«Το ζήτημα της ονομασίας ήταν μια επιτυχία της διαπραγμάτευσης του κ. Κοτζιά» είπε η Ντόρα Μπακογιάννη, αναφερόμενη στη Συμφωνία των Πρεσπών, ενώ τόνισε πως το βέτο της κυβέρνησης Καραμανλή το 2008 ήταν «100% λάθος».
Τρεις πρώην υπουργοί Εξωτερικών, οι Ευάγγελος Βενιζέλος, Ντόρα Μπακογιάννη και Νίκος Κοτζιάς, συμμετείχαν σε συζήτηση κατά την εκδήλωση της «Καθημερινής» για τη Μεταπολίτευση.
Η Ντόρα Μπακογιάννη, αναφερόμενη στην περίοδο που η κυβέρνηση Καραμανλή είχε ασκήσει βέτο στο Βουκουρέστι για την ονομασία τότε των Σκοπίων, τόνισε πως ήταν «100% λάθος».
Μπακογιάννη: Ήμασταν αποφασισμένοι, αν υπήρχε λύση, να προχωρήσουμε
«Δεν έπρεπε να είχε λεχθεί και δεν το λέγαμε ποτέ στο υπουργείο Εξωτερικών. Περάσαμε πολύ δύσκολα εκείνο το εξάμηνο. Εγώ διαπραγματευόμουν διαρκώς το ζήτημα της ονομασίας. Απέναντί μου είχα τον κ. Γκρουέφσκι, ο οποίος όμως, αντί να κοιτά εμένα, κοιτούσε τα παπούτσια του. Δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να κάνει το βήμα» είπε χαρακτηριστικά η κυρία Μπακογιάννη, και πρόσθεσε:
«Ήμασταν αποφασισμένοι, αν υπήρχε λύση, να προχωρήσουμε. Αυτό έδωσε και αξιοπιστία στην ελληνική διαπραγμάτευση και άρα πήγαμε στο Βουκουρέστι ξέροντας ότι έξι χώρες είχαν την ίδια άποψη με εμάς. Η απειλή του βέτο ήταν κάτι που οι Αμερικανοί δεν πίστευαν ποτέ. Δεν πίστευαν πως μια χώρα σαν την Ελλάδα μπορεί να υψώσει ανάστημα».
Κοτζιάς: Στη Συμφωνία των Πρεσπών μέσα σε δύο χρόνια έκοψα όλες τις συμμαχίες τής τότε FYROM
«Στο Διεθνές Δίκαιο το θέμα της ταυτότητας δεν είναι αντικείμενο και μπορούμε να μιλήσουμε μόνο για την εθνότητα και την υπηκοότητα» υποστήριξε από την πλευρά του ο κ. Κοτζιάς, ο οποίος πρόσθεσε πως «στη Συμφωνία των Πρεσπών μέσα σε δυο χρόνια έκοψα όλες τις συμμαχίες τής τότε FYROM. Διαμήνυσα στους Αμερικανούς να μην ανακατευτούν στη διαπραγμάτευση, γιατί αυτόματα θα τη σταματήσω.
Η σημαντικότερη κατάκτηση είναι το άρθρο όπου η γειτονική χώρα αναγνωρίζει πως η Ιστορία της αρχίζει από τον 7ο αιώνα και δεν έχει καμία σχέση με τον Μέγα Αλέξανδρο και ότι η γλώσσα της δεν έχει καμία σχέση με την αρχαιότητα, αλλά ανήκει στις νοτιοσλαβικές γλώσσες της περιοχής.
Στεναχωριέμαι που η κυβέρνηση της ΝΔ αντιμετωπίζει το ζήτημα της Συμφωνίας των Πρεσπών ως εσωκομματικό πρόβλημα. Δεν είναι καλό για τη χώρα να μη λειτουργήσει αυτή η συμφωνία» κατέληξε ο Νίκος Κοτζιάς.
«Ήμουν στα πρόθυρα της ανοιχτής υποστήριξης της Συμφωνίας των Πρεσπών» τόνισε ο κ. Βενιζέλος, προσθέτοντας πως «η Συμφωνία των Πρεσπών είναι μια συνεισφορά της τότε κυβέρνησης. Η κυβέρνηση δεν ζήτησε από εμένα τη στήριξη της διαπραγμάτευσης, και από την αντιπολίτευση. Αν αυτό είχε συμβεί, η συμφωνία θα είχε υπερψηφιστεί και από την αντιπολίτευση».
Ο κ. Βενιζέλος πρόσθεσε ότι οι εξελίξεις στο εσωτερικό μέτωπο δυσχέραιναν τις δυνατότητες συναίνεσης.
«Την ώρα που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ συζητούσε το ενδεχόμενο ακόμη και για την ονομασία "Δημοκρατία του Ίλιντεν"-, ήθελαν να στείλουν στο Ειδικό Δικαστήριο όλη την ηγεσία της αντιπολίτευσης. Η απόκρουση της ονομασίας "Δημοκρατία του Ιλιντεν" έγινε κατά τη συζήτηση για την υπόθεση Novartis» ανέφερε χαρακτηριστικά, και κατέληξε:
«Υπερασπίζομαι τη Συνθήκη και την εφαρμογή της. Είμαι απολύτως σύμφωνος με τον κ. Κοτζιά όσον αφορά τις εκκρεμότητες που υπάρχουν».
Έντονος διάλογος υπήρξε μεταξύ της κ. Μπακογιάννη και του κ. Κοτζιά, ενώ με σχόλιό του παρενέβη και ο κ. Βενιζέλος.
«Ο αέρας μυρίζει ότι ήδη έχει γίνει αποστρατιωτικοποίηση από αρκετά βαριά όπλα στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου, το οποίο θυμίζει τον τρόπο της καταστροφής της Κύπρου» είπε ο κ. Κοτζιάς σε κάποιο σημείο της συζήτησης, με την κ. Μπακογιάννη να απαντά: «Δεν είναι σοβαρά αυτά τα πράγματα, δώστε τα στοιχεία στον κ. Παπαχελά να τα γράψει τη Δευτέρα».
Ο Νίκος Κοτζιάς ανταπάντησε ότι θα το πράξει, και ο Ευάγγελος Βενιζέλος σχολίασε: «Αποδεικνύεται ότι η Μεταπολίτευση δεν τελείωσε».
Εξωτερική πολιτική και σχέσεις με τη Δύση
«Δεν πιστεύω ότι αμφισβητήθηκε ποτέ, μετά τη μεταπολίτευση, η στρατηγική της Ελλάδας προς τη Δύση» τόνισε η κ. Μπακογιάννη.
«Απλώς, η Ελλάδα ήταν πολύ πληγωμένη μετά τη δικτατορία. Δεν υπήρχε αμφιβολία για τον ρόλο των ΗΠΑ στη διάρκεια της δικτατορίας, δικαίως ο ελληνικός λαός ήταν οργισμένος από τις ΗΠΑ και γι' αυτό ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πήρε την απόφαση να αποχωρήσει από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.
Η δική μου εμπειρία είναι πως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε απόλυτη συναίσθηση πως αυτό θα το πληρώσουμε. Ήξερε το κόστος αυτής της απόφασης, η απόφαση, όμως, ήταν επιβεβλημένη. Ουδέποτε επί Καραμανλή μπήκε άλλη επιλογή εκτός από τη Δυτική επιλογή» είπε η Ντόρα Μπακογιάννη, και πρόσθεσε:
«Αμέσως μετά ξεκίνησε η πορεία προς την Ευρώπη, που ήταν ένας ευπρεπής τρόπος να παραμείνει η Ελλάδα στη Δύση χωρίς να ταυτίζεται με τις ΗΠΑ. Για αρκετό καιρό η ΝΔ ήταν μόνη σε αυτή την επιλογή. Εκείνη την εποχή ζήσαμε όλες τις αντιδράσεις του "ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο". Ήταν δύσκολη πορεία. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε κοινοβουλευτική πλειοψηφία, όμως πολιτικά η Ελλάδα ήταν διχασμένη.
Από την ώρα που ο Ανδρέας Παπανδρέου έγινε πρωθυπουργός, όλα αυτά ξεχάστηκαν ως διά μαγείας. Σταδιακά, ο Ανδρέας Παπανδρέου άλλαξε, και ένα μεγάλο κομμάτι της κοινής γνώμης άλλαξε, όμως η οριστική αλλαγή της κοινής γνώμης επήλθε με τον ΣΥΡΙΖΑ» επισήμανε η κυρία Μπακογιάννη.
«Ο κόσμος άλλαξε. Όταν εμείς ήμασταν κυβέρνηση, ο κόσμος είχε αλλάξει. Ίσχυε για εμάς η πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική για την οποία είχε πρωτοστατήσει ο Ανδρέας Παπανδρέου. Πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική σημαίνει να συζητάς με όλους και να αξιοποιείς όλες τις δυνατότητες που σου δίνονται» είπε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, και συνέχισε:
«Είναι άλλο πράγμα ο ακτιβισμός και άλλο η ευθύνη απέναντι στο κράτος. Το κράτος έχει μια σταθερή πολιτική από την εποχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή ως τις μέρες μας, αλλά πρέπει να έχει μια ζωντανή κοινή γνώμη. Όλοι αυτοί οι παράγοντες έπαιξαν το θετικό τους ρόλο σε έναν ρεαλισμό.
Εμείς είχαμε πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Παράδειγμα: οι καλές σχέσεις με το Ισραήλ και ταυτόχρονα η αναγνώριση του δικαίου των Παλαιστινίων».
Για επαναθεμελίωση της μεταπολίτευσης το 2010-2018 έκανε λόγο, από την πλευρά του, ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
«Είναι η περίοδος που το οικοδόμημα τινάζεται στον αέρα και ξαναστήνεται ως Μεταπολίτευση και επανακτά τη συνέχεια. Υπάρχουν και οι νέοι κτήτορες της Μεταπολίτευσης. Αν η μεγάλη πράξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή ήταν οι συμφωνίες του Λονδίνου και της Ζυρίχης, με την αποχώρηση από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ ενέδωσε στο λαϊκισμό. Μέχρι τώρα δεν φτάσαμε εκεί που ήμασταν το 1974, στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ» είπε ο κ. Βενιζέλος, και συνέχισε:
«Ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν έχει ενδώσει ποτέ τόσο πολύ στο λαϊκισμό με μια πράξη η οποία επηρεάζει θεσμικά την εξωτερική πολιτική. Ο Ανδρέας Παπανδρέου έχει πει πολλά πράγματα, αλλά δεν έχει κάνει κάτι αντίστοιχο».
Αναφερόμενος στη σημερινή σχέση της Ελλάδας με την Ευρώπη, ο κ. Βενιζέλος είπε χαρακτηριστικά:
«Είμαστε Ευρωπαίοι, αλλά αυτή τη στιγμή η συναίνεση της μεταπολίτευσης προσκρούει στο ερώτημα εάν, στρατηγικά, υπάρχει η Δύση και η ΕΕ. Επενδύουμε σε μια Δύση που κρέμεται από την κλωστή των αμερικανικών προεδρικών εκλογών, που δεν ξέρει πού πάνε τα πράγματα και δεν επηρεάζει την εξέλιξη των διεθνών συσχετισμών.
Πρέπει να επανεξετάσουμε υπό αυτό το πρίσμα όλη τη συναίνεση της Μεταπολίτευσης και την προοπτική της τόσο σε διμερές επίπεδο σε σχέση με την Τουρκία όσο και ευρύτερα σε σχέση με την ευρωπαϊκή ασφάλεια».