Ποιος αναλαμβάνει το κόστος εξοπλισμού και συντήρησης; Είναι υποχρεωτική ή όχι; Τι προβλέπεται για τους μισθούς; Υπάρχει δικαίωμα αποσύνδεσης; Πολλά ερωτήματα απαντώνται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για την τηλεργασία.
Το νομοσχέδιο τέθηκε για διαβούλευση έως τις 12 Μαΐου και είναι προφανές ότι λειτουργεί ως «λαγός» για αντίστοιχες ρυθμίσεις στον ιδιωτικό τομέα. Κι αν για το Δημόσιο ως εργοδότη τα πράγματα είναι λίγο ως πολύ ξεκαθαρισμένα, η πρόκληση για το υπουργείο Εργασίας, όταν θα φέρει το δικό του νομοσχέδιο, είναι να μπορέσει να εφαρμόσει τους κανόνες απέναντι σε εργοδότες και επιχειρήσεις με... έφεση στην παραβατικότητα.
Το πλαίσιο, που δημοσιοποίησε το υπουργείο Εσωτερικών, καλύπτει πεδία που εκτείνονται από την προστασία των προσωπικών δεδομένων και τη διασφάλιση της προσωπικότητας του εργαζομένου απέναντι σε απίστευτες πρακτικές -όπως η παρακολούθησή του με κάμερα- και φτάνουν ως την αποσαφήνιση των υποχρεώσεων του εργοδότη (του Δημοσίου, εν προκειμένω) να παράσχει τον αναγκαίο εξοπλισμό για την απρόσκοπτη παροχή εργασίας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η διάταξη για το δικαίωμα της αποσύνδεσης, που ορίζει ότι «μετά το πέρας του ωραρίου του ο τηλεργαζόμενος έχει δικαίωμα να αποσυνδέεται από τα μέσα πληροφορικής και επικοινωνίας που χρησιμοποιεί για την εκτέλεση των καθηκόντων του».
Πρόκειται για ένα θέμα που απασχολεί παγκοσμίως, καθώς σε αυτούς τους μήνες της πανδημίας, όπου η τηλεργασία αυξήθηκε κι επεκτάθηκε, ο κανόνας ήταν η καταστρατήγηση των ωραρίων και η «θολούρα» μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
Ας δούμε ποιες είναι οι βασικές διατάξεις για την τηλεργασία στο Δημόσιο, έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι ανάλογες ρυθμίσεις θα ισχύσουν και στον ιδιωτικό τομέα:
- Δεν επιτρέπεται η χρήση συστημάτων λήψης και εγγραφής κινούμενων εικόνων του τηλεργαζόμενου-κάμερα που είναι ενσωματωμένη στη συσκευή τηλεργασίας, κατά τη διενέργεια τηλεδιασκέψεων και για τον έλεγχο της απόδοσης του τηλεργαζόμενου. Αν τεθεί σε λειτουργία οποιοδήποτε σύστημα, αυτό πρέπει να επιβάλλεται από τις λειτουργικές ανάγκες της εργασίας που παρέχει ο φορέας και να περιορίζεται στο πλαίσιο του επιδιωκόμενου σκοπού.
- Για την πραγματοποίηση τηλεδιασκέψεων, ο φορέας χρησιμοποιεί πλατφόρμες που υποστηρίζουν υπηρεσίες ασφαλείας, όπως κρυπτογράφηση και προστασία του συνδέσμου της προγραμματισμένης τηλεδιάσκεψης. Σε περίπτωση που ο φορέας, ως υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, δεν διασφαλίζει κατ’ ελάχιστον τις προδιαγραφές των ανωτέρω παραγράφων, η τηλεργασία δεν αρχίζει ή διακόπτεται.
- Ο χαρακτήρας της τηλεργασίας είναι οικειοθελής για τον τηλεργαζόμενο και τον φορέα.
- Κατ’ εξαίρεση, σε περίπτωση κινδύνου υγείας ή μόνιμων ή πρόσκαιρων προβλημάτων υγείας, εφόσον η φύση των καθηκόντων καθιστά εφικτή την εξ αποστάσεως εκτέλεσή τους, ο φορέας οφείλει να αποδεχθεί την πρόταση του υπαλλήλου ή του εργαζομένου για παροχή εξ αποστάσεως εργασίας, εκτός αν συντρέχει ειδικός και σπουδαίος λόγος για την απόρριψή της, τον οποίο ο φορέας οφείλει να εκθέσει και να αιτιολογήσει εγγράφως προς τον υπάλληλο ή τον εργαζόμενο.
- Σε περίπτωση κινδύνου της δημόσιας υγείας και εκτάκτων συνθηκών και αναγκών, ο υπάλληλος ή ο εργαζόμενος οφείλει να αποδεχθεί την πρόταση του φορέα για τηλεργασία για τον απαιτούμενο χρόνο μέχρι την άρση των εν λόγω συνθηκών.
- Η τηλεργασία παρέχεται σε καθορισμένες ημέρες ανά εβδομάδα και μήνα εκάστου ημερολογιακού έτους. Η τηλεργασία δεν μπορεί να υπερβαίνει τις σαράντα (40) εργάσιμες ημέρες ανά ημερολογιακό έτος μέσα σε διάστημα τριών (3) μηνών. Αποκλείεται η παροχή τηλεργασίας κατά το χρονικό διάστημα από 15 Ιουλίου έως 31 Αυγούστου εκάστου ημερολογιακού έτους.
- Το μέγιστο ποσοστό των υπαλλήλων ανά Διεύθυνση του φορέα που δύναται να απασχολείται μέσω τηλεργασίας δεν μπορεί να υπερβαίνει ποσοστό 25% επί του συνόλου των υπαλλήλων τής εν λόγω Διεύθυνσης, των οποίων η φύση των καθηκόντων τους καθιστά εφικτή την εκτέλεσή τους μέσω τηλεργασίας.
- Ο τηλεργαζόμενος εκτελεί τα καθήκοντά του μέσα στον χρόνο που ορίζεται από τις κείμενες γενικές ή ειδικές διατάξεις εντός του ωραρίου λειτουργίας του φορέα όπου υπηρετεί.
- Η υπηρεσία του φορέα που είναι αρμόδια για την παροχή εξοπλισμού και την πληροφορική υποστήριξη προμηθεύει τον υπάλληλο με τον απαραίτητο και κατάλληλο για την αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων του μέσω τηλεργασίας τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό και τεχνολογική συσκευή («Σταθμός Τηλεργασίας») και συνδράμει στην εγκατάστασή του, εφόσον τούτο είναι επιθυμητό από τον υπάλληλο. Εφόσον ο φορέας δεν έχει τη δυνατότητα να παράσχει Σταθμό Τηλεργασίας, ο υπάλληλος δύναται, εφόσον το επιθυμεί, να κάνει χρήση του προσωπικού του τεχνολογικού εξοπλισμού.
- Ο φορέας επιβαρύνεται με το κόστος συντήρησης και τυχόν αναβάθμισης του Σταθμού Τηλεργασίας και ευθύνεται για την αντικατάστασή του σε περίπτωση βλάβης ή καταστροφής του, εφόσον διαπιστωθεί ότι η βλάβη ή καταστροφή δεν οφείλεται σε δόλο ή βαριά αμέλεια του τηλεργαζόμενου.
- Ο Σταθμός Τηλεργασίας που παρέχει ο φορέας χρησιμοποιείται από τον υπάλληλο αποκλειστικά και μόνο στο πλαίσιο άσκησης των καθηκόντων του. O φορέας παρέχει στον τηλεργαζόμενο οδηγίες για τη χωροθέτηση και κατάλληλη διαμόρφωση του Σταθμού Τηλεργασίας, ώστε να ικανοποιούνται σε κάθε περίπτωση οι ελάχιστες απαιτήσεις εργονομίας και ασφάλειας.
- Ο υπάλληλος που επιθυμεί να τηλεργαστεί, υποβάλλει έγγραφο αίτημα στον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης του φορέα όπου υπηρετεί. Στο αίτημα του υπαλλήλου αναφέρονται α) ο αριθμός των ημερών και το συνολικό χρονικό διάστημα που επιθυμεί να τηλεργαστεί επί τη βάσει των χρονικών ορίων που τίθενται β) η διεύθυνση του τόπου παροχής της τηλεργασίας. Στο αίτημα ο υπάλληλος δηλώνει αν επιθυμεί να λάβει Σταθμό Τηλεργασίας και δύναται να προτείνει, κατ’ εξαίρεση, διαφορετικές ώρες έναρξης και λήξης του νόμιμου ωραρίου απασχόλησής του εντός του ωραρίου λειτουργίας της Διεύθυνσης όπου υπηρετεί.
- Η τηλεργασία δύναται να περατωθεί κατόπιν σχετικού αιτήματός του τηλεργαζόμενου και υπό την προϋπόθεση αποδοχής του από το αρμόδιο όργανο.
- Οι τηλεργαζόμενοι απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα και υπέχουν τις ίδιες υποχρεώσεις με τους υπαλλήλους που εκτελούν τα καθήκοντά τους με φυσική παρουσία στις εγκαταστάσεις του φορέα.
- Ο τηλεργαζόμενος οφείλει να εκτελεί τα καθήκοντά του με γνώμονα τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος και τη βέλτιστη παροχή υπηρεσιών προς τον πολίτη.