Δεν ξέρω αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης νιώθει «παντοδύναμος» μέσα στην κατακερματισμένη βουλή που προέκυψε με τις εκλογές του Ιουνίου.
Σίγουρα αισθάνεται ικανοποίηση με όσα λένε στον έξω κόσμο για την εκλογική επίδοσή του. «Μακάρι να γίνουμε Ελλάδα!», έγραψαν οι Ιταλοί (Il Foglio 5/7). Τρέχει τις μεταρρυθμίσεις για να βάλει την κρίση στο χρονοντούλαπο, ανέφερε το Bloomberg (5/7) και ευχόταν «Περαστικά στην Αντιπολίτευση». Οι Έλληνες γυρίζουν σελίδα, πανηγύριζε η Le Figaro. Αναλυτές και αγορές αναγνωρίζουν ένα «εντυπωσιακά επιτυχημένο μοντέλο πολιτικής, στον αντίποδα του λαϊκισμού, που δίνει στην ελληνική Δεξιά την ώθηση για να υλοποιήσει το πρόγραμμά της και τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις».
Στην εσωτερική σκηνή, ο καθείς με τον πόνο του. Απέναντι σε έναν πανίσχυρο πρωθυπουργό βρίσκεται μια ισχνή και «παρδαλή» αντιπολίτευση, όπως δεν έχουμε ξαναγνωρίσει στο παρελθόν. Ο ευρύτερος χώρος της Αριστεράς παραμένει σπασμένος σε τέσσερα μικρά κόμματα, αλλά και στη Δεξιά αντιπολίτευση έχουν πλέον «ξεφυτρώσει» τρία εθνικιστικά και ακροδεξιά μορφώματα. Κανένα από αυτά τα επτά κόμματα δεν προβάλλει σήμερα αξιώσεις κυβερνησιμότητας. Ο δικομματισμός μας άφησε χρόνους, ενώ και το «ενάμιση κόμμα» (ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ) αντικαταστάθηκε από την κυριαρχία του ενός. Ο ορίζοντας εναλλαγής στην εξουσία δείχνει τόσο μακρινός, που ήδη κυκλοφορούν σενάρια τρίτης θητείας Μητσοτάκη.
Πρόκειται για ένα πρωτόγνωρο πολιτικό τοπίο, που δεν έχουμε ξαναζήσει. Η μοναδική δεδομένη σταθερά σήμερα είναι η κυβερνητική πλειοψηφία. Οι υπόλοιποι πασχίζουν, κυριολεκτικά, για την επιβίωση: ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα όπου όλοι τσακώνονται με όλους και προσεύχονται να μη καταρρεύσουν εντελώς στις προσεχείς ευρωεκλογές. Το ΠΑΣΟΚ προσπαθεί να γίνει ΣΥΡΙΖΑ στα ποσοστά, χωρίς να έχει ακόμη ξεκαθαρίσει πώς θα εμπνεύσει τους πολίτες «με ένα πρόγραμμα εναλλακτικής διακυβέρνησης του τόπου» [Mάντζος ΣΚΑΙ 5/7]. Οι υπόλοιποι άρχισαν ήδη να κάνουν το κομμάτι τους στη βουλή, απευθυνόμενοι σε μικρά και περιθωριακά ακροατήρια. Θα ζήσουμε σίγουρα στιγμές λαϊκιστικών εξάρσεων, ας ελπίσουμε ότι θα αποφύγουμε τις επικίνδυνες ακρότητες.
Επομένως η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη μόνο με τον εαυτό της. Ελλείψει ισχυρής αντιπολιτευτικής φωνής, άτεγκτος κριτής θα είναι στο εξής ο πολίτης. Αυτός θα σταθμίζει προσδοκίες και διαψεύσεις, θα βαθμολογεί, θα επαινεί ή θα ψέγει. Λείπουν τώρα από την συγκυρία τα ισχυρά εμπόδια, όπως η πανδημία covid, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η έκρηξη του ενεργειακού, η απειλή του μεταναστευτικού, που φρέναραν την προηγούμενη κυβέρνηση της ΝΔ. Κανένα φόβητρο δεν διαφαίνεται στο ορίζοντα, που θα μπορούσε να λειτουργεί και ως άλλοθι στασιμότητας.
Ο πρωθυπουργός παίζει χωρίς αντίπαλο, έχοντας ανεβάσει τον πήχη των προσδοκιών πολύ ψηλά. Υποσχέθηκε μια «Ελλάδα που αλλάζει», με βαθιές τομές και μεταρρυθμίσεις και «μια καλύτερη ζωή» για όλους. Με μια αντιπολίτευση να ψάχνει τον βηματισμό της, ο Κ. Μητσοτάκης είναι διπλά υποχρεωμένος να δείξει αποτελέσματα σε σύντομο διάστημα. Kαι μπορεί ο ίδιος να παρουσίασε μία σειρά από σχέδια και στόχους για την επόμενη τετραετία που στοχεύουν στην εμπέδωση της θέσης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ύστερα από πολλά χρόνια οικονομικών δυσκολιών. Το θέμα είναι αν η πολυμελής κυβέρνησή του θα μπορέσει να τα υλοποιήσει.
Σε κάθε κυβερνητικό τομέα υπάρχουν προβλήματα που οι νέοι υπουργοί καλούνται να λύσουν. Τα περισσότερα από αυτά είναι συσσωρευμένα εδώ και δεκαετίες, οξύνοντας την κατάσταση ακόμα περισσότερο. Για παράδειγμα, στον τομέα της Δικαιοσύνης, ο νέος υπουργός θα μπορέσει να συγκρουστεί με συμφέροντα και να δείξει έργο; Θα σμικρύνει ο χρόνος έκδοσης αποφάσεων; Θα γίνεται ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης, που αποτελεί και βασικό προαπαιτούμενο για τη ροή των χρημάτων από το Ταμείο Ανάκαμψης;
Στην Παιδεία ο Κυριάκος Πιερρακάκης θα κατορθώσει να υλοποιήσει όσες μεταρρυθμίσεις η κ. Κεραμέως νομοθέτησε, αλλά έμειναν ημιτελείς; Μια από τις πρώτες προκλήσεις, που θα κληθεί να αντιμετωπίσει, είναι η ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, καθώς η διαδικασία βρίσκεται σε αρχικό στάδιο και δεν έχει προχωρήσει στο μόνιμο προσωπικό. Σχολικά κτίρια, συνδικαλιστές, Τριτοβάθμια εκπαίδευση, μπαχαλάκηδες, Πανεπιστημιακή αστυνομία είναι προβλήματα που καίνε. Το θέμα του άρθρου 16 για τα πανεπιστήμια ή η ψηφιοποίηση δεν μπορεί να είναι η μόνη πρόκληση για το νέο υπουργό.
Αυτά είναι δυο παραδείγματα από ένα τεράστιο κυβερνητικό έργο που πρέπει άμεσα να παραχθεί. Η ασφάλεια (Μηταράκης), η Πολιτική Προστασία (Κικίλιας), η Υγεία (Χρυσοχοΐδης), η υπογεννητικότητα (Ζαχαράκη), ο Τουρισμός (Κεφαλογιάννη), η Οικονομία (Χατζηδάκης), η Εργασία (Άδωνις), οι υποδομές (Σταϊκούρας) κλπ είναι πεδία στα οποία η κυβέρνηση θα κριθεί, άμεσα. Και πολύ αυστηρά από τους πολίτες. Σε μια συγκυρία, όπου ακόμη και το «εμπόδιο» ΣΥΡΙΖΑ, με την τυφλή και ανερμάτιστη αντιπολίτευση, έχει πλέον εξοντωθεί, το στοίχημα δυσκολεύει. Στο παραμικρό πρόβλημα, αβλεψία ή οπισθοχώρηση, η «παντοδύναμη» κυβέρνηση θα κρίνεται δύο φορές πιο αυστηρά από την κοινή γνώμη.