Το προηγούμενο Σάββατο έγινε μια πράξη αποτρόπαια, ύπουλη, υπολογισμένη από καιρό αλλά και απολύτως χαρακτηριστική του βαθέως πολιτικού συστήματος της ταλαίπωρης αυτής χώρας.
Αυτοί που υπονομεύουν συστηματικά το δημοκρατικό πολίτευμα κι ας το επικαλούνται, όπως έλεγε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, επέτυχαν μία σημαντική νίκη. Ας είμαστε ειλικρινείς. Επέτυχαν, εξοβελίζοντας με ατιμία τον Ευάγγελο Βενιζέλο από την επόμενη Βουλή, να αποδυναμώσουν καθοριστικά όλες εκείνες τις δυνάμεις που επιδιώκουν σταθερά, μετά την ακροδεξιά και την ακροαριστερή λαίλαπα, να αποκαταστήσουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τη διάκριση των εξουσιών. Να αποκαταστήσουν την αξιοπρέπεια του πολιτικού συστήματος, το ήθος και την αισθητική του.
Είναι απολύτως λάθος αλλά και αποπροσανατολιστική κάθε συζήτηση που στρέφει την προσοχή και την ευθύνη στην πτωχή, τρεκλίζουσα αγγελιοφόρο. Σημασία έχει το περιεχόμενο του φακέλου που επιδόθηκε, η επιδίωξη, τα κίνητρα, ο σκοπός. Όλα αυτά μάλιστα αφορούν την επόμενη Βουλή και ως εκ τούτου, πρωτίστως, την επόμενη κυβέρνηση.
Γνωρίζω τον Βαγγέλη Βενιζέλο μερικές δεκαετίες. Ως Θεσσαλονικείς του κέντρου της πόλης, παρά την κάποια διαφορά ηλικίας, συνήθως χρειαζόμαστε ελάχιστα λεπτά για να συνεννοηθούμε. Ενίοτε η συζήτηση παίρνει λίγο περισσότερο όταν μας απασχολούν τα διεθνή ζητήματα, οι ιδέες, οι σειρές του Netflix, αλλά και θέματα που ξεκινούν από την οικονομία και φτάνουν μέχρι το θέατρο και τις νέες εκδόσεις. Ο ίδιος, εργασιομανής διάγει βίο μάλλον αυστηρό. Κάτι τέτοιο έχω συναντήσει μόνο στον Κωσταντίνο Μητσοτάκη.
Συνήθως οι «κομμένες κεφαλές» του πολιτικού συστήματος σπαταλούν ή μάλλον «αξιοποιούν» το χρόνο τους ανταλλάσσοντας μετάλλια και τιμές, περιφέροντας την κενότητα και την μειονεξία τους σε διάτρητα, δήθεν ευαγή ιδρύματα και σε εκδηλώσεις κονσέρβας, χασμουρητών και κιτς. Αυτά όμως είναι τα διαπιστευτήρια της συμμετοχής σε ένα σύστημα απύθμενης υποκρισίας και πολιτικής διαφθοράς το οποίο και κατέστρεψε τελικώς τη χώρα. Το χειρότερο όλων όμως είναι ότι το σύστημα αυτό διήλθε, ως φαίνεται, σχετικώς αλώβητο της οικονομικής καταστροφής.
Τοξικός και επικίνδυνος ο Βενιζέλος;
Έχουν σημασία όλα αυτά για να καταλάβει κανείς ότι το βασικό πρόβλημα του Βαγγέλη Βενιζέλου είναι ότι η προσωπικότητα του λειτουργεί ως καθρέπτης για όλους αυτούς που έχουν διαλέξει ως επάγγελμα να τον αντιπαθούν. Και εκεί βλέπουν τον «νάνο» μέσα τους, όπως θα έλεγε και ο αείμνηστος κοινός μας φίλος Παύλος Πετρίδης. Πως να το αντέξει κανείς αυτό; Αυτός, τελικώς, μπορεί να είναι και ο βαθύτερος λόγος που ο Βαγγέλης Βενιζέλος θεωρείται από τους κύκλους αυτούς τοξικός και επικίνδυνος, αφού δεν συνεννοείται με το βαθύ σύστημα και δεν κουμπώνει με αυτό. Έχει πάντα την τεκμηριωμένη γνώμη του, λιγότερο ή περισσότερο σωστή. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι για τα πρώτα 20 χρόνια της πολιτικής του διαδρομής δεν του εδόθη ποτέ σημαντικό υπουργείο και μόνο όταν η χώρα χρεοκόπησε εκλήθη να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά. Για να καεί και ο ίδιος φυσικά.
Το βαθύ ΠΑΣΟΚ
Όλα όσα έχουν γίνει το περασμένο Σάββατο επιβεβαιώνουν δυστυχώς όλα όσα ξέραμε και για το βαθύ ΠΑΣΟΚ. Μιλώ για τον πυρήνα του, όχι για το ευρύτερο σύνολο και μιλώ για το οργανωμένο, όχι το κοινωνικό. Όχι φυσικά για τις σκληρά εργαζόμενες προοδευτικές οικογένειες της μεσαίας τάξης που έχουν με σθένος στηρίξει, στηρίζουν αλλά και εναποθέσει τις ελπίδες τους στον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Δε νομίζω πως χρειάζεται να πούμε κάτι παραπάνω για το βαθύ ΠΑΣΟΚ. Είναι όλα γνωστά και επιπλέον έχουν κριθεί από τους ψηφοφόρους. Επιβεβαιώνουν όμως και όλα όσα έχω ισχυριστεί, επιτρέψτε μου αυτή την αυτοαναφορά, στο τελευταίο μου βιβλίο Η Μέση Γη. Η επιστροφή του πολιτικού κέντρου.
Στους δύσκολους αυτούς καιρούς όπου έχει επανέλθει η πραγματική διαχωριστική γραμμή στη χώρα ανάμεσα στις Δηληγιαννικές δυνάμεις της οπισθοδρόμησης, της απροκάλυπτης ψηφοθηρικής πελατείας, της ανοικτής υπονόμευσης των θεσμών και στις δημοκρατικές δυνάμεις της προόδου, της σκληρής δουλειάς, των ίσων ευκαιριών, της αξιοκρατίας και του γενικότερου εξευρωπαϊσμού της χώρας, η επιλογή των δημοκρατικών πολιτών στις εκλογές της 7ης Ιουλίου όχι μόνο οφείλει να είναι ξεκάθαρη. Οφείλει, το ίδιο, να αποδώσει και δικαιοσύνη.
*Ο Θοδωρής Πελαγίδης είναι καθηγητής οικονομικής ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και NR Senior Fellow, Brookings Institution.