Η καθοριστική στιγμή που ράγισε ο καθρέπτης του «πρίγκιπα» Παπανδρέου. Γιατί σάρωσε ο Ανδρουλάκης, το μειονέκτημά του αν εκλεγεί πρόεδρος. Ποια είναι η επόμενη μέρα για Μητσοτάκη και Τσίπρα. Ο Νίκος Μαραντζίδης αναλύει τα αποτελέσματα των εκλογών του ΚΙΝΑΛ και όσα φέρνουν στο ευρύ πολιτικό σύστημα.
Μια λεπτομερή ανατομία των αποτελεσμάτων των εκλογών του πρώτου γύρου στο ΚΙΝΑΛ, που έφερε από έκπληξη και αμηχανία έως ηχηρά μηνύματα, κάνει στο iefimerida o Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Μιλά για το φαβορί «άγνωστο Χ» Ανδρουλάκη, την έκπληξη από τα ποσοστά του, που μεταφράζονται σε ένα συγκεκριμένο μήνυμα, για την πριγκιπική κάθοδο του Παπανδρέου, όπως λέει, και τη στιγμή που φάνηκε ότι ράγισε ο καθρέπτης του, τα μαθήματα που πρέπει να πάρει ο Τσίπρας, τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που αντιμετωπίζει τώρα ο Μητσοτάκης. Και για όσα χρειαστούν για να γίνει ξανά το ΚΙΝΑΛ κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Λίγες ώρες μετά τα οριστικά αποτελέσματα του πρώτου γύρου των εκλογών στο ΚΙΝΑΛ, νομίζω ότι αυτό που κυριαρχεί είναι η αμηχανία στην αποδοχή και επεξεργασία του αποτελέσματος...
Είναι λογικό. Γιατί ήδη στην προεκλογική καμπάνια του ΚΙΝΑΛ όλοι λέγαμε «τι θα γίνει την επόμενη μέρα;». Ο Παπανδρέου είχε ένα σαφές στίγμα που χαρακτηριζόταν από το παρελθόν του, αλλά με μια διάθεση μετακίνησης του ΚΙΝΑΛ σε πιο αντιδεξιά λογική -όχι απαραίτητα αριστερόστροφη, αλλά η ατζέντα της προοδευτικής διακυβέρνησης που είχε ο Παπανδρέου ήταν πολύ κοντά σε αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, τουλάχιστον σε επίπεδο όρων. Από την ακριβώς αντίθετη πλευρά, ο Ανδρέας Λοβέρδος έθετε με σαφέστατο τρόπο μια αντι-ΣΥΡΙΖΑ ατζέντα και χωρίς να προσδιορίζει τους όρους μιας πιθανής συνεργασίας με τη ΝΔ, ουσιαστικά αποκλείοντας τον ΣΥΡΙΖΑ από οποιαδήποτε συζήτηση, άφηνε μόνο έναν δρόμο να σκεφθεί κανείς.
Και είχαμε βέβαια και τον Νίκο Ανδρουλάκη...
Ναι, τον άγνωστο Χ. Ο Ανδρουλάκης έκανε μια καμπάνια δεύτερου γύρου.
Τι σημαίνει αυτό;
Ηταν σιωπηλός, θα έλεγα περισσότερο σιωπηλός και απ’ όσο πρέπει να είναι οι ηγέτες, κατά την προσωπική μου άποψη. Με σαφήνεια έκανε ο Ανδρουλάκης μια καμπάνια δεύτερου γύρου, δεν ήθελε να δημιουργήσει αντιπαλότητες με κάποια από τα μεγάλα στρατόπεδα. Αντιλαμβανόταν ότι εφόσον θα έμπαινε στον δεύτερο γύρο, ένας από τους Λοβέρδο ή Παπανδρέου θα ήταν απ’ έξω.
Λέτε ότι ο Ανδρουλάκης είχε μια τρόπον τινά σιγουριά ότι θα είναι στον δεύτερο γύρο;
Ναι, είχε μια σιγουριά, θα έλεγα καλύτερα είχε αυτή τη στρατηγική, αφού κανείς δεν μπορεί να είναι ποτέ 100% σίγουρος. Όμως είναι αλήθεια ότι ο Ανδρουλάκης ξεκινούσε από μια αφετηρία: τις προηγούμενες εσωκομματικές διαδικασίες στο ΚΙΝΑΛ και το πολύ θετικό αποτέλεσμα που είχε εισπράξει. Επίσης, ήταν το γεγονός ότι από τους τρεις βασικούς υποψηφίους ήταν ο πιο έμπειρος οργανωτικά, ήξερε τη διαδικασία, είχε χαρτογραφήσει ήδη από τη σκληρή αναμέτρηση του 2017 όλο τον πολιτικό χάρτη του ΚΙΝΑΛ. Άρα, έκανε μια καμπάνια δεύτερου γύρου και είναι προφανές ότι κράτησε αρκετά χαρτιά του κλειστά. Ετσι εξηγείται, κατά τη γνώμη μου, η αμηχανία που υπάρχει για το τι θα γίνει την επόμενη μέρα.
Έχει ενδιαφέρον ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν είναι κοινοβουλευτικός...
Ναι, και αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι δεν τον έχουν ακούσει παρά ελάχιστες φορές. Οι τοποθετήσεις του στην Ευρωβουλή αφορούσαν κυρίως θέματα εξωτερικής πολιτικής και δεν γίνονταν όλες γνωστές στην Ελλάδα. Επίσης δεν είναι ένας θεωρητικός, δεν είναι καθηγητής, δεν ασχολείται δηλαδή με κάποιον συγκεκριμένο τομέα ενδιαφέροντος, άρα είναι στο ευρύ σώμα των ψηφοφόρων ένας άγνωστος Χ.
Ο άγνωστος Χ στο ευρύ σώμα των ψηφοφόρων, που πήρε αυτή την εντυπωσιακή διαφορά από τους άλλους δύο τόσο πολύ γνώριμούς μας, όμως. Πώς εξηγείται αυτό;
Διότι στα κόμματα δεν ψηφίζει η κοινωνία, αλλά όσοι ενδιαφέρονται, τα μέλη και οι φίλοι. Γι' αυτό συχνά έχουμε εκπλήξεις πρώτου μεγέθους. Θυμηθείτε όταν εκλέχθηκε ο Αντώνης Σαμαράς αντί της Ντόρας Μπακογιάννη, ή ο Κυριάκος Μητσοτάκης αντί του Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Το θυμίζω για να πω ότι πράγματι όλοι αυτή τη στιγμή είναι συγκρατημένοι ως προς το ποια κατεύθυνση θα πάρει το ΚΙΝΑΛ. Αλλά το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου δολαρίων δεν είναι αν το ΚΙΝΑΛ θα πάει σε διψήφιους αριθμούς -διότι αυτό σχεδόν το είχε πετύχει η Φώφη Γεννηματά, δεν αποτελεί σπουδαίο στόχο για τον νέο πρόεδρο. Το σημαντικό είναι αν μπορεί να ξεπεράσει το ΚΙΝΑΛ τον ρόλο του τρίτου κόμματος μέσα στο διαμορφωμένο πολιτικό σύστημα που εγώ χαρακτηρίζω καχεκτικό δικομματισμό.
Το ερώτημα είναι αν ένα νέο πρόσωπο, λίγο-πολύ άγνωστο στο ευρύ κοινό, όπως ο Ανδρουλάκης, μπορεί να το πετύχει αυτό σε σχέση με ένα άλλο πρόσωπο τόσο γνώριμό μας και με τόσες φορτίσεις και συμβολισμούς πάνω του, όπως ο Γιώργος Παπανδρέου...
Αυτό ακριβώς είναι το ερώτημα. Είναι οι δυο τους τα απόλυτα αντίθετα σε επίπεδο εικόνας και συνειρμών. Έχουμε έναν άνθρωπο που νομίζουμε ότι όλοι τον ξέρουμε και γι' αυτό τον αποκαλούμε Γιώργο, ενώ είναι 70 ετών, και έναν άλλο νεότατο σε σχέση με τον Παπανδρέου, τον οποίο τον αποκαλούμε όλοι Ανδρουλάκη, διότι κανένας δεν μπορεί να τον πει Νίκο.
Πρέπει να πω ότι με εντυπωσίασε η κυριαρχία του Ανδρουλάκη στην επικράτεια...
Ναι, διότι ο Ανδρουλάκης δεν είναι άγνωστος στο ΚΙΝΑΛ -μην ξεχνάμε ότι έχει δοκιμαστεί δύο φορές στις ευρωεκλογές, έχει σταυροδοτηθεί σε όλη την επικράτεια. Αυτό δεν είναι μικρό πράγμα στον μηχανισμό εκλογής, διότι αν ήταν βουλευτής σε μια εκλογική περιφέρεια, δεν θα ήταν το ίδιο σε σχέση με το γεγονός ότι τώρα δύο φορές ζήτησε την ψήφο των ψηφοφόρων του ΚΙΝΑΛ σε όλη την επικράτεια και εκλέχθηκε σε ένα πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον. Θυμίζω ότι στις περασμένες ευρωεκλογές είχε ανθυποψηφίους, μεταξύ άλλων, τον Νίκο Παπανδρέου (τον αδελφό του Γιώργου) και τον Γιώργο Καμίνη.
Δεν ήταν έκπληξη λοιπόν ότι μπήκε στον δεύτερο γύρο...
Όχι, αυτό δεν ήταν έκπληξη. Θεωρώ όμως έκπληξη τα ποσοστά. Περιμέναμε να πάει καλά, τον περιμέναμε στον δεύτερο γύρο με μια πιο στενή διαφορά από τον δεύτερο.
Είναι το φαβορί για τη νίκη στον επόμενο γύρο λόγω της διαφοράς σχεδόν δέκα μονάδων από τον Παπανδρέου;
Είναι φαβορί, δεν μπορούμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Εδώ δεν έχουμε μια σύγκριση Μεϊμαράκη - Μητσοτάκη όπου ο Μητσοτάκης έκανε την ανατροπή και αν και ήταν το απόλυτο αουτσάιντερ, έκανε μια εξαιρετική καμπάνια και πήρε το κύμα των ψηφοφόρων της ΝΔ που ήθελαν ανανέωση. Στο ΚΙΝΑΛ, όταν ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε ότι κατέρχεται στις εκλογές θεωρήθηκε το φαβορί. Για κάποιους ήταν μάλιστα το απόλυτο φαβορί: για έναν Παπανδρέου, το ΚΙΝΑΛ είναι η οικογένειά του. Το αρχικό φαβορί τώρα ήρθε δεύτερο με σημαντική απόσταση από τον Ανδρουλάκη. Πολύ περισσότερο που ο τρίτος στη σειρά κατάταξης έκανε μια καμπάνια ακριβώς στον αντίποδα της καμπάνιας του Παπανδρέου.
Αρα; Αυτό σημαίνει ότι οι ψηφοφόροι του Λοβέρδου θα στραφούν στον Ανδρουλάκη;
Πράγματι, μπορεί να σκεφθεί κάποιος ότι ένας μεγάλος όγκος των ψηφοφόρων του Λοβέρδου είτε δεν θα πάει να ψηφίσει, είτε -αν πάει- δύσκολα θα επιλέξει τον Παπανδρέου έναντι του Ανδρουλάκη.
Σε κάθε περίπτωση, είναι οι ψηφοφόροι του Λοβέρδου που θα κρίνουν τον νικητή; Διότι και οι υπόλοιποι τρεις έχουν συγκεντρώσει αθροιστικά περί τις 22.000 ψήφους...
Όλοι θα τον κρίνουν. Αλλά υπάρχει ένα φαβορί και έχει ονοματεπώνυμο: Νίκος Ανδρουλάκης. Δεν ξεκινούν από την ίδια αφετηρία οι δύο υποψήφιοι και το προβάδισμα του Ανδρουλάκη δεν είναι εύκολα ανατρέψιμο. Αλλά ας περιμένουμε την επόμενη Κυριακή, διότι ανατροπές στη ζωή των ελληνικών κομμάτων έχουμε δει αρκετές. Πάντως, υπάρχει ένα αποτέλεσμα, η επικράτηση Ανδρουλάκη, το οποίο αποτελεί και μήνυμα: η ανάγκη της πλειοψηφίας για ανανέωση. Το ζήτημα της ανανέωσης φαίνεται ότι είναι και αίτημα στον χώρο.
Σημάδια της πιθανής ήττας του Παπανδρέου υπήρχαν από πριν;
Ίσως, όταν τελικά τελειώσουν όλα και εφόσον χάσει ο Γιώργος Παπανδρέου, το κρίσιμο σημείο της ήττας θα πρέπει να αναζητηθεί στη στιγμή που άνθρωποι δικοί του, όπως ο Γερουλάνος και ο Καστανίδης, δεν αποχώρησαν από τις διαδικασίες, όταν ο Γιώργος κατέβηκε υποψήφιος. Εκεί ράγισε ο καθρέπτης Παπανδρέου, εκεί ράγισε η εικόνα του. Φάνηκε ότι ο βασιλιάς δεν ήταν και τόσο βασιλιάς. Την ώρα που αυτός κατέρχεται λίγο-πολύ ως πρίγκιπας -μη γελιόμαστε, δεν είχε τοποθετηθεί στη διαδικασία και εμφανίστηκε από ένα σημείο και μετά, όταν είχαμε τα δραματικά γεγονότα με τη Φώφη Γεννηματά, για να μας πει «εγώ είμαι εδώ για την ενότητα». Αυτό ήταν μια πριγκιπικού ύφους κάθοδος. Σε αυτή την αναμέτρηση δεν ήταν ένας υποψήφιος σαν όλους τους άλλους. Απόδειξη αυτού ήταν ότι δεν πήγε στο debate.
Ναι, αλλά πραγματικά, του στοίχισε που δεν πήγε στο debate;
Όχι, καθόλου. Δεν στοίχισε τίποτα σε κανέναν το debate και κανένας δεν κέρδισε από αυτό -άλλωστε, στις εσωκομματικές διαδικασίες δεν υπάρχουν τόσοι αναποφάσιστοι για να επηρεαστούν από το debate. Και αυτό μπορώ να το αντιστρέψω τώρα πια, αφού όλοι έλεγαν ότι στο debate ο Ανδρουλάκης δεν τα πήγε σπουδαία.
Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πού θα πάνε οι ψήφοι των κυρίων Γερουλάνου και Καστανίδη...
Θα έλεγα δύο πράγματα, που έχουν ενδιαφέρον: πού θα πάνε οι ψηφοφόροι τους και τι θα ψηφίσουν οι κύριοι Γερουλάνος και Καστανίδης. Δεν είναι ακριβώς το ίδιο.
Όταν χθες αργά «κλείδωσε» η διαφορά των 10 μονάδων, πολλοί περίμεναν ότι ο Παπανδρέου θα αποχωρήσει από τον δεύτερο γύρο. Δεν έγινε...
Το να κυνηγάει ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του κόμματος με το βαρύ ιστορικό όνομα έναν νεότερο υποψήφιο, όπως είναι ο Ανδρουλάκης, ενώ βρίσκεται δέκα μονάδες πίσω του, προκαλεί αμηχανία αισθητικού τύπου. Είναι ένας πρώην πρωθυπουργός. Δεν το έχουμε ξαναδεί στην ελληνική πολιτική σκηνή. Οι πρώην πρωθυπουργοί, όταν έχαναν, είτε αποσύρονταν τελείως -οι περιπτώσεις Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και Κώστα Σημίτη- είτε δεν αποσύρονται -όπως ο Καραμανλής και ο Σαμαράς- και παραμένουν ενεργοί με άλλους ρόλους. Το να φύγει κάποιος από πρωθυπουργός, από αρχηγός κόμματος, να φύγει από το κόμμα, να φτιάξει δικό του και μετά να επιστρέψει και να διεκδικήσει ξανά την ηγεσία είναι ασυνήθιστο και σίγουρα δεν είναι συμβατικό. Οπωσδήποτε προκαλεί αμηχανία. Κατανοώ απολύτως αυτούς που λένε ότι θα έπρεπε να πει ότι αποχωρεί ο Παπανδρέου χθες, υπό την έννοια ότι ο τρόπος με τον οποίο κατήλθε δεν ήταν συνηθισμένος. Δεν ξέρω στην ιστορία των κομμάτων να έχει προκηρυχθεί διαδικασία, να είμαστε ενάμιση μήνα πριν από τη διαδικασία και να προστεθούν άλλοι τρεις υποψήφιοι μετά. Αυτό είναι επιεικώς παράξενο, ανορθόδοξο. Και το πιο ανορθόδοξο από όλα είναι ότι από αυτούς τους τρεις ο ένας είναι πρώην πρωθυπουργός.
Τι σημαίνει, τι σηματοδοτεί το γεγονός ότι ψήφισαν 270.000 άτομα; Και πόσο αφελές είναι να λέμε ότι αυτό μεταφράζεται σε άνοδο του ΚΙΝΑΛ;
Δεν πρέπει να το υποτιμούμε. Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Δεν πρέπει να κάνει κάποιος μια αναγωγή και να πει ότι με 210.000 το ΚΙΝΑΛ πήρε 8%, με 270.000 θα πάρει περισσότερο από 11%. Αυτό είναι μια βιαστική αναγωγή. Δεν πρέπει όμως να πει και το αντίθετο, ότι δηλαδή απλώς πήγαν και ψήφισαν κάποιοι Νεοδημοκράτες, κάποιοι Συριζαίοι. Όχι. Δείχνει δύο πράγματα: Το ένα είναι ότι αποτελεί ένα μάθημα για τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ που δεν ακολουθεί αυτό τον δρόμο. Δείχνει επίσης ότι οι πολίτες, ακόμα και στις αντίξοες συνθήκες της πανδημίας, πήγαν για να ψηφίσουν για ένα μικρό κόμμα, γιατί οι εκλογές αυτές είχαν ενδιαφέρον ως προς το αποτέλεσμά τους και ως προς τα διακυβεύματα, για το σύνολο του πολιτικού συστήματος. Άρα, αυτό σημαίνει ότι, έστω και για ένα μικρό χρονικό διάστημα, το ΚΙΝΑΛ ήρθε στο κέντρο της πολιτικής σκηνής της χώρας. Αυτοί είναι πόντοι πολιτικοί και επικοινωνιακοί για το ΚΙΝΑΛ. Η συμμετοχή ξαναβάζει το ΚΙΝΑΛ στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και έστω και για μικρό διάστημα λειτουργεί ως συγκολλητική ουσία μεταξύ διαφορετικών δυνάμεων, οπαδών, ηγετών, που αισθάνονται ότι τουλάχιστον για λίγο καιρό δεν θα μπορούν να δημιουργήσουν έριδες και διαφωνίες εντός του ΚΙΝΑΛ. Φυσικά, αυτά δεν κρατάνε για πολύ καιρό.
Ποιος πρέπει να ανησυχεί περισσότερο σήμερα το πρωί; Ο Μητσοτάκης ή ο Τσίπρας;
Είμαστε ανάμεσα στους δύο γύρους και καλό είναι να μη θεωρούμε δεδομένη την εκλογή Ανδρουλάκη, αλλά θα πρέπει να πούμε το εξής: Στην περίπτωση που εκλεγεί ο Νίκος Ανδρουλάκης, ακριβώς επειδή είναι ο άγνωστος Χ και δεν είναι πολωμένος, δεν έχει φθαρεί από τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, ένας απογοητευμένος ψηφοφόρος είτε της ΝΔ είτε του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να δει στον Ανδρουλάκη αυτό που ψάχνει. Όμως από την πιθανή εκλογή του, την επόμενη εβδομάδα, ο Ανδρουλάκης θα βρεθεί μπροστά σε ένα εκλογικό σώμα που θα έχει την περιέργεια να τον κρίνει και να δει ποιος είναι αυτός. Εκείνο το διάστημα και καθώς θα απομακρυνόμαστε από την αίγλη και τον ενθουσιασμό της εκλογής του, θα τεθούν στον Ανδρουλάκη προκλήσεις, που θα πρέπει να απαντήσει με ικανοποιητικό τρόπο, ώστε πράγματι να μετασχηματισθεί το ενδιαφέρον ενός κόσμου για τον ίδιο και το ΚΙΝΑΛ σε δυνητική ψήφο. Όμως ας είμαστε ειλικρινείς: δεν αναδιαμορφώνεται το κομματικό σύστημα κάθε μέρα. Η περίοδος 2012-2015 δεν γίνεται κάθε δεκαετία.
Τι σημαίνει αυτό;
Αυτό σημαίνει ότι για να γίνει το ΚΙΝΑΛ ένα κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης θέλει πολύ δρόμο, δεν αρκούν οι όποιες οργανωτικές, πολιτικές, διανοητικές δυνατότητες διαθέτει ο νέος πρόεδρος. Αυτό που δεν είναι δύσκολο και είναι ένα πιθανό σενάριο, είναι να ροκανίσει ένα κομμάτι της δύναμης του ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να αλλάξει δραματικά τον συσχετισμό των δύο κόμματων, όμως αυτό να ευνοήσει στην ουσία τη ΝΔ, της οποίας οι όποιες φθορές δεν θα μετασχηματιστούν σε άμεσο άγχος μήπως ο ΣΥΡΙΖΑ την πλησιάσει πολύ.
Και από την άλλη, υπάρχει το σενάριο της πιθανής συνεργασίας ή έστω εγγύτητας του ΚΙΝΑΛ με τον ΣΥΡΙΖΑ αν εκλεγεί ο Παπανδρέου;
Θα σας πω το εξής: εγώ, αν ήμουν ο Μητσοτάκης, θα ήθελα να εκλεγεί ο Παπανδρέου. Έχω ακούσει πολλές φορές ότι αν συμβεί αυτό θα απομονωθεί η Νέα Δημοκρατία. Συγγνώμη για την έκφραση, αλλά το θεωρώ ανοησία αυτό περί απομόνωσης των κομμάτων. Αν ήμουν Μητσοτάκης, θα έλεγα ότι κανένας Νεοδημοκράτης δεν πρόκειται να φύγει από τη ΝΔ για να ψηφίσει ένα κόμμα Παπανδρέου, άρα θα φαγωθεί με τους Συριζαίους για τις ψήφους των πρώην Πασόκων Συριζαίων.
Ο Ανδρουλάκης, όμως, είναι μια διαφορετική περίπτωση...
Ο Ανδρουλάκης μπορεί να υποδεχθεί την ψήφο ενός δυσαρεστημένου κεντρώου, κεντροδεξιού, ήπιου Νεοδημοκράτη, ο οποίος θα έβλεπε σε αυτόν έναν δυνητικό σύμμαχο σε μια κυβέρνηση συνεργασίας -που δεν θα τον έβλεπε στο πρόσωπο του Παπανδρέου, δεν θα τον ήθελε κιόλας- και άρα με αυτό τον τρόπο ο Ανδρουλάκης μπορεί να λειτουργήσει και κάπως πολυσυλλεκτικά. Μπορεί να πάρει και από τα δύο κόμματα. Όμως αυτά είναι υποθέσεις που έχουμε δρόμο μπροστά μας για να τις δούμε. Ο κ. Ανδρουλάκης, αν εκλεγεί, θα κριθεί την επόμενη μέρα σε ένα εντελώς διαφορετικό ακροατήριο, με media που δεν είναι φιλικά προς αυτόν, συμπεριλαμβανομένων των κεντρικών media της παράταξής του που φάνηκε ότι υποστήριζαν τον Ανδρέα Λοβέρδο. Άρα, θα δούμε σε ένα λιγότερο φιλικό περιβάλλον για αυτόν, τόσο από πλευράς κοινωνικής όσο και μιντιακής σύνθεσης, πώς θα αντιμετωπισθεί. Έχοντας ένα μεγάλο μειονέκτημα που πρέπει να το λύσει: το γεγονός ότι δεν είναι στη Βουλή.
Και, βέβαια, θα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον να δούμε ποιοι θα είναι η φωνή του στη Βουλή...
Έχετε πάρα πολύ δίκιο. Το ποιοι θα είναι η φωνή του Ανδρουλάκη στη Βουλή και το πώς αυτή η φωνή θα καταφέρει να εκφράσει ουσιαστικά τη δυναμική του ΚΙΝΑΛ λόγω της συμμετοχής, είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό. Αν, για παράδειγμα, εμφανιστούν στο ΚΙΝΑΛ, έναν μήνα μετά, διαλυτικές διαδικασίες, έριδες, ίντριγκες -όλα αυτά που έχει ο μπαξές της Κεντροαριστεράς στο θερμοκήπιό του εδώ και δεκαετίες- δεν ξέρω πόσο εύκολο θα είναι για αυτόν να το διαχειριστεί.
Μπορεί ο Ανδρουλάκης να γοητεύσει τους ψηφοφόρους του Ποταμιού που στράφηκαν αλλού;
Όχι. Όχι. Δύσκολα βλέπω να μετακινείται ένα μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων του Ποταμιού που κινήθηκε προς την Κεντροδεξιά. Και ένα άλλο μέρος που ενδιαφέρεται πολύ για τα δικαιώματα του ανθρώπου και στράφηκε προς τον ΣΥΡΙΖΑ, επίσης δύσκολο θα το έβλεπα να φεύγει. Αντίθετα, αυτό το κομμάτι είναι πιο κοντά στην ατζέντα του Γιώργου Παπανδρέου. Άρα αυτό το κομμάτι το «ποταμίσιο» που πήγαν στον ΣΥΡΙΖΑ σίγουρα θα το έβλεπα σαν χώρο υποδοχής στο ΚΙΝΑΛ με Παπανδρέου πρόεδρο.
Κοιτάζοντας την ευρύτερη εικόνα, έχει ενδιαφέρον να δούμε αυτό που συχνά θίγετε, αν θα πειστεί και ο ΣΥΡΙΖΑ να ακολουθήσει τέτοιες διαδικασίες...
Η διαδικασία του ΚΙΝΑΛ έχει σημασία να εμπεδωθεί από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι το μόνο μεγάλο κόμμα που δεν έχει αυτή την ανοιχτή διαδικασία και καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι είναι ένα λιλιπούτειο οργανωτικά κόμμα, για έναν πολιτικό επιστήμονα αυτό είναι σχεδόν σκανδαλώδες.
Ποτέ στην ελληνική ιστορία, και γενικότερα θα έλεγα στην ευρωπαϊκή, δεν βλέπεις κόμματα του μεγέθους του 30%, δηλαδή κόμματα εξουσίας, να είναι κόμματα μελών λίγων χιλιάδων ανθρώπων, που αποφασίζουν με κλειστές διαδικασίες για την εκλογή του προέδρου τους, συχνά μέσα σε ένα καθεστώς σχεδόν μυστικιστικό ως προς τον τρόπο που συζητούν, τις ορολογίες, τις τάσεις. Είτε αυτό αφορά τον Τσίπρα, είτε οποιονδήποτε άλλο πιθανό ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ, είναι απαραίτητο να γίνει κατανοητό ότι διαδικασίες όπως αυτές του ΚΙΝΑΛ, σε κόμματα μάλιστα που θέλουν και προωθούν τη συμμετοχική δημοκρατία και τα δημοψηφίσματα, όπως υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, μπορούν να τον σώσουν. Διαφορετικά, ο τρόπος με τον οποίο συζητάνε στον ΣΥΡΙΖΑ δεν αφορά κανέναν στην κοινωνία.
Κλείνοντας την κουβέντα μας, να μην ξεχάσουμε να αναφέρουμε ότι ο άνθρωπος που εισήγαγε αυτή τη διαδικασία στην ελληνική πολιτική ζωή ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου. Λοιδορήθηκε τότε γιατί ήταν ο μόνος υποψήφιος, γιατί ήταν λίγο σόου το ένα εκατομμύριο άνθρωποι που πήγαν… Όμως εκείνη η διαδικασία υπήρξε βαθύτατα αναζωογονητική για το πολιτικό σύστημα, επέτρεψε στους πολίτες να αισθάνονται ότι μπορούν να αποφασίζουν για τις ηγεσίες τους και ιδιαίτερα μετά από κρίσεις και ήττες.
Η ανανέωση της ΝΔ, η επιλογή Σαμαρά ως μεγάλο αουτσάιντερ και μετά η επιλογή Μητσοτάκη ως μεγάλο αουτσάιντερ, έγιναν μετά από ήττες. Ήττες τραυματικές -θυμίζω, το 2009 η ΝΔ πήρε το χειρότερο ποσοστό της στη Μεταπολίτευση, πριν έρθει η κρίση. Οι εκλογές Σαμαρά και Μητσοτάκη ήρθαν και ανανέωσαν τότε τη Νέα Δημοκρατία. Το ίδιο συνέβη με το ΚΙΝΑΛ, με τη Φώφη και με όποιον εκλεγεί τώρα.
Το μάθημα για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι δεν μπορεί να είναι ένα φρούριο απέναντι στην κοινωνία. Πρέπει να ανοίξει τις πόρτες του.