Ο Ταγίπ Ερντογάν, ένα χρόνο πριν από τις εκλογές στην Τουρκία -τον Ιούνιο του 2023, όπως είναι προγραμματισμένο να γίνουν και στην Ελλάδα-, αποφάσισε να τραβήξει το σχοινί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Σημειώνεται πάντως ότι, ενόψει των επερχόμενων διπλών εκλογών στην Τουρκία, στη δημοσκόπηση της τουρκικής εταιρείας MetroPOLL για τον Μάιο οι παρατάξεις των Ερντογάν (AKP) και Μπαχτσελί (MHP) έχουν συρρικνωθεί -και οι δύο μαζί- στο 40,7% έναντι του σχεδόν 54% που είχαν συγκεντρώσει στις βουλευτικές του 2018.
Σε ένα τέτοιο εσωτερικό πολιτικό κλίμα, με ένα μπαράζ προκλητικών δηλώσεων και κινήσεων, η Τουρκία κορυφώνει τον παροξυσμό του αναθεωρητισμού και στήνει σκηνικό έντασης, όπως όλα δείχνουν, για το καλοκαίρι.
Μόλις δύο μήνες και κάτι μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, η οποία είχε γίνει σε καλό κλίμα, η Τουρκία έκανε στροφή 180 μοιρών. Μεσολάβησε η ιστορική επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, η συνάντηση με τον Τζο Μπάιντεν και η ομιλία στο Κογκρέσο, όπου ο Κ. Μητσοτάκης διεθνοποίησε τις τουρκικές προκλήσεις καιέκανε... Τούρκο τον Ερντογάν.
Μετά τις καθημερινές πλέον και αυξανόμενες παραβιάσεις και παραβάσεις, η Άγκυρα προχώρησε πέραν των εσκαμμένων, με την -πρωτοφανή για τα διεθνή διπλωματικά δεδομένα- δήλωση Ερντογάν ότι για εκείνον «Μητσοτάκης γιοκ».
Η Άγκυρα πέρασε σε άλλο επίπεδο σήμερα, με τον Τούρκο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου να απειλεί την Ελλάδα για παραβίαση του καθεστώτος των νησιών του ανατολικού Αιγαίου.
«Τα νησιά δόθηκαν στην Ελλάδα με τις συμφωνίες της Λωζάννης και του Παρισιού. Υπάρχει ο ίδιος όρος και στις δύο συμφωνίες. Η Ελλάδα δεν θα εξοπλίσει αυτά τα νησιά. Αλλά άρχισαν να στρατιωτικοποιούν, και πρώτα το αρνήθηκαν και μετά το δέχτηκαν. Είπαν ότι υπάρχει απειλή από την Τουρκία. Εμείς, ως Τουρκία, κάναμε τις απαραίτητες προειδοποιήσεις. Στείλαμε δύο επιστολές στον ΟΗΕ, εξηγώντας ότι η Ελλάδα εξόπλιζε αυτά τα νησιά.
»Η Ελλάδα έχει παραβιάσει το καθεστώς των νησιών, επομένως η Ελλάδα πρέπει να αφοπλίσει αυτά τα νησιά», υποστήριξε ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, απειλώντας:
«Εάν η Ελλάδα δεν κάνει πίσω σε αυτές τις παραβιάσεις, θα ανοίξουμε τη συζήτηση για την κυριαρχία των νησιών» είπε ο Τσαβούσογλου, που έδειξε στη διάρκεια της συνέντευξης και χάρτες με ελληνικά νησιά στα οποία βλέπει να υπάρχει «πρόβλημα», δηλαδή τη Σαμοθράκη, τη Λήμνο, τη Λέσβο, τα Ψαρά, τη Σάμο, την Πάτμο, την Ικαρία, τη Λέρο, την Κω, την Τήλο, την Κάρπαθο, τη Σύμη, τη Ρόδο και το Καστελλόριζο.
Παράλληλα, ο Τσαβούσογλου ανακοίνωσε ότι η Τουρκία τερματίζει τη διαδικασία του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, κατηγορώντας τον Έλληνα πρωθυπουργό για «εχθρικές δηλώσεις» και την Αθήνα για ασυνεπή στάση στις προσπάθειες διαλόγου.
Λίγο αργότερα, ο εθνικιστής κυβερνητικός εταίρος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν Μπαχτεσλί, υποστήριξε ότι οι βάσεις των ΗΠΑ στην Ελλάδα συνιστούν απειλή για την Τουρκία, ότι η Αμερική χρησιμοποιεί την Ελλάδα ως πιόνι, ενώ, συνεχίζοντας το παραλήρημά του, χαρακτήρισε τα Δωδεκάνησα «ανοικτή πληγή, που δεν έχει κλείσει».
Μητσοτάκης: Ενημέρωσε τη Σύνοδο Κορυφής για τις τουρκικές προκλήσεις
Σε όλες αυτές τις φαντασιώσεις της Τουρκίας, απάντησε με ψυχραιμία αλλά και αποφασιστικότητα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με μια σειρά κινήσεων.
Αρχικά, στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, κατά την οποία ο Έλληνας πρωθυπουργός ενημέρωσε διεξοδικά τους «27» για τις τουρκικές απειλές.
Στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε αμέσως μετά τη λήξη της, ο Κ. Μητσοτάκης τόνισε: «Τέτοιες προκλήσεις, τέτοιοι λεονταρισμοί δεν μπορούν να γίνουν ανεκτοί ούτε από την Ελλάδα ούτε από την Ευρωπαϊκή Ενωση», και προσέθεσε: «Εφόσον η Τουρκία επιμείνει στην παράλογη και αδιέξοδη στρατηγική της, το ζήτημα να συζητηθεί ξανά στην τακτική σύνοδο του Ιουνίου και να υπάρξει ρητή και ξεκάθαρη καταδίκη τής εντελώς περιττής και αχρείαστης τουρκικής προκλητικότητας».
Μητσοτάκης: Δεν θα κάνω ψυχανάλυση ή ερμηνεία των αδιεξόδων της τουρκικής ηγεσίας
Σχετικά με τον χάρτη της «γαλάζιας πατρίδας», που παρουσίασε ο Τσαβούσογλου, ο πρωθυπουργός είπε ότι «πρόκειται για την καλύτερη απόδειξη απέναντι και στους πιο δύσπιστους όταν λέμε ότι η Τουρκία μας απειλεί και όχι εμείς εκείνη».
Πρόσθεσε δε ότι «η Ελλάδα αποκρούει και τα πιο παράλογα επιχειρήματα με ψυχραιμία και αυτοπεποίθηση και απαντώντας πάντα στις αρχές μας, στις αξίες και στον απαρέγκλιτο σεβασμό στο διεθνές δίκαιο».
Υπενθύμισε δε την επιστολή της Ελλάδας στον ΟΗΕ, όπου «αποδομούμε με ψυχρό τρόπο, χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις, τα -εντός εισαγωγικών- επιχειρήματα της Τουρκίας». Για να τονίσει με έμφαση: «Δεν έχω πρόθεση να κάνω ψυχανάλυση ή εσωτερική ερμηνεία των αδιεξόδων όπου έχει έρθει η τουρκική ηγεσία».
Μητσοτάκης: Δεν θα μπω σε μια λογική πινγκ πονγκ δηλώσεων με τον Τούρκο πρόεδρο
Επιπλέον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αρνήθηκε να παίξει το παιχνίδι προκλήσεων του Ερντογάν, σημειώνοντας πως δεν πρόκειται να καταφύγει στην όξυνση, στις προσβολές και σε προσωπικές επιθέσεις. «Δεν ταιριάζει σε εμένα, στη χώρα, στο υπουργείο Εξωτερικών» είπε ο πρωθυπουργός, και πρόσθεσε πως «έχουμε την αυτοπεποίθηση που απορρέει από την πεποίθηση ότι έχουμε το δίκαιο με το μέρος μας, από τους ισχυρούς συμμάχους μας και από την ισχυρή και όλο και πιο ενισχυμένη αποτρεπτική μας δυνατότητα να υπερασπιστούμε την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα».
«Δεν θα εμπλακώ σε ένα πινγκ πονγκ προσωπικών χαρακτηρισμών με τον Τούρκο πρόεδρο, δεν θα τον ακολουθήσω σε αυτήν την πορεία που έχει επιλέξει», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Μητσοτάκης σε Σολτς: Δεν χωρά πολιτική ίσων αποστάσεων στις τουρκικές προκλήσεις
Επίσης, ξεκαθάρισε στον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς πως στο θέμα των τουρκικών προκλήσεων δεν νοείται η πολιτική ίσων αποστάσεων από ένα κράτος της ΕΕ σε ένα άλλο που απειλείται ευθέως από έναν γείτονα, που έχει μάλιστα το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Σύμφωνα με τον Κ. Μητσοτάκη, ο Γερμανός καγκελάριος αντελήφθη πλήρως την έκταση του προβλήματος.
Ακόμη, ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε δυσάρεστο το γεγονός ότι η Τουρκία «χάνει μια ευκαιρία να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ελλάδα».
«Αυτά που έγιναν τον τελευταίο μήνα, ξεκινώντας με το μπαράζ υπερπτήσεων, ήταν παντελώς απρόκλητα και παντελώς αδικαιολόγητα. Αν η Τουρκία μπορεί να ενοχλήθηκε από την επίσκεψη στις ΗΠΑ και την ομιλία που έκανα στο Κογκρέσο είναι δικό της ζήτημα», υπογράμμισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Το βράδυ της Τρίτης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στο συνέδριο του ΕΛΚ στο Ρότερνταμ, έδωσε νέα απάντηση στην Τουρκία. Φωτογραφίζοντας όσα είπε ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν κατά την επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, ο Έλληνας πρωθυπουργός τόνισε ότι η χώρα μας δεν θα ανεχθεί «καμία νέα εκδοχή ιστορικού αναθεωρητισμού, που βασίζεται στις φαντασίες χαμένων αυτοκρατοριών», για να προσθέσει: «Κάθε προσπάθεια παραβίασης της κυριαρχίας θα τιμωρηθεί με πολύ σοβαρό τρόπο».
Ο Κ. Μητσοτάκης επισήμανε με έμφαση ότι θα δοθεί «σαρωτική απάντηση σε όποιον νομίσει ότι τα σύνορα επαναχαράσσονται με την ισχύ».
Η σκληρή δήλωση Μακρόν κατά της Τουρκίας
Οι συμμαχικές αντιδράσεις στην τουρκική προκλητικότητα ήρθαν πολύ γρήγορα. Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν έκανε μια σκληρή δήλωση κατά της Τουρκίας, που απειλεί διαρκώς την Ελλάδα. Μάλιστα επέλεξε να αναφερθεί στην τουρκική προκλητικότητα χωρίς καν να δεχθεί σχετική ερώτηση. Όπως είπε, ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε στη Σύνοδο Κορυφής τις τουρκικές προκλήσεις και αξιώσεις, τονίζοντας πως ξεπερνούν κάθε λογική.
«Μια τελευταία λέξη εδώ, για να πω ότι κατά τις εργασίες του Συμβουλίου ο Έλληνας πρωθυπουργός εξέφρασε πολύ έντονα την εύλογη ανησυχία της Ελλάδας και καταδίκασε τις δηλώσεις πολλών Τούρκων αξιωματούχων, οι οποίες αμφισβητούν την κυριαρχία της Ελλάδας σε πολλά νησιά της. Θέλω, προφανώς, να εκφράσω από εδώ τη στήριξη όλων των Ευρωπαίων, και ιδιαίτερα της Γαλλίας. Κανείς δεν μπορεί να θέτει σε κίνδυνο σήμερα την κυριαρχία ορισμένων κρατών-μελών και πιστεύω ότι οι δηλώσεις αυτές (σ.σ. οι τουρκικές) πρέπει να καταδικαστούν το ταχύτερο, κάτι το οποίο μόλις έπραξα».
Μενέντεζ: Απαράδεκτη η παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας, πρέπει να έχει συνέπειες
Αλλά και ο Αμερικανός Γερουσιαστής και ο πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας, Ρόμπερτ Μενέντεζ χρησιμοποίησε σκληρή γλώσσα κατά της Τουρκίας. Μιλώντας στο πλαίσιο συνεδρίου του Economist στη Νέα Υόρκη, εξέφρασε την αντίθεσή του στην πώληση νέου στρατιωτικού εξοπλισμού στην Τουρκία. «Η εν λόγω επιτροπή είναι αυτή που αποφασίζει για τις πωλήσεις όπλων και το βλέπω πολύ δύσκολο να συμφωνήσω σε μια τέτοια εξέλιξη».
Συνεχίζοντας, ο γερουσιαστής Μενέντεζ χαρακτήρισε απαράδεκτη την παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας, η οποία, όπως είπε, περιλαμβάνει υπερπτήσεις και παραβιάσεις τόσο του ελληνικού εναέριου χώρου όσο και των χωρικών υδάτων. Μάλιστα, εκτίμησε ότι η μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια και την ευημερία στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προέρχεται από την Τουρκία, η οποία έχει υιοθετήσει μια προκλητική συμπεριφορά, παρά το γεγονός ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ.
Ο Αμερικανός γερουσιαστής υποστήριξε, υπό αυτό το πρίσμα, ότι οι ΗΠΑ πρέπει να συνεχίσουν την πίεση, προκειμένου να καταστήσουν σαφές ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά θα έχει συνέπειες.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η ελληνική πολιτική ηγεσία, προεξαρχούσης της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, χαρακτήρισε ανιστόρητες τις τουρκικές αξιώσεις
Μήνυμα για τη συμπεριφορά της Τουρκίας έστειλε και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ο οποίος από το Σεράγεβο τόνισε ότι η Ελλάδα, ως θέμα αρχής, είναι αντίθετη σε οποιαδήποτε συζήτηση για αλλαγές συνόρων στην περιοχή, καθώς και ότι ο αναθεωρητισμός δεν έχει θέση στον σύγχρονο κόσμο και αυτό δεν μπορεί να γίνει ανεκτό από όπου κι αν προέρχεται. Ενώ νωρίτερα, μιλώντας σε δημοσιογράφους, είχε επισημάνει πως «η Τουρκία με τοποθετήσεις σαν τις τελευταίες απλώς εκτίθεται. Και αποδεικνύει σε όλους, ακόμη και τους πιο δύσπιστους, πόσο δίκαιο έχουμε όταν λέμε ότι η Τουρκία μας απειλεί».
Παράλληλα, και τα κόμματα της αντιπολίτευσης άσκησαν σφοδρή κριτική στην Άγκυρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ χαρακτήρισε απαράδεκτες και καταδικαστέες τις δηλώσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ, ενώ το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ σημείωσε ότι «η ελληνική κυριαρχία είναι αδιαμφισβήτητη και αδιαπραγμάτευτη».