Η δεύτερη Κυριακή των αυτοδιοικητικών εκλογών είχε κάποιες δυσάρεστες εκπλήξεις για το κόμμα της ΝΔ και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Τελείως φυσιολογικό.
Ο κόσμος βρήκε ευκαιρία στις αυτοδιοικητικές κάλπες να στείλει ανώδυνα μηνύματα στην κυβέρνηση, μετά από πυρκαγιές, πλημμύρες, μεταναστευτικό, ακρίβεια, ακόμη και το ατυχές rotation των υπουργών. Τόσα έχουν συμβεί. Όπου υπήρξαν καταστροφές (Θράκη, Θεσσαλία) ή υπάρχουν προβλήματα (Βόρειο Αιγαίο) εν τέλει υπήρξε πολιτική αποδοκιμασία για τον «εκλεκτό» της κυβέρνησης. Κανένας πολίτης δεν έχει διάθεση να δώσει «λευκή επιταγή» σε κάποιον για πάντα. Έτσι εξηγείται μάλλον και η προτροπή του πρωθυπουργού προς τους υπουργούς του να… γειωθούν.
Από την άλλη, είναι τουλάχιστον αμετροέπεια να χαρακτηρίζεται το αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών «βαριά ήττα της Κυριακής» για την κυβέρνηση. Αν με όλα όσα έχουν προηγηθεί η ΝΔ έχασε μόνο την Περιφέρεια Θεσσαλίας, προς τι τόσοι πανηγυρισμοί στην αντιπολίτευση; Οποιαδήποτε άλλη εποχή αν το κυβερνών κόμμα -και με τη φθορά της πρώτης θητείας- κέρδιζε 8+4 από τις 13 περιφέρειες (και ειδικά την Αττική με 47% και την Κεντρική Μακεδονία με 60%), αυτό θα θεωρούνταν ο απόλυτος θρίαμβος. Σίγουρα κάποιοι προσδοκούσαν Βατερλώ, αλλά η πραγματικότητα δεν τους δικαίωσε.
Τι δείχνουν οι καθαροί αριθμοί; Ότι η ΝΔ κέρδισε 8 περιφέρειες, «αντάρτες» της βγήκαν σε άλλες 4, στελέχη που στηρίχθηκαν ή πρόσκεινται στη ΝΔ επικράτησαν σε περίπου 200 δήμους. Σε πολλές περιπτώσεις οι επιλογές Μητσοτάκη επιβεβαιώθηκαν. Αυτό συνέβη, για παράδειγμα, στην περίπτωση του Νίκου Χαρδαλιά, που επικράτησε άνετα στην Περιφέρεια Αττικής, παρά το «άδειασμα» Πατούλη στο παρά πέντε των εκλογών. Όπου η εξίσωση υπήρξε πλήρης (σωστή επιλογή, χρίσμα, στήριξη) η ΝΔ παρέμεινε πολιτικά κυρίαρχη.
Αντίθετα, οι συμπράξεις στην αντιπολίτευση ήταν ευκαιριακές, όπως φάνηκε και από τον μετεκλογικό καβγά για το ποιος έχει το πάνω χέρι. Oι δυνάμεις της αντιπολίτευσης θα είχαν πραγματικά κερδίσει αν είχαν συγκροτήσει αυτοδιοικητικές παρατάξεις που σε όλη τη χώρα θα πήγαιναν στον β' γύρο. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Τελικώς, τα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης μέτρησαν λιγότερες νίκες έναντι του 2019. Πτώση εμφάνισε το ΠΑΣΟΚ, που συνολικά κέρδισε 78 δήμους, μειωμένους κατά 14 από το 2019, οπότε είχαν νικήσει 92 υποψήφιοί του. Μείωση των δημάρχων που έχουν τη στήριξή του καταγράφει και ο ΣΥΡΙΖΑ, που, αν και το 2019 είχε εκλέξει 20 δημάρχους, το 2023 εξέλεξε πέντε λιγότερους, δηλαδή 15. Ενώ με την κοινή στήριξη ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ εξελέγησαν 9 δήμαρχοι, έναντι 10 το 2019.
Επομένως, το πιο στέρεο συμπέρασμα της δεύτερης Κυριακής είναι ότι το παιχνίδι επικράτησης στην Κεντροαριστερά τώρα ξεκινάει. Θα φανεί, φυσικά, αν θα κερδίσει την κοινωνία αυτού του είδους η εμπόλεμη κατάσταση, καθώς τα μηνύματα της Αυτοδιοίκησης ήταν πολλά προς τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Το ΠΑΣΟΚ έδειξε, βέβαια, ότι εκμεταλλεύεται καλύτερα την κατάσταση, όπως φάνηκε στην περίπτωση Κουρέτα και Δούκα. Παρότι δεν στήριξε με πάθος τον Δούκα από την αρχή, παρά μόνο την τελευταία εβδομάδα, όταν είδε το κλίμα να γυρίζει, δικαιώθηκε στην επιλογή του. Η ήττα Μπακογιάννη από έναν αξιόλογο επιστήμονα στην Αθήνα ήταν ένα σημαντικό γεγονός. Αλλά δεν αποτελεί στοιχείο κυριαρχίας του ΠΑΣΟΚ.
Οι αυτοδιοικητικές εκλογές σηματοδότησαν κυρίως τον πολιτικό θάνατο του ΣΥΡΙΖΑ σε τοπικό επίπεδο. Το ΚΚΕ έχει κερδίσει περισσότερους δήμους από τον ΣΥΡΙΖΑ και μάλιστα τρεις στο Λεκανοπέδιο. Αν και είναι δύσκολες οι αναγωγές σε εθνικό επίπεδο, το ΚΚΕ αναδείχθηκε τρίτη πολιτική δύναμη -στο Λεκανοπέδιο σίγουρα-, με το ΠΑΣΟΚ δεύτερη. Επίσης, το να λείπει ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε β' γύρο εκλογών και να στέλνει μήνυμα στο TikTok από την Αμερική δεν έχει ξαναϋπάρξει, πραγματικά.
Αν υπήρξε, τελικά, κάποιο «μάθημα» για την κυβέρνηση, αυτό ήταν ότι η αλαζονεία πληρώνεται πιο εύκολα στις δημοτικές εκλογές. Όπως συνέβη, για παράδειγμα, στην περίπτωση της Αθήνας, όπου το πρόβλημα άκουγε στο όνομα «Μεγάλος Περίπατος». Ένα ακατανόητο έργο που συνέθλιψε την κεντρικότερη αρτηρία της πρωτεύουσας και κατασπαταλήθηκαν πόροι. Το μήνυμα των πολιτών ήταν: «Δεν μπορείς να έχεις την Πανεπιστημίου τρία χρόνια γιαπί και να σε ξαναψηφίσουμε».
Αλαζονεία έκρυβε και η διαχείριση των αυτοδιοικητικών εκλογών, συνολικά. Τους έδωσαν από την κυβέρνηση καθαρά κομματικό χαρακτήρα, κάτι που απώθησε έναν κρίσιμο αριθμό ψηφοφόρων. Αχρείαστο αυτό το «13 στις 13 περιφέρειες συν 2 μεγάλους δήμους». Όμως, τι μας δίδαξαν εντέλει αυτές οι εκλογές; Ότι το ίδιο απωθεί τους πολίτες μια αντιπολίτευση που καταγγέλλει την αλαζονεία με ακόμη μεγαλύτερες δόσεις αυταρέσκειας.