Τουρκία. Χρειαζόμαστε ένα σαφές μήνυμα προς την Άγκυρα, ότι αυτό που συμβαίνει σήμερα στον δήμαρχο Ιμάμογλου είναι απαράδεκτο και θα έχει συνέπειες
• Αντιμετώπιση της ακροδεξιάς με προστασία του κράτους δικαίου και ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική - με επιστροφές, όχι επαναπροωθήσεις.
Αλέξης Τσίπρας: Τέσσερις προτάσεις για μια νέα δημοσιονομική αρχιτεκτονική
Τέσσερις ουσιαστικές προτάσεις για μια νέα δημοσιονομική αρχιτεκτονική της ΕΕ με στόχο την στρατηγική αυτονομία της κατέθεσε o Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών, CES, στο Harvard.
Στην πρώτη του διάλεξη που έγινε το βράδυ της Τρίτης, ο πρώην πρωθυπουργός τοποθετήθηκε τόσο κατά την αρχική ομιλία του όσο και στις ερωτήσεις που του ετέθησαν στη συνέχεια από μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, σε όλο το φάσμα των εξελίξεων στην Ευρώπη, την Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και όλο το νέο γεωπολιτικό σκηνικό που έχει διαμορφωθεί μετά την εκλογή του Ντ. Τραμπ.
Αναλυτικότερα, στη συζήτηση που έγινε με συντονιστή τον καθηγητή Peter Hall, ο Αλέξης Τσίπρας εξήγησε πως είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, διατηρώντας παράλληλα τον διατλαντικό διάλογο, ανεξάρτητα από το μέλλον του ΝΑΤΟ. Τόνισε, παράλληλα, ότι ο αμοιβαίος σεβασμός είναι η μόνη βάση για να προχωρήσουν οι ευρωαμερικανικές σχέσεις.
«Πιστεύω ακράδαντα ότι η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιήσει την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, καθώς και τις πολιτικές διεύρυνσης και γειτονίας, για να αποτελέσει όχι μόνο δύναμη αποτροπής, αλλά και δύναμη ειρήνης και σταθερότητας», τόνισε χαρακτηριστικά.
Τέσσερις άξονες οικονομικής δράσης
Προχωρώντας ένα βήμα παρακάτω, κατέθεσε 4 άξονες πολιτικής και οικονομικής δράσης προκειμένου η ΕΕ να σταθεί απέναντι στις νέες προκλήσεις που δημιουργούνται από τις τεκτονικές αλλαγές σε γεωπολιτικό επίπεδο:
- Αύξηση του ορίου χρέους των ευρωπαϊκών οικονομιών από το 60% που είναι σήμερα στο 100% με αφορμή το πρόγραμμα 900 δισ. της Γερμανίας (που θα αυξήσει το χρέος της).
- Αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου που θα δημιουργηθεί από αυτό το μέτρο προς όφελος όλης της Ευρώπης και όχι μόνο των εγχώριων επιχειρήσεων των μεγάλων οικονομιών.
- Δημιουργία ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών που θα εκδίδει κοινό ευρωπαϊκό χρέος για επένδυση στην κοινωνική συνοχή, ενέργεια, άμυνα, υποδομές, πράσινη μετάβαση εμβάθυνση της εσωτερικής αγοράς στη γραμμή των εκθέσεων Λέτα και Ντράγκι.
Αναλυτικά, ο Αλ. Τσίπρας υπογράμμισε: Πρώτον, προκειμένου να διατηρηθεί η αξιοπιστία της δημοσιονομικής αρχιτεκτονικής της Ευρώπης, το δημοσιονομικό πλαίσιο θα πρέπει να αναθεωρηθεί το συντομότερο δυνατόν, τουλάχιστον αυξάνοντας σημαντικά το όριο του χρέους για όλους, στο 100%. Και αυτή η αναθεώρηση θα πρέπει να έρθει πριν από την εφαρμογή του γερμανικού προγράμματος, αν θέλουμε να διατηρήσουμε την αξιοπιστία της Ευρώπης.
Δεύτερον, ελπίζω ότι η νέα δημοσιονομική προσέγγιση της Γερμανίας θα αξιοποιηθεί προς όφελος της Ευρώπης στο σύνολό της, αντί να χρησιμοποιείται για την επιδότηση εγχώριων επιχειρήσεων, κατά παράβαση των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Εάν ακολουθηθεί μια τέτοια πορεία, οι χώρες με μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο θα αποκτήσουν δυσανάλογο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, επιδεινώνοντας τις οικονομικές αποκλίσεις στο εσωτερικό της Ένωσης.
Τρίτον, το λέω εδώ και πολλά χρόνια: Η Ευρώπη πρέπει να συμπληρώσει την κοινή νομισματική της πολιτική με έναν ομοσπονδιακό δημοσιονομικό θεσμό, ένα υπουργείο Οικονομικών, όπως ακριβώς κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και κάθε άλλη επιτυχημένη νομισματική ένωση. Και αυτό το ομοσπονδιακό υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί προκειμένου να εκδίδει κοινό ευρωπαϊκό χρέος, με στόχο τη χρηματοδότηση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης στον τομέα της ενέργειας και της άμυνας, τη διευκόλυνση της πράσινης μετάβασης, την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, την αποκατάσταση των υποδομών των δικτύων στην Ευρώπη που καταρρέουν, και το πιο σημαντικό - την αύξηση της κοινωνικής συνοχής και μείωση των ανισοτήτων μέσω επενδύσεων στο κοινωνικό κράτος και στην εκπαίδευση.
Δεν πιστεύω ότι η προστασία και η ενίσχυση των δημόσιων αγαθών της Ευρώπης πρέπει να έρθει μόνο λόγω της πανδημίας, ή τώρα, λόγω του γεωπολιτικού αναπροσανατολισμού του προέδρου Τραμπ.
Η έκδοση κοινού χρέους καθίσταται πλέον απαραίτητη προϋπόθεση για την οικονομική και πολιτική βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.
Τέλος, πρέπει να αξιοποιήσουμε τα συμπεράσματα των εκθέσεων Letta και Draghi: η Ευρώπη χρειάζεται εμβάθυνση της εσωτερικής της αγοράς, μια νέα ευρωπαϊκή βιομηχανική στρατηγική για τη διασφάλιση της στρατηγικής της αυτονομίας και γενναίες πρωτοβουλίες για την έρευνα και την ανάπτυξη.
Από την άποψη αυτή, πιστεύω ότι το σχέδιο ReArm Europe στερείται οράματος για μια πραγματικά κοινή εξωτερική και αμυντική στρατηγική, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στους εθνικούς πόρους και, ως εκ τούτου, υστερεί σε σχέση με τους στόχους που θέτουν οι δύο αυτές εκθέσεις. Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν πρέπει να εφαρμοστεί σε βάρος του ταμείου συνοχής.
Νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας
Όσον αφορά στην Ουκρανία, ο Αλέξης Τσίπρας επισήμανε ότι «η Ευρώπη πρέπει να υποστηρίξει την ειρήνη με τους καλύτερους δυνατούς όρους για το Κίεβο, την ανάπτυξη διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης και την επιλογή των Ουκρανών για ένα ευρωπαϊκό μέλλον. Χρειαζόμαστε μια διαφορετική στρατηγική στην Ουκρανία, στη Γεωργία και στη Μολδαβία από αυτήν που είχαμε από το 2008, η οποία απέτυχε. Μια στρατηγική όπου υπάρχει δέσμευση όχι για μια νατοϊκή αλλά για ευρωπαϊκή προοπτική για τις χώρες αυτές».
Συμπληρωτικά, υπογράμμισε ότι «ειδικά μετά την κατάπαυση του πυρός, πρέπει να εργαστούμε για μια διαφορετική αρχιτεκτονική ασφάλειας που να περιλαμβάνει από τη μία εργαλεία αποτροπής της Ρωσίας που να μας προστατεύουν από παρεμβάσεις, από την άλλη την ανάπτυξη ενός πλαισίου διαλόγου».
Ταυτόχρονα, η ευρωπαϊκή ηγεσία πρέπει να στείλει το μήνυμα στις Ηνωμένες Πολιτείες ότι οι διατλαντικές σχέσεις μπορούν να αναπτυχθούν μόνο στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού, του σεβασμού των συνόρων και της μη παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις των ευρωπαϊκών χωρών.
Η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει την άνοδο της ακροδεξιάς
Η άνοδος της ακροδεξιάς, όπως τόνισε ο πρώην πρωθυπουργός στη διάλεξή του στο Harvard, είναι άλλη μία σημαντική πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει η ΕΕ. Συνδέεται με την οικονομική κατάσταση που επικρατεί και έχει συνέπειες για το μέλλον της Ευρώπης.
«Τα τελευταία 15 χρόνια η Δύση έχει βυθιστεί σε πολλαπλές κρίσεις που η ηγεσία της δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει, αντί να αποδεχθούμε τα λάθη μας και να επιμείνουμε σε ένα πλαίσιο αρχών για την επίλυσή τους.
- Τα συντηρητικά κόμματα υιοθέτησαν ρητορική και πολιτικές από την άκρα δεξιά για να αντιμετωπίσουν αυτά τα προβλήματα και να διατηρήσουν τους ψηφοφόρους τους.
- Κεντροαριστερά κόμματα έχουν αποκτήσει ελιτίστικα χαρακτηριστικά, έχοντας αποκοπεί από τις οικονομικές ανάγκες και τη γλώσσα της εργατικής και της μεσαίας τάξης.
- Πολλά από τα κόμματα της Αριστεράς έχουν απορροφηθεί από δογματισμούς και μικροπολιτική.
Παράλληλα, ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμισε την ανάγκη προώθησης μιας ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής για την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς.
«Αρνηθήκαμε να κάνουμε επαναπροωθήσεις στη θάλασσα. Ταυτόχρονα, δώσαμε σκληρή μάχη για μια συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, όπου οι μετανάστες που δεν λάμβαναν άσυλο θα επιστρέφονταν στην Τουρκία. Μαζί με την ΕΕ δημιουργήσαμε ένα σύστημα όπου πάνω από 25.000 πρόσφυγες μετεγκαταστάθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Συνδυάσαμε την ανθρωπιστική προσέγγιση με μια προσέγγιση βασισμένη στην ασφάλεια» τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας, αναφερόμενος στην κρίσιμη περίοδο της πρωθυπουργίας του, όταν η Ελλάδα μεσούσης της οικονομικής κρίσης έπρεπε να αντιμετωπίσει και τη μεταναστευτική κρίση.
«Σήμερα, όμως, συντηρητικές κυβερνήσεις έχουν επικεντρωθεί πολύ περισσότερο στις επαναπροωθήσεις παρά στην εξεύρεση των κατάλληλων ευρωπαϊκών μηχανισμών για μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική», υπογράμμισε.
Ως επίσης σημαντικό ζήτημα για την άνοδο της ακροδεξιάς ανέδειξε το γεγονός ότι «οι κυρίαρχες δυνάμεις δεν αγωνίστηκαν για να προστατεύσουν το κράτος δικαίου στην Ευρώπη».
Σημείωσε ότι «σε πολλές περιπτώσεις, έχουν κάνει κατάχρηση της πανδημίας καθώς και κακόβουλου λογισμικού για να ενισχύσουν τη δύναμή τους. Με αυτόν τον τρόπο άφησαν χώρο στην ακροδεξιά να ενισχυθεί σε αυτήν τη συζήτηση, παρουσιάζοντας τα δικαιώματα και το κράτος δικαίου ως άχρηστα βαρίδια ή προπαγάνδα της Αριστεράς».
Eιρήνη στην Παλαιστίνη με τερματισμό των ισραηλινών επιχειρήσεων
Αναφερόμενος στη Μέση Ανατολή, ο Αλέξης Τσίπρας κάλεσε, μεταξύ άλλων, την Ευρώπη να σταθεί επιτέλους στο ύψος των περιστάσεων σε σχέση με το Ισραήλ και την ανάγκη για ειρήνη στην Παλαιστίνη, με τον τερματισμό των ισραηλινών επιχειρήσεων που έχουν οδηγήσει σε δεκάδες χιλιάδες θανάτους αμάχων, την άμεση παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους Παλαιστίνιους και την επανέναρξη των συνομιλιών για δύο κράτη, στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ.
Μήνυμα στην Άγκυρα ότι η στάση της θα έχει συνέπειες
Τέλος, σχολιάζοντας τις πρόσφατες εξελίξεις στην Τουρκία, ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε: «Χρειαζόμαστε ένα σαφές μήνυμα προς την Άγκυρα, ότι αυτό που συμβαίνει σήμερα στον δήμαρχο Ιμάμογλου είναι απαράδεκτο και θα έχει συνέπειες.
Δεν μπορούμε να πείσουμε κανέναν, ειδικά στον Παγκόσμιο Νότο, για τις αρχές μας, αν έχουμε δύο μέτρα και δύο σταθμά».