Όπως είχε κάνει για την εκδήλωση της υποψηφιότητάς του, και τού βγήκε σε καλό, έτσι μπαίνει πρώτος ο Ανδρέας Λοβέρδος και στη μάχη των ιδεών, διεκδικώντας την προεδρία του κόμματος του.
Με τη χτεσινή παρουσίαση της οριστικής, μετά από τρίμηνη διαβούλευση με τους πολίτες, Διακήρυξής του, βάζει θεμέλια για μια αλλαγή μέσα από την ιστορική συνέχεια, που είναι συγχρόνως και αλλαγή ουσίας. Το «για πάντα ΠΑΣΟΚ» το αντιλαμβάνομαι με έναν μόνο τρόπο: «για να ξαναγεννηθεί το ΠΑΣΟΚ πρέπει να αλλάξει». Να γίνει -ξανά, αλλά με άλλο τρόπο- ένα κίνημα δημοκρατικής μεταρρύθμισης των θεσμών και της κοινωνίας. Να αναδείξει ότι στην έννοια της προόδου, υπό τις σημερινές συνθήκες, πρωταρχική θέση έχουν η τόλμη, η καινοτομία, η συλλογικότητα και η ευθύνη.
Αρκετά στοιχεία της Διακήρυξης αναδεικνύουν αυτή την οπτική. Το ίδιο το ΠΑΣΟΚ δεν νοείται ως το «παλιό» ΠΑΣΟΚ, ούτε στην ανδρεϊκή, ούτε στη σημιτική, ούτε στην ύστερη μορφή του, και δεν ταυτίζεται με αυτό: είναι η σημερινή "δημοκρατική παράταξη", που κρατά τον πατριωτικό χαρακτήρα (η πρωτιά του στη Διακήρυξη έχει στόχο μάλλον να δείξει τη συνέχεια με την 3η Σεπτέμβρη, παρά να εκφράσει τη σημερινή συγκυρία), καθώς και τον κοινωνικό υπέρ των "λαϊκών ανθρώπων, των μη προνομιούχων, του κόσμου της εργασίας", αλλά τον προσαρμόζει στις σημερινές συνθήκες και στις σημερινές προτεραιότητες της σοσιαλδημοκρατίας: τη δράση εντός ευρωπαϊκού πλαισίου, την πάλη κατά των ανισοτήτων, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την ανόρθωση της δημοκρατίας στην εποχή του καλπάζοντος λαϊκισμού.
Αυτοί οι στόχοι σκιαγραφούνται πολύ αδρά στο κείμενο, αλλά, γνωρίζοντας το συγκεκριμένο πρόσωπο και την ομάδα που τον περιστοιχίζει, μπορούμε να ελπίζουμε βάσιμα ότι θα αναλυθούν λεπτομερέστερα και θα γεμίσουν με ουσία κατά την προεκλογική εκστρατεία και μετά από αυτήν. Κυρίως, οι στόχοι αυτοί δεν επιτυγχάνονται με ακινησία ή με επαναλήψεις, αλλά με μετασχηματισμούς και ρήξεις: σύγκρουση της λαϊκότητας με το λαϊκισμό, αλλαγή παραγωγικού μοντέλου, αξιοκρατία παντού, κράτος στην υπηρεσία του πολίτη, ενίσχυση έρευνας και τεχνολογίας για την προσαρμογή της χώρας μας στην 4η βιομηχανική επανάσταση, ισορροπία μεταξύ δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, έμπρακτη ενίσχυση της δημόσιας Υγείας και Παιδείας, που περνά και μέσα από συμπράξεις με την υγιή επιχειρηματικότητα.
Το σημείο, όμως, που υποτίθεται ότι αποτελούσε την αχίλλειο πτέρνα του συγκεκριμένου υποψηφίου και που η Διακήρυξη ξεκαθαρίζει με τρόπο σαφή και μη επιδεχόμενο αμφισβήτησης, είναι το σχετικό με τη θέση του νέου ΠΑΣΟΚ έναντι της Νέας Δημοκρατίας και της ελληνικής Δεξιάς γενικότερα. Πέρα από την υπόμνηση του "αυτονόητου της αυτονομίας" του νέου ΠΑΣΟΚ και τον καθαρό χαρακτηρισμό της Νέας Δημοκρατίας ως ιδεολογικού αντιπάλου, στη Διακήρυξη, και στη στάση του υποψηφίου, περιέχονται οι ουσιώδεις πολιτικοί λόγοι για τους οποίους δεν θα υπάρξει γενική σύγκλιση, πόσο μάλλον συνεργασία: η ΝΔ "είναι το κόμμα που καταψήφισε και πολέμησε όλες τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έκανε το ΠΑΣΟΚ", "που αντιστρατεύτηκε στην πράξη τον αγώνα των ασθενέστερων τάξεων για μια καλύτερη ζωή".
Η θέση του Λοβέρδου και όσων πιστεύουν σε αυτόν είναι καθαρή: στόχος είναι η αναζωογονημένη δημοκρατική παράταξη όχι να στηρίξει ή να συμπράξει με τη ΝΔ, αλλά να την νικήσει στο όνομα των προοδευτικών πολιτών. Σύμπραξη ή συνεργασία με το ΣΥΡΙΖΑ, τον "υπαρξιακό αντίπαλο", φυσικά ούτε καν συζητείται.
Βοηθάει να έχεις καθαρούς στόχους και να μη φοβάσαι να τους εκφράσεις. Βοηθάει να σε γνωρίζει ο κόσμος μέσα από το πρόσωπό σου, τους αγώνες σου, τις ιδέες σου, τα γραπτά σου, τις επιδόσεις σου στη Βουλή και στην κυβέρνηση, τα πάνω και τα κάτω σου. Μα ακόμα πιο σημαντικό είναι να έχεις φλόγα: φλόγα αλλαγής μιας παράταξης προς το καλύτερο και εκπροσώπησης αρχών που μπορούν να κάνουν την πολιτική και την κοινωνία καλύτερη.
*Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος, πρώην ευρωβουλευτής