Μπορεί να μην είναι… «πολιτικά ορθό» να το λες φωναχτά, αν λογίζεσαι για αντιλαϊκιστής, προοδευτικός και δημοκράτης, αλλά η αλήθεια είναι ότι ο Ντόναλντ Τραμπ, αν τελικά δεν επανεκλεγεί, όπως όλα δείχνουν, κάθε άλλο παρά «ο μεγάλος χαμένος» είναι.
Για να μην παραδοξολογήσουμε και προκαλέσουμε, λέγοντας ότι από μια άποψη είναι «ο μεγάλος νικητής»! Ίσως όχι ο ίδιος ως πρόσωπο, αλλά σίγουρα η κληρονομιά που αφήνει. Ο «τραμπισμός»…
Η άνοδος και η θητεία Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ως case study, θα μελετηθεί ίσως περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο φαινόμενο της σύγχρονης αμερικανικής πολιτικής. Γιατί, ακόμη κι αν θεωρηθεί ότι η νίκη του το 2016 ήταν αποτέλεσμα μιας διαστροφής της ιστορίας, μια συνωμοσία… του σύμπαντος με όλες τις παραδοξότητες του αμερικανικού πολιτικού συστήματος και των αλλοπρόσαλλων κοινωνικών παράπλευρων και ανισοτήτων αυτής της μεγάλης Δημοκρατίας, πώς να εξηγηθεί με τα γνωστά εργαλεία της πολιτικής αλλά και κοινωνικής ανάλυσης ότι αυτό το… «πράγμα», με καταγεγραμμένο τον καταστροφικό απολογισμό του για ολόκληρο τον πλανήτη, λίγο έλειψε (αν λείψει, τελικά…) να παραμείνει στο τιμόνι των ΗΠΑ για τέσσερα ακόμη χρόνια;
It’s the economy, stupid, θα αντιτάξει κάποιος. Και όντως, σε αυτόν τον τομέα ο Τραμπ τα πήγε καλά. Βραχυπρόθεσμα έστω και με ορίζοντα τα άμεσα αποτελέσματα για την πρώτη του θητεία, γιατί το οικονομικό του πρόγραμμα, εθνοκεντρικά και φιλολαϊκά εστιασμένο, έδειξε να αγνοεί την παγκόσμια οικονομική και εμπορική ισορροπία. Έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού, ο Τραμπ επέλεξε να αντιτάξει τον κοντόφθαλμο απομονωτισμό και την τακτική των «κανονιοφόρων».
Αλλά έστω κι έτσι. Και με δεδομένη κοινωνική, χωροταξική και οικονομική κατανομή και διαστρωμάτωση των ΗΠΑ, είναι πολύ δύσκολο για τον μέσο πολίτη της Δύσης (και πρωτίστως της Ευρώπης) να αποδεχθεί ότι ένας μεγάλος λαός, όπως ο αμερικανικός, με βαθιές δημοκρατικές ρίζες και αξίες (παρά τις ιδιαιτερότητές του) δεν ενοχλήθηκε από το ύφος και κυρίως το ήθος του ηγέτη του, που μάλιστα εξακολουθεί, έστω και καταχρηστικά πλέον, να διατηρεί τον τίτλο του «πλανητάρχη».
Δεν μπορεί ο Αμερικανός που αισθάνεται περήφανος για τους «πατέρες» του έθνους του, τους θεμελιωτές της αμερικανικής Δημοκρατίας, που οι συγγενείς του πρόσφεραν τον περασμένο αιώνα αίμα και τεράστιους οικονομικούς πόρους στους αγώνες, ανά τον κόσμο, για την ειρήνη, την ελευθερία και τη δημοκρατία, να ανέχεται για ηγέτη του έναν καραγκιόζη που περιφρονεί (και επαίρεται!) τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ισότητα των φύλων, τις βασικές αρχές δημοκρατικής διακυβέρνησης, που πολιτεύεται με… fake news μέσω Τwitter, που μάχεται ανοικτά την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης, που καθυβρίζει τους επικριτές του, που θεωρεί τις γυναίκες «κρέας» και αποκαλεί τους θεσμικούς (και μη…) αντιπάλους του ηλίθιους, καιροσκόπους, όργανα… ξένων συμφερόντων!
Κι όμως, αυτός ο συγκεκριμένος Τραμπ εξακολουθεί να «γοητεύει», όπως δείχνουν οι κάλπες, τη… μισή Αμερική! Και όχι μόνο τον «γελαδάρη» των μεσο-δυτικών Πολιτειών, που δεν ξέρει… κατά πού πέφτει η Ευρώπη! Δεν θα μπορούσε να υπάρξει άλλος ηγέτης του δυτικού κόσμου που θα… ανακήρυσσε τον εαυτό του νικητή των εκλογών πριν καλά-καλά κλείσουν οι κάλπες, που θα διενοείτο να ζητήσει να… σταματήσει η καταμέτρηση των ψήφων σε περιοχές που τα πρώτα αποτελέσματα ήταν για τον ίδιο αρνητικά! Παραβιάζοντας το Σύνταγμα, τους νόμους, τη θεμελιώδη αρχή μιας δημοκρατικής διαδικασίας!
Μια αδιανόητη για τα δημοκρατικά ήθη ενέργεια του Τραμπ, ενδεικτική όμως των νέων «κανόνων» και ηθών που επέβαλε ο ίδιος ως «κανονική» πολιτική συμπεριφορά στην τετραετή θητεία του… Είχε προϊδεάσει πως θα αντιδρούσε αν τα εκλογικά αποτελέσματα δεν… του άρεσαν, ΠΡΙΝ ακόμη στηθούν οι κάλπες, και η πολιτική του συμπεριφορά ως προέδρου τα τέσσερα χρόνια δεν άφηνε περιθώρια αμφιβολίας για το αν θα το τολμούσε ή όχι…
Η μισή Αμερική ήξερε ποιον ψήφιζε, δεν είχε αυταπάτες. Έναν αντισυστημικό εθνικιστή λαϊκιστή (που όμως δεν είχε πρόβλημα να κάνει προσωπικές… «προεδρικές» μπίζνες με ύποπτους ηγέτες και καθεστώτα…), έναν πρόεδρο που όχι μόνο δεν ντρεπόταν αλλά επαιρόταν κιόλας για την άγνοιά του σε ζητήματα διεθνούς πολιτικής και διπλωματίας, κάποιον που κατάφερε να στρέψει ολόκληρη την Ευρώπη εναντίον του.
Δυστυχώς, ο «τραμπισμός» κάθε άλλο παρά τελείωσε στις ΗΠΑ. Και άσχετα με το ποιος θα είναι τελικά ο επόμενος ένοικος του Λευκού Οίκου, η αμερικανική δημοκρατία θα αιμορραγεί. Και ίσως για αρκετό καιρό. Ο «τραμπισμός» έγινε ισχυρή δύναμη με λαϊκό έρεισμα στην αμερικανική πολιτική και κυρίαρχος παράγοντας στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Ο Μπάιντεν, η «λύση ανάγκης» για τους Δημοκρατικούς, όσο ικανό και δυναμικό επιτελείο κι αν επιλέξει να τον συνδράμει (δεδομένων των αδυναμιών του), με μια Γερουσία που θα ελέγχουν οι Ρεπουμπλικανοί, οι οποίοι μάλιστα αυξάνουν και τη δύναμή τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων (όπου την πλειοψηφία πάντως διατηρούν οι Δημοκρατικοί), θα αντιμετωπίσει τεράστια προβλήματα… αποκατάστασης του προ Τραμπ αμερικανικού συστήματος, καθώς και στο να περάσει εκσυγχρονισμούς και πρωτοβουλίες που θα ενισχύουν δημόσιες δαπάνες για επενδύσεις, κοινωνικό κράτος, προστασία του περιβάλλοντος που σχεδόν… κατήργησε ο Τραμπ, στη φιλοσοφία του «καθόλου κράτος» (και λιγότερους φόρους…), με το οποίο θώπευε τους οπαδούς του…
Δύσκολοι καιροί και μεγάλα στοιχήματα για τις ΗΠΑ -και αναπόφευκτα για τον κόσμο ολόκληρο. Από τη Νοτιοανατολική Ασία μέχρι… το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.