Ενώ προφανώς θα επιθυμούσε να διαχειρίζεται τις οικονομικές του επιτυχίες, όπως την επενδυτική βαθμίδα, και να προχωράει τις μεταρρυθμίσεις στο κράτος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται αντιμέτωπος με μια αλυσίδα εξοργιστικών περιστατικών και φυσικών καταστροφών, χωρίς ανάσα.
Αυτό που εξελίσσεται στη χώρα, από τον περασμένο Φεβρουάριο ως σήμερα, δεν έχει προηγούμενο. Βρισκόμαστε μπροστά σε πρωτοφανείς καταστάσεις, οι οποίες υπερβαίνουν τις ανθρώπινες δυνάμεις και συμπαρασύρουν τις ψευτο-υποδομές που δημιούργησε το ελληνικό κράτος τα τελευταία πενήντα χρόνια.
Αν προσθέσουμε και τον πρόσφατο φόνο του Αντώνη Καρυώτη στον Πειραιά [ευθύνες ιδιωτικής εταιρείας], δικαίως δοκιμάζονται οι αντοχές όλων μας, η κοινή γνώμη αγανακτεί, και στα ΜΜΕ κυριαρχεί ο θυμός.
Ας ξεκινήσουμε από τα αναπόφευκτα.
Κανένα αντιπλημμυρικό έργο δεν θα μπορούσε να σταματήσει αυτό που έγινε στον Βόλο (Λέκκας). Καμία χώρα δεν θα μπορούσε να αντέξει αυτό που έγινε στην Ελλάδα με τις πλημμύρες (Επίτροπος Λένερτσιτς). Στη Ζαγορά Πηλίου έπεσε το μεγαλύτερο ύψος βροχής που έχει καταγραφεί ποτέ στη χώρα (Ζιακόπουλος). Τέτοιες πλημμύρες συμβαίνουν μια φορά στα 300 χρόνια (Ζερεφός). Στη Θεσσαλία, σε δύο ημέρες, έπεσε τόσος όγκος βροχής όσος στη Γερμανία σε ένα χρόνο (Γερμανός μετεωρολόγος). Όλα κατανοητά. Οι τυμβωρύχοι κάθε είδους ας σωπάσουν για λίγο.
Υπάρχουν όμως και πολλά αρνητικά.
-Ο φόνος του Αντώνη Καρυώτη έγινε με ευθύνη ιδιωτικής εταιρείας, εντούτοις χάσκει μπροστά μας η έλλειψη ευθύνης του κράτους. Μπορεί να τιμωρήθηκαν λιμενικοί (νωρίτερα στρατιωτικοί για Αγχίαλο ή αστυνομικοί για Κροάτες), αλλά «μυρίζει» καρατομήσεις για το θεαθήναι: ποτέ δεν θα μάθουμε τι πήγε λάθος, ποιος φταίει και πως θα διορθωθεί.
-Αποτυχημένο αυτοδιοικητικό μοντέλο. Η κατάρρευση των περισσότερων υποδομών στη Θεσσαλία (γέφυρες, φράγματα, αναχώματα, δρόμοι) θέτει υπό αμφισβήτηση τα αντανακλαστικά της κεντρικής και τοπικής αυτοδιοίκησης. Ποιος φταίει που σπίτια χτίζονται στα ρέματα, χείμαρροι τσιμεντώνονται, οι μελέτες είναι της πλάκας; Όταν, εκτός από ακραία φαινόμενα κλιματικής αλλαγής, υπάρχουν και κακοτεχνίες ή κακοδιαχείριση, ποιος εγγυάται ότι τα επόμενα έργα θα αντέξουν στους κατακλυσμούς που έρχονται; Παράδειγμα:
Κατέρρευσε τμήμα της γέφυρας στον χείμαρρο Ξηριά στον Αλμυρό Βόλου. Ο δρόμος ήταν δίπλα/μέσα στον χείμαρρο. Ο «Ιανός» τον παρέσυρε. Το κράτος, με δικά σου λεφτά, τον ξανάφτιαξε, στην ίδια θέση. Ο Daniel τον ξαναπαρέσυρε. Κλασική Ελλάδα.
-Αποτυχημένο αυτοδιοικητικό μοντέλο νούμερο 2. Με την κλιματική αλλαγή να δείχνει τα δόντια της, δήμαρχοι και περιφερειάρχες ασχολούνται με καγκελάκια και Μεγάλους Περιπάτους. Ενώ οι πόλεις μας έχουν βάναυση αισθητική, προβλήματα αποχέτευσης, σκουπιδιών, ασφάλειας, χωρίς πεζοδρόμια και επαρκή φωτισμό, τα ψηφοδέλτια γέμισαν καλλιτέχνες και αθλητές, μια αστεία πασαρέλα βρίσκεται σε εξέλιξη, ενόψει εκλογών. «Από το 2019, ο Δήμος Αθηναίων έχει πάρει έγκριση για την εκπόνηση μελέτης αντιπλημμυρικής θωράκισης του αστικού ιστού. Και δεν την έχει προχωρήσει. Ούτε ο Δήμος Αθηναίων ούτε η Περιφέρεια. Ο,τιδήποτε άλλο είναι για το θεαθήναι». [Χάρης Δούκας, 7/9].
-Χαμηλά αντανακλαστικά της κεντρικής διοίκησης. Η χώρα μέσα σε διάστημα πέντε-έξι μηνών έζησε την πιο καταστροφική πυρκαγιά στην Ευρώπη και τις μεγαλύτερες πρόσφατες πλημμύρες. Είναι πια εμφανές ότι όχι, «δεν πήραμε όλα τα απαραίτητα μέτρα». Διάβασα ότι μόλις δύο Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας έσπευσαν στις πληγείσες περιοχές, το ένα εκ των οποίων μάλιστα, ξεκίνησε από τη Χίο (ενώ διαθέτουμε 12 SAR συνολικά) . Και το χειρότερο: η κυβέρνηση δεν έχει προχωρήσει σε όσα όφειλε να κάνει με τους νέους χάρτες για τις πλημμύρες, όπως προειδοποίησε η Κομισιόν από το 2022.
-Χαμηλά αντανακλαστικά νούμερο 2. Αυτή τη φορά, ο κρατικός σχεδιασμός αιφνιδιάστηκε, δοκιμάστηκε και απέτυχε σε ένα μεγάλο βαθμό. Αυτό μαρτυρούν οι εικόνες από τα πνιγμένα χωριά της Θεσσαλίας, με τις σκεπές των σπιτιών ίσα να ξεχωρίζουν από την επιφάνεια του νερού. Άργησαν οι επιχειρήσεις διάσωσης του στρατού; Δεν αρκεί πλέον το 112 των εκκενώσεων; Οι υποδομές μετά τον «Ιανό» στήθηκαν πρόχειρα; Αμείλικτα ερωτήματα που ζητούν απαντήσεις από τους εμπλεκόμενους υπουργούς και περιφερειάρχες.
-Χάος αρμοδιοτήτων. Αμφιβάλλω αν εν έτει 2023 υπάρχει ένας που να γνωρίζει επακριβώς ποιες είναι οι αρμοδιότητες και τα όρια ευθύνης μεταξύ δήμου, περιφέρειας και υπουργείου στην Ελλάδα. Πόσο θα αντέξει αυτό το μοντέλο διοίκησης;
Προφανώς η κλιματική αλλαγή ανεξέλεγκτη και βίαιη, αλλάζει τάχιστα τη ζωή μας. Μόνο κακοήθεις του διαδικτύου ή εμπαθείς Συριζαίοι κατηγορούν προσωπικά τον Μητσοτάκη για τις πλημμύρες που γίνονται από τη Φρανκφούρτη ως το Χονγκ Κονγκ ή τις mega-πυρκαγιές που καίνε ως τον Καναδά. Όμως, η αναδιάρθρωση του κράτους και του σχεδιασμού διαχείρισης κρίσεων [πολλάκις υποσχεθείσα] είναι καθήκον της κυβέρνησης, ώστε να ανακτηθεί το αίσθημα ασφάλειας της κοινωνίας.
Απέναντι στην κλιματική κρίση η χώρα βρίσκεται με παλιές και φθαρμένες υποδομές, σε πόλεις και χωριά, και χωρίς ενιαίο επιστημονικό και επιχειρησιακό οργανισμό, με αρμοδιότητα και στην αποκατάσταση. Ένα άναρχο σύστημα αλληλοκαλυπτόμενων κυβερνητικών δομών χειρίζεται όπως-όπως τις κρίσεις. Χρειάζεται μια συνολική επανεκκίνηση, είναι προφανές. Ο Πρωθυπουργός σαφέστατα ξέρει πως έγιναν λάθος επιλογές προσώπων στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της καθημερινότητας και πρέπει να προχωρήσει σε αντικατάσταση τους, μόλις βέβαια τελειώσει αυτή η μάχη. Τα προβλήματα είναι τόσα πολλά, οι καταστάσεις θα είναι όλο και πιο δύσκολες, και δεν έχουμε την πολυτέλεια να έχουμε ανειδίκευτους ή ακατάλληλους σε θέσεις ευθύνης.