Στην Ολομέλεια εισάγεται σήμερα το νομοσχέδιο «Ψηφιοποίηση των διαδικασιών επίδοσης εγγράφων και αποδέσμευση της Ελληνικής Αστυνομίας από τη διενέργεια επιδόσεων εγγράφων της ποινικής και πολιτικής δίκης».
Οι βασικές διατάξεις
Με τις προωθούμενες διατάξεις προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ηλεκτρονικός τρόπος ειδοποίησης των διαδίκων ή των πληρεξουσίων δικηγόρων τους σχετικά µε την εισαγγελική πρόταση σε παρεμπίπτοντα ζητήματα. Τροποποιείται το άρθρο 155 ΚΠΔ, στο οποίο προβλέπεται ότι η επίδοση στον ενδιαφερόμενο διάδικο ή μάρτυρα διενεργείται µε ηλεκτρονικά μέσα και παράλληλη αποστολή μηνύματος σε αριθμό σύνδεσης κινητής τηλεφωνίας. Ομοίως, τροποποιείται και το άρθρο 156 ΚΠΔ και προστίθενται τα ηλεκτρονικά μέσα στις επιδόσεις στον κατηγορούμενο.
Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται και επείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Μεταξύ άλλων, διαφοροποιείται το ελάχιστο απαιτούμενο ανάστημά ανδρών και γυναικών, πρώην δημοτικών αστυνομικών, για την κατάταξή τους στην κατηγορία των Ειδικών Φρουρών της Ελληνικής Αστυνομίας, προβλέπεται, κατ' έτος, η εισαγωγή στη Σχολή Αστυφυλάκων, χωρίς εξετάσεις, μέχρι δύο τέκνων µελών των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, υιοθετηθέντων από τη Βουλή των Ελλήνων. Με διάταξη του νομοσχεδίου προστίθεται στον νόμο «Ρύθμιση θεμάτων που αφορούν όπλα, πυρομαχικά, εκρηκτικές ύλες, εκρηκτικούς μηχανισμούς και άλλες διατάξεις», ο ορισμός της έννοιας «εμπρηστικός μηχανισμός». Παράλληλα, ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις οπλοφορίας αστυνομικών εκτός υπηρεσίας, για ειδικούς λόγους που αφορούν την ασφάλειά τους, ενώ προβλέπεται ότι αποδεσμεύονται οι υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας από τις αρμοδιότητες βεβαίωσης γνησίου υπογραφής και επικύρωσης αντιγράφων. Με διάταξη του νομοσχεδίου ρυθμίζονται τα καθήκοντα των ειδικών φρουρών κατά το χρονικό διάστημα που δεν διατίθενται σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα για τη συγκρότηση των Ομάδων Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΟΠΠΙ).
Eκ νέου προσδιορίζονται, εξάλλου, με άλλες διατάξεις, οι προϋποθέσεις μεταγωγής καταδίκων κρατουμένων στα αγροτικά καταστήματα κράτησης και στην Κεντρική Αποθήκη Υλικού Φυλακών (ΚΑΥΦ) ενώ παρέχεται στον υπουργό Προστασίας του Πολίτη η δυνατότητα, κατ' εξαίρεση, τοποθέτησης προϊσταμένων στα καταστήματα κράτησης, μέχρι την επιλογή από τα οικεία υπηρεσιακά συμβούλια.
Ηλεκτρονική επίδοση εγγράφων
«Οδηγός όλων των πράξεων μας, είναι ο στόχος της ασφάλειας των πολιτών σε ολόκληρη τη χώρα, η καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση του πολίτη, η ομαλή λειτουργία της κοινωνίας», έχει δηλώσει, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος, και έχει αναφέρει ότι «το μείζον είναι, οι αστυνομικοί να είναι συγκεντρωμένοι στα αστυνομικά τους καθήκοντα, προκειμένου να έχουμε μία αστυνομία εκπαιδευμένη, σύγχρονη, ευρωπαϊκή, φιλική απέναντι στους πολίτες, φιλική απέναντι στους νέους ανθρώπους, σκληρή και αποτελεσματική απέναντι στο έγκλημα» και αυτό σημαίνει «αστυνομία συγκεντρωμένη στο αληθινό της καθήκον». Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη έχει σημειώσει, επίσης, ότι με το νομοσχέδιο θα πάψουν οι αστυνομικοί να είναι οι ταχυδρόμοι δικαστικών εγγράφων, παρουσιάζοντας, μάλιστα, στοιχεία που δείχνουν ότι σήμερα σχεδόν 1.500 αστυνομικοί είναι υπεύθυνοι για να διακινούνται πάνω από 1,2 εκατομμύρια δικαστικά έγγραφα στους πολίτες.
«Γίνεται μία προσπάθεια ώστε μέσω και της ψηφιοποίησης διαδικασιών της δικαιοσύνης να μπορέσουμε, να επιτύχουμε το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα και σε ό,τι έχει να κάνει με την ταχύτητα και τη βελτίωση της ταχύτητας απονομής δικαιοσύνης, αλλά και σε ό,τι έχει να κάνει με την αυτονόητη απαίτηση και του νομικού κόσμου και των συλλειτουργών της δικαιοσύνης, αλλά και της κοινωνίας για βελτίωση και της ποιότητας της δικαιοσύνης», έχει τονίσει ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Κώτσηρας, προσθέτοντας πως με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, στο μέρος που αφορά την ψηφιοποίηση των επιδόσεων, εγκαταλείπεται μία παρωχημένη λογική που υπήρχε όλα αυτά τα χρόνια, σε σχέση με τον τρόπο της επίδοσης των εγγράφων με τη φυσική παρουσία αστυνομικών. Διαβεβαίωσε, παράλληλα, ότι προβλέπονται οι ασφαλιστικές δικλείδες και οι εξαιρέσεις, και για λόγους ηλικίας και για λόγους τοποθεσίας, δηλαδή για τις περιπτώσεις που θα είναι δυνατό, κατόπιν αξιολόγησης του εισαγγελέα, να αποφασίζεται με ποιον τρόπο θα γίνεται η επίδοση.
Φορείς
Κατά τη διαδικασία ακρόασης φορέων, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων-ΠΟΑΣΥ χαρακτήρισε τις επιδόσεις «μεγάλη γάγγραινα που απασχολεί χιλιάδες αστυνομικούς κάθε χρόνο». Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΠΟΑΣΥ, μόνο το 2020, τα εισερχόμενα έγγραφα από διάφορες υπηρεσίες ήταν περίπου 1.500.000. Από αυτά 700.000 ήταν ποινικά δικόγραφα, 86.000 οι παραγγελίες, 17.000 τα διωκτικά εν γένει έγγραφα. «Επομένως, κάθε απόφαση για αποδέσμευση αστυνομικών δυνάμεων από γραφειοκρατικές διαδικασίες συμβάλλει στην ενίσχυση του κύριου έργου της Ελληνικής Αστυνομίας και γι' αυτό την επικροτεί η ΠΟΑΣΥ», όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε.
Εξίσου εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία που προσκόμισε η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος, σύμφωνα με τα οποία, από τις επιδόσεις που γίνονται από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, το 35% αφορούν δράστες αγνώστου διαμονής. «Συνεπώς, η συγκεκριμένη διαδικασία θα διευκολύνει και θα μειώσει τόσο τη γραφειοκρατία όσο και τη σύγχυση μεταξύ των υπηρεσιών, γιατί θα γίνεται αυτόματα από την ψηφιακή πλατφόρμα του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης», έχει επισημάνει η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδας, που έχει, επίσης, υπογραμμίσει πως από το υπόλοιπο 65% των επιδόσεων, μόνο το 10% από αυτές παραλαμβάνεται φυσικά από τους ενδιαφερόμενους. Οι υπόλοιπες επιδόσεις αφορούν θυροκολλήσεις και «συνεπώς, με την ψηφιακή επίδοση θα βελτιστοποιηθεί ο αριθμός των ανθρώπων, οι οποίοι θα λαμβάνουν, πραγματικά, γνώση. Θα περιοριστούν σφάλματα, σε ό,τι αφορά στις επιδόσεις, που οδηγούν σε καθυστερήσεις και συμβάλλουν στην καθυστέρηση της απονομής της ποινικής δικαιοσύνης».
Τη θέση ότι με το νομοσχέδιο διευκολύνεται πάρα πολύ η επιτάχυνση τις Δικαιοσύνης διατύπωσε και η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, η οποία ανέφερε ότι σήμερα, «η απαράδεκτη έλλειψη κλητεύσεων σε συζητήσεις υποθέσεων στα ποινικά δικαστήρια καταλαμβάνει σημαντικά μεγάλο ποσοστό».
Τα κόμματα
«Είναι σημαντικό να συμφωνήσουμε ότι η επίδοση αυτών των δικογράφων και των κλήσεων θα γίνεται πλέον με ψηφιακό τρόπο, όπως προβλέπεται σε κάθε πολιτισμένη χώρα, και θα αποδεσμευτούν από τις καταστάσεις αυτές πάνω από 1.500 αστυνομικοί, οι οποίοι θα επιστρέψουν -και έτσι πρέπει- στο καθαυτό αστυνομικό έργο, που είναι και το καθήκον τους», έχει δηλώσει ο εισηγητής της ΝΔ, Γιάννης Λοβέρδος, αναφερόμενος στον κύριο κορμό του νομοσχεδίου. Σήμερα στην Ολομέλεια, ο εισηγητής της ΝΔ άνοιξε τη συζήτηση λέγοντας ότι το νομοσχέδιο στον κύριο κορμό του δεν θα έπρεπε να συναντήσει καμία αντίρρηση, διότι παύει ένα σύστημα που είχε καταστήσει κλητήρα τον αστυνομικό, χάρη στην ψηφιοποίηση. Ο κ. Λοβέρδος χαρακτήρισε ως την «πιο γενναία ρύθμιση» του νομοσχεδίου τη διάταξη που ανοίγει τον δρόμο για την εισαγωγή στη σχολή της αστυνομίας παιδιών αστυνομικών, οι οποίοι έχουν χάσει τη ζωή τους στο καθήκον.
«Η αποφόρτιση των αστυνομικών από το καθήκον της επίδοσης δικαστικών εγγράφων είναι αναγκαία, αλλά δεν μπορεί να γίνει σε βάρος των δικονομικών δικαιωμάτων των πολιτών», σημείωσε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Διονύσης Καλαματιανός, ο οποίος τόνισε ότι «πρέπει η ταυτοποίηση και η αντιστοίχιση της ηλεκτρονικής διεύθυνσης του προσώπου να εξασφαλιστεί στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Όπως, επίσης, πρέπει να αποδεικνύεται η παραλαβή του μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον παραλήπτη, με αποδεικτικό προς τον αποστολέα, όπως συντάσσεται η έκθεση επίδοσης, δηλαδή, όπως γίνεται σήμερα. Επιπλέον, θα πρέπει τα λειτουργικά συστήματα να αναβαθμιστούν και να προσαρμοστούν». Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ κάλεσε την κυβέρνηση να απαντήσει πώς ο πολίτης θα ασκήσει τα δικονομικά δικαιώματά του χωρίς να έχει διασαφηνιστεί πώς θα εξασφαλίζεται αποδεικτικό ότι παρέλαβε το δικαστικό έγγραφο.
Ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Γιώργος Καμίνης, είπε ότι οι ηλεκτρονικές επιδόσεις εγγράφων και η αποφόρτιση της ΕΛΑΣ από καθήκοντα όπως το γνήσιο της υπογραφής, δηλαδή ο βασικός κορμός του νομοσχεδίου, κινείται σε θετική κατεύθυνση. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι τις θετικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου υπονομεύουν άλλες διατάξεις που έχουν περιληφθεί σε αυτό. Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ στάθηκε ιδιαίτερα σε διάταξη του νομοσχεδίου που τροποποιεί τις προϋποθέσεις μεταγωγής καταδίκων κρατουμένων στα αγροτικά καταστήματα. «Με τη διάταξη αποσυνδέεται η μεταγωγή από τον προηγούμενο ελάχιστο χρόνο πραγματικής έκτισης και συνδέεται με την προηγούμενη χορήγηση μίας άδειας. Αυτό δεν είναι απαραίτητα απορριπτέο. Ένας κρατούμενος, για να μεταβεί σε ένα ευνοϊκότερο καθεστώς, ένα καθεστώς πιο κοντά στην ελεύθερη διαβίωση, ίσως θα πρέπει πρώτα να περάσει από το στάδιο της άδειας. Άλλωστε, η μεταγωγή στην αγροτική φυλακή αποτελεί και μία ανταμοιβή για την καλή συμπεριφορά που έχει δείξει ο κρατούμενος στη φυλακή. Στηρίζεται, δηλαδή, σε μεγάλο βαθμό στη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ κρατουμένων και πολιτείας. Αυτό, όμως, το οποίο στην ουσία κάνετε είναι πολύ μικρής εμβέλειας, θα έχει πολύ μικρές επιπτώσεις», επεσήμανε ο κ. Καμίνης. Αναφερόμενος στις διατάξεις για τη ΓΓ Αντεγκληματικής Πολιτικής, ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ επανέλαβε πως ήταν λανθασμένη πολιτική επιλογή η μεταφορά της από το υπουργείο Δικαιοσύνης στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.
«Η κυβέρνηση, υπό την προπαγανδιστική ομπρέλα της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, ένα ομολογουμένως υπαρκτό ζήτημα όπως αυτό της αντιμετώπισης καθυστερήσεων και λειτουργιών στις διάφορες υπηρεσίες του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, έρχεται και νομοθετεί την αναβάθμιση, επί της ουσίας, της κατασταλτικής λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού σε βάρος των υποθέσεων και των δικονομικών δικαιωμάτων των διαδίκων, και η προσαρμογή του για την αντιμετώπιση της λαϊκής οργής και αγανάκτησης για την ακρίβεια, τα εργασιακά, την κατάσταση στην παιδεία, την υγεία», υπογράμμισε ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ, Μανώλης Συντυχάκης, ο οποίος κατήγγειλε ότι αυτές οι αλλαγές υπηρετούν το αντιδραστικό οπλοστάσιο και τις υποθέσεις των μονοπωλιακών ομίλων. Σε σχέση με την αποδέσμευση υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας από τη βεβαίωση του γνησίου υπογραφής και την επικύρωση αντιγράφων, κατά το στάδιο της επεξεργασίας του νομοσχεδίου στην επιτροπή της Βουλής, ο βουλευτής του ΚΚΕ ανέφερε ότι οι διατάξεις κινούνται σε θετική κατεύθυνση. Το ΚΚΕ καταψηφίζει το σχέδιο νόμου επί της αρχής.
«Ο εκσυγχρονισμός του κράτους και η ψηφιοποίηση αποτελούν εργαλεία, με τα οποία μπορεί να γίνει πράξη η χρηστή διοίκηση ούτως ώστε να εξυπηρετείται ο πολίτης. Εδώ, όμως, δεν έχουμε να κάνουμε με μια διοικητική απλά διαδικασία, μια αίτηση προς τη διοίκηση. Εδώ μιλάμε για δίκη, μιλάμε για προθεσμίες, μιλάμε για δικαιώματα, για σοβαρές έννομες συνέπειες, μιλάμε για άσκηση ποινικής δίωξης, για συνέχιση της δίκης, για κλητεύσεις κατηγορουμένων, για κλητεύσεις διαδίκων και αναρωτιόμαστε εάν θα υπάρξουν οι κατάλληλες δικλείδες ασφαλείας για τον πολίτη με την ηλεκτρονική επίδοση και αποστολή e-mail», σημείωσε ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Κωνσταντίνος Χήτας, ο οποίος αναρωτήθηκε πόσο έτοιμα είναι τα δικαστήρια γι' αυτές τις προβλέψεις. Μιλώντας γενικότερα για τη λειτουργία της δικαιοσύνης, ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης επανέλαβε σήμερα την ανάγκη πραγματικής έκτισης των ποινών διότι «η εγκληματικότητα έχει χτυπήσει κόκκινο», «σπείρες λυμαίνονται τα ΜΜΜ», «συμμορίες δίνουν καθημερινά ραντεβού για ξεκαθάρισμα λογαριασμών», και αυτά για να αντιμετωπιστούν απαιτείται ενίσχυση του αστυνομικού προσωπικού, της υλικοτεχνικής υποδομής, απαιτείται η αστυνομία να είναι αφοσιωμένη στα καθήκοντά της, μεταξύ των οποίων και η αντιμετώπιση των λαθροδιακινητών που «προσπαθούν να περάσουν από παντού».
«Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις κινούνται προς μια θετική κατεύθυνση, καθώς εκσυγχρονίζουν το σχετικό νομικό πλαίσιο αναφορικά με τις επιδόσεις εγγράφων και πράγματι απελευθερώνουν, εντός εισαγωγικών, προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας που μέχρι σήμερα έχει σαν αντικείμενο απασχόλησης την επίδοση εγγράφων ποινικής και πολιτικής δίκης στους άμεσα ενδιαφερόμενους», δήλωσε η ειδική αγορήτρια του ΜέΡΑ25, Φωτεινή Μπακαδήμα, ξεκαθαρίζοντας, όμως, ότι το κόμμα της καταψηφίζει το νομοσχέδιο λόγω των λοιπών διατάξεων, λόγω του δεύτερου μέρους του νομοσχεδίου, που είναι «εξαιρετικά προβληματικό», όπως είναι οι ρυθμίσεις για τα καθήκοντα των ειδικών φρουρών της ομάδας προστασίας των πανεπιστημίων και οι διατάξεις αντεγκληματικής πολιτικής. Για τις μεταγωγές κρατουμένων στις αγροτικές φυλακές, η κ. Μπακαδήμα κατήγγειλε ότι η σχετική διάταξη εξαιρεί μεγάλο αριθμό κρατουμένων, «κινείται σε μια εκδικητική λογική που δεν συμβαδίζει με το πλαίσιο σωφρονισμού». Η βουλευτής του ΜέΡΑ25, αναφερόμενη στις λοιπές ρυθμίσεις αντεγκληματικής πολιτικής, τόνισε ότι «δίνουν νέες υπερεξουσίες στον υπουργό Προστασίας του Πολίτη για τη διατήρηση του κομματικού βασιλείου που έχτισε η κ. Νικολάου».