Την ανάγκη η Ευρώπη να δράσει άμεσα προκειμένου να θέσει αναχώματα στις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας τονίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης με άρθρο του στο Politico.
Παράλληλα ο πρωθυπουργός αναφέρει πως είναι ανάγκη να προστατευτούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο έστειλε επιστολή στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζητώντας από την Επιτροπή να εξετάσει ένα «Σχέδιο έξι σημείων» που συνέταξε για την ΕΕ, για τη ρύθμιση της χονδρικής αγοράς φυσικού αερίου.
Το άρθρο του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Politico
Ο πόλεμος που εκτυλίσσεται στην Ουκρανία έχει ήδη εκδιώξει περισσότερους από 2 εκατομμύρια ανθρώπους από τα σπίτια τους, έχει καταστρέψει αμέτρητες ζωές και μέσα διαβίωσης και έχει προκαλέσει θάνατο, δυστυχία και ανθρώπινο πόνο σε ασύλληπτη κλίμακα.
Μέχρι στιγμής, η διεθνής κοινότητα επικεντρώθηκε δικαίως στην υπεράσπιση της κυριαρχίας και της δημοκρατίας της Ουκρανίας και στην παροχή στρατιωτικής και ανθρωπιστικής βοήθειας. Αυτά είναι θέματα για τα οποία δεν θα υποχωρήσουμε. Όπως ακριβώς θα συνεχίσουμε να σφίγγουμε τον οικονομικό έλεγχο στο καθεστώς της Ρωσίας με την επιβολή κυρώσεων.
Υπάρχει, ωστόσο, μια άλλη σημαντική, πιο λεπτή αλλά κρίσιμη πτυχή αυτής της κρίσης που απαιτεί την προσοχή μας: η ευπάθεια της Ευρώπης όσον αφορά τις τιμές του φυσικού αερίου και την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το φυσικό αέριο.
Σε κανονικούς καιρούς, τα οικονομικά της αγοράς της προσφοράς και της ζήτησης καθορίζουν την τιμή οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου. Αλλά δεν είναι φυσιολογικές εποχές και το φυσικό αέριο έχει γίνει ένας σημαντικός παράγοντας στο μπρα ντε φερ μεταξύ Ρωσίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με άλλα λόγια, η αγορά φυσικού αερίου της ΕΕ δεν λειτουργεί κανονικά εδώ και αρκετό καιρό. Και πιστεύω ότι αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί γρήγορα και αποφασιστικά για να αποτραπεί περαιτέρω ζημιά στις ζωές των πολιτών της ΕΕ, στις οικονομίες των χωρών μελών και στην επιτυχία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Η ανάλυση του Οργανισμού της ΕΕ για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) και της Ομάδας Συντονισμού της EC για το φυσικό αέριο δείχνει ότι οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν αποσυνδεθεί από την οικονομία της αγοράς και αντ’ αυτού ακολουθούν τις παρορμήσεις του φόβου και της κερδοσκοπίας. Τα μηνύματα σχετικά με την προμήθεια φυσικού αερίου οδηγούν σε κατάφωρα ενισχυμένες αντιδράσεις της αγοράς που καταλήγουν σε εξωφρενικές τιμές, οι οποίες δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα των αποθεμάτων φυσικού αερίου — ή την προσφορά και τη ζήτηση εντός της Ένωσης.
Συνέπεια αυτού είναι μια τεράστια πρόσθετη επιβάρυνση για τους πολίτες, οι οποίοι καλούνται να πληρώνουν πολύ περισσότερα από όσα θα έπρεπε για το φυσικό αέριο για τη θέρμανση των σπιτιών τους και για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το φυσικό αέριο. Επιπλέον, οι τιμές της ενέργειας επηρεάζουν επίσης σημαντικά τον πληθωρισμό εντός της ευρωζώνης, καθιστώντας τη ζωή πιο δαπανηρή για όλους.
Το “σπιράλ” κερδοσκοπίας και πολιτικοποιημένων αυξήσεων τιμών πρέπει να σταματήσει. Όταν οι αγορές παύουν να λειτουργούν κανονικά, είναι υποχρέωση των κυβερνήσεων και των ρυθμιστικών αρχών να παρέμβουν και να διασφαλίσουν ότι η αγορά μπορεί να επαναρυθμιστεί και να εξισορροπηθεί. Τώρα είναι αυτή η ώρα.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έστειλα επιστολή στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen, ζητώντας από την Επιτροπή να εξετάσει ένα «Σχέδιο Έξι Σημείων» που συνέταξα για την ΕΕ για τη ρύθμιση της χονδρικής αγοράς φυσικού αερίου.
Οι ακραίες περιστάσεις απαιτούν να αντιμετωπίσουμε αυτήν την απειλή κατά μέτωπο. Επιδιώκουμε να παρέμβουμε μόνο ως έσχατη λύση και με ένα προσωρινό σύνολο μέτρων.
Ακολουθεί ένα σύνολο τεχνικών αλλά απαραίτητων βημάτων για την εξισορρόπηση των αγορών:
Πρώτον, χρειαζόμαστε ένα ανώτατο όριο τιμών στις γνωστές ως τιμές διευκόλυνσης μεταφοράς τίτλων (TTF) ή στις υψηλότερες ιστορικές τιμές φυσικού αερίου πριν από την κρίση. Δεύτερον, πρέπει να έχουμε προστατευτικά κιγκλιδώματα ημερήσιας τιμής, παρόμοια με αυτά που υπάρχουν στις αγορές μετοχών. Αυτό θα μας επιτρέψει να περιορίσουμε τη μεταβλητότητα στο εύρος διακύμανσης του TTF.
Θα πρέπει επίσης να εξετάσουμε τον καθορισμό των τιμών έκτακτης ανάγκης — με άλλα λόγια, τον καθορισμό σταθερής τιμής — αλλά μόνο ως αντίδραση έκτακτης ανάγκης σε δηλώσεις σχετικά με τις ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Χρειαζόμαστε επίσης ένα ανώτατο όριο κέρδους στα μεικτά περιθώρια κέρδους. Στις αγορές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα ανώτατο όριο 5 τοις εκατό με βάση τις ρυθμιστικές αρχές της αγοράς που παρακολουθούν το κόστος παραγωγής και τα περιουσιακά στοιχεία παραγωγής.
Έπειτα, υπάρχει η διαπραγμάτευση φυσικής παράδοσης ή η εξέταση μιας χρονικά περιορισμένης επιλογής στην οποία θα επιτρέπεται η διαπραγμάτευση μόνο με φυσική παράδοση και η αποφυγή χειραγώγησης της αγοράς.
Και τέλος, υπάρχει η ενίσχυση της ρευστότητας: Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά φυσικού αερίου μέσω της σύζευξης της αγοράς μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της ΕΕ και της Ασίας. Για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να γίνει με την ενίσχυση της συνεργασίας με την Κίνα για φορτία LNG και, ενδεχομένως, την εισαγωγή ανώτατων ορίων στο κόστος μεταφοράς για την αποτροπή της κερδοσκοπίας.
Κατανοώ ότι αυτά τα σημεία αντιπροσωπεύουν σημαντικές παρεμβάσεις στην αγορά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να είναι χρονικά περιορισμένες και να συνοδεύονται από ξεκάθαρα καθορισμένα ερεθίσματα και επιλογές εξόδου. Έχουν σχεδιαστεί για να δώσουν στην ΕΕ μια βραχυπρόθεσμη αναστολή για να σταθεροποιήσει την αγορά φυσικού αερίου, να σταματήσει την κερδοσκοπία στην αγορά σε βάρος των φορολογουμένων και των επιχειρήσεων, να αφοπλίσει τον «οπλισμό» της αγοράς φυσικού αερίου λόγω γεωπολιτικών εντάσεων και να βρει τον χρόνο για πιο βιώσιμη μεσοπρόθεσμες έως μακροπρόθεσμες λύσεις.
Επιπλέον, πρόκειται για μέτρα που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί σε άλλες αγορές, υπό ακραίες συνθήκες στο παρελθόν. Και το πιο σημαντικό, μπορούν να εξορθολογίσουν τις τιμές χωρίς να επιβαρύνουν τις οικονομίες μας με επιπλέον δημοσιονομικό κόστος ή να επηρεάσουν την παραγωγική ικανότητα ή τις αλυσίδες εφοδιασμού φυσικού αερίου.
Αλλά πρέπει να δράσουμε τώρα. Αυτό το πρόβλημα δεν θα εξαφανιστεί απλώς μόλις υποχωρήσει η ζήτηση για αέριο θέρμανσης. Καθώς προχωράμε στους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες, θα επιμείνει στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίες συνδέονται με τις τιμές του φυσικού αερίου στις αγορές χονδρικής, επιβαρύνοντας τεράστια νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Αυτό το σχέδιο έχει σχεδιαστεί για να προστατεύσει τη λειτουργία των ευρωπαϊκών αγορών χονδρικής φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και να διασφαλίσει ότι η ΕΕ, οι πολίτες της και οι οικονομίες των χωρών μελών της δεν υποφέρουν αδικαιολόγητα σε μια ήδη δύσκολη περίοδο. Χωρίς αυτό, ο κίνδυνος για τη σταθερότητα σε ολόκληρο το μπλοκ θα αυξηθεί.