Ολοκληρώθηκαν οι κοινές δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, μετά τη συνάντησή τους στο Μέγαρο Μαξίμου.
Η συνάντηση έγινε ενόψει της προετοιμασίας της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα λάβει χώρα στις Βρυξέλλες στις 24-25 Σεπτεμβρίου και σε αυτή θα τεθεί και το ζήτημα με τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας.
Στον Εβρο, τότε, η πρόκληση του μεταναστευτικού εκδηλωνόταν με τρόπο επιθετικό. Τώρα με διάσταση ανθρωπιστική εντοπίζεται στη θάλασσα και σε ένα ακριτικό και ταυτόχρονα ευρωπαϊκό νησί, ανέφερε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη διάρκεια κοινών δηλώσεων με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.
Αναφερόμενος στην πυρκαγιά στη Μόρια, έκανε λόγο για θλιβερά γεγονότα, προσθέτοντας πως «ευτυχώς, απετράπησαν απώλειες, τραυματισμοί».
«Εκατοντάδες ασυνόδευτα προσφυγόπουλα έχουν απομακρυνθεί από το νησί. Οργανώθηκε ήδη προσωρινό κέντρο υποδοχής με συνθήκες καλύτερες από αυτές που επικρατούσαν στη Μόρια», σημείωσε, και τόνισε:
«Η αυστηρή φύλαξη των συνόρων θα συνεχιστεί και στον Εβρο και στη θάλασσα. Η Ευρώπη σηκώνει δυσβάσταχτο βάρος του κοινού μας προβλήματος. Ωρα η ευρωπαϊκή συμπαράσταση να μεταφραστεί σε χειροπιαστή αλληλεγγύη», τόνισε ο πρωθυπουργός.
Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως το μεταναστευτικό/προσφυγικό χρειάζεται μια ευρωπαϊκή απάντηση. «Εχουμε συμφωνήσει και με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου» ανέφερε, και πρόσθεσε: «Μπορεί αυτή τη σκοτεινή στιγμή να τη διαδεχθεί μια φωτεινή εμπειρία. Η Μόρια ανήκει πια στο παρελθόν. Να περάσουμε στην ίδρυση σύγχρονου κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης σε άλλη περιοχή».
Τέλος των προκλήσεων, αρχή των συζητήσεων με την Τουρκία
Συνεχίζοντας, ο πρωθυπουργός ανέφερε πως με τον Σαρλ Μισέλ συζήτησαν τις εξελίξεις «σε μια περίοδο ευαίσθητη σε όλη τη Μεσόγειο», σημειώνοντας πως η Τουρκία, «δυστυχώς, τους τελευταίους μήνες απειλεί τη σταθερότητα, αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδος και Κύπρου».
Ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι οι απόψεις με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι ταυτόσημες και τόνισε: «Εδώ διακυβεύονται στρατηγικά, γεωπολιτικά συμφέροντα της ΕΕ».
Η Τουρκία έχει χρόνο ακόμα, πριν και μετά τη Σύνοδο Κορυφής
Ο κ. Μητσοτάκης ευχήθηκε οι όποιες εξελίξεις να είναι θετικές στη συμπεριφορά της Αγκυρας: «Το πλαίσιο επιπτώσεων έχει ήδη αποσαφηνιστεί. Εχει έρθει η ώρα για πράξεις και όχι για λόγια. Η Τουρκία έχει χρόνο ακόμα, πριν και μετά τη Σύνοδο Κορυφής, να συνεχίσει το πρώτο ενθαρρυντικό βήμα απεμπλοκής από την κρίση».
«Σε ό,τι αφορά εμάς, ισχύει αυτό που έχω πει πολλές φορές. Τέλος των προκλήσεων, αρχή των συζητήσεων. Εφόσον έχουμε απτά δείγματα γραφής, είμαστε έτοιμοι να εκκινήσουμε άμεσα διερευνητικές επαφές με την Τουρκία για τη μία διαφορά. Μέχρι να υπάρξει οριστική οριοθέτηση ή με συμφωνία δύο μερών ή με απόφαση διεθνούς δικαστηρίου, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας απαγορεύει μονομερείς ενέργειες».
Μισέλ: Θέλω να δω με τα μάτια μου ποια είναι η κατάσταση στη Μόρια
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, τόνισε ότι «το θέμα της ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι μόνο υπόθεση της Ελλάδος και της Κύπρου αλλά της ΕΕ» ενώ αναφερόμενος στο μεταναστευτικό είπε ότι ήθελε να δει με τα μάτια του «την πραγματικότητα που θα αντιμετωπίσουμε» και σημείωσε ότι «καταλαβαίνουμε την ευθύνη που ανέλαβε η Ελλάδα απέναντι σε ένα γεγονός τόσο βίαιο».
Ο κ.Μισέλ απέδωσε τα εύσημα στην κυβέρνηση για την «ικανότητα να δώσει απαντήσεις σε τόσο σύντομο διάστημα» και ανέφερε «την κινητοποίηση της ΕΕ» να στηρίξει τη χώρα στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού.
Ο κ.Μισέλ αναφέρθηκε και στο θέμα της επόμενης Συνόδου Κορυφής που θα αφιερωθεί στην κατάσταση της Ανατολικής Μεσογείου και τις σχέσεις ΕΕ και Τουρκίας.
«Έχουμε το θέμα της ασφάλειας και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν είναι μονό υπόθεση της Ελλάδας και της Κύπρου αλλά είναι υπόθεση της ΕΕ. Θέλω να σας πω ότι είμαστε αλληλέγγυοι όλοι στην Ευρώπη, γιατί θεωρούμε ότι πρέπει όλα τα κράτη-μέλη να τυγχάνουν σεβασμού και αυτό είναι το νόημα της παρουσίας μου εδώ, να επαναλάβω αυτό το μήνυμα».
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναφερόμενος στην αντιμετώπιση της δραστηριότητας της Τουρκίας τόνισε επίσης:
«Να εργαστούμε μαζί εντατικά για να δούμε πώς θα προοδεύσουμε, με μια διπλή μέθοδο. Αφενός να είμαστε κατηγορηματικοί και αυστηροί για να γίνουν σεβαστές αρχές που είναι σημαντικές για την Ελλάδα και την Κύπρο και αφετέρου είμαστε έτοιμοι να ανοίξουμε την αγκάλη μας για να δείξουμε ότι μια ατζέντα θετική είναι δυνατόν να υπάρξει αν υπάρχει κοινή βούληση να γίνουν σεβαστές αυτές οι αρχές. Είναι θέμα σημαντικό που θα συζητηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου και θα προετοιμαστούμε ώστε να δείξουμε την ενότητα και τη δύναμη της ΕΕ γιατί η ασφάλεια και η σταθερότητα είναι στρατηγικό συμφέρον της ΕΕ».
Δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη μετά τη συνάντησή του με τον Σαρλ Μισέλ
«Υποδέχομαι και πάλι στην Ελλάδα τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και πολύ καλό φίλο Charles Michel, έξι μήνες μετά την τελευταία συνάντηση στην πατρίδα μας, στον Έβρο.
Τότε η πρόκληση του Μεταναστευτικού εκδηλωνόταν κατά τρόπο επιθετικό στα χερσαία ελληνικά αλλά και ευρωπαϊκά σύνορα. Τώρα, με διάσταση ανθρωπιστική, εντοπίζεται κυρίως στη θάλασσα. Και σε ένα ακριτικό ελληνικό αλλά συνάμα και ευρωπαϊκό νησί.
Γιατί τα όσα συμβαίνουν στη Λέσβο φανερώνουν πόσο σύνθετο είναι αυτό το πολύχρονο πρόβλημα όταν συνυπάρχει, όταν επιβαρύνεται από μια τεράστια δοκιμασία όπως αυτή της πανδημίας.
Γιατί ας μην ξεχνάμε ότι τα τελευταία δυσάρεστα συμβάντα στη Μόρια ξεκίνησαν όταν κάποιοι μετανάστες αρνήθηκαν να ελεγχθούν μετά την εμφάνιση κάποιων πρώτων κρουσμάτων κορονοϊού.
Τα γεγονότα στη Λέσβο ήταν θλιβερά. Ευτυχώς με τη γρήγορη επέμβαση των Αρχών απετράπησαν απώλειες, τραυματισμοί. Ήδη, η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε πάρα πολύ γρήγορα. Εκατοντάδες ασυνόδευτα προσφυγόπουλα έχουν απομακρυνθεί από το νησί. Όλοι οι ευπαθείς προστατεύονται. Και μέσα σε λίγες μέρες -όπως θα δεις αγαπητέ Charles- οργανώθηκε ήδη ένα νέο προσωρινό κέντρο υποδοχής, με συνθήκες πολύ-πολύ καλύτερες από αυτές που επικρατούσαν στη Μόρια.
Όσοι εισέρχονται, εξετάζονται όλοι για κορονοϊό. Έχουμε κάνει ήδη παραπάνω από 2.000 ελέγχους. Είναι απόδειξη της φροντίδας μας. Αλλά είναι και το μέτρο της αποτελεσματικής φύλαξης των συνόρων η οποία, ειδικά τους τελευταίους μήνες, έχει περιορίσει στο ελάχιστο τις μεταναστευτικές ροές. Φύλαξη αυστηρή, που θα συνεχιστεί από την οργανωμένη πολιτεία. Και στον Έβρο αλλά και στη θάλασσα.
Όμως, κάποια στιγμή, όπως είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και σήμερα, πρέπει να δούμε την πραγματικότητα κατάματα: Διότι η Ελλάδα σηκώνει ένα δυσβάσταχτο βάρος του κοινού μας προβλήματος.
Είναι ώρα, λοιπόν, αυτή η ευρωπαϊκή συμπαράσταση να περάσει από τα λόγια στα έργα, να μεταφραστεί με άλλα λόγια σε χειροπιαστή αλληλεγγύη. Ώστε, να πετύχουμε, επιτέλους, εκεί που, είχαμε νομίζω το θάρρος ως Ευρώπη να ομολογήσουμε ότι στο παρελθόν έχουμε αποτύχει. Και η διαχείριση μιας τέτοιας πρόκλησης δεν μπορεί να επαφίεται μόνο σε χώρες πρώτης υποδοχής, στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης. Χρειάζεται μία νέα πολιτική μετανάστευσης, ταυτοποίησης, παροχής ασύλου, μετεγκαταστάσεων, επιστροφών.
Και γι’ αυτό και περιμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το κοινό σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο. Η κα. von der Leyen μας ενημέρωσε ότι αυτές θα δοθούν στη δημοσιότητα στις 23 Σεπτεμβρίου, σε λίγες μέρες από τώρα.
Τα διδάγματα από αυτές τις εξελίξεις είναι πολλά. Ανάμεσά τους πώς ένα ζήτημα ανθρωπιστικό μπορεί να μετατραπεί ταυτόχρονα σε ζήτημα κοινωνικό αλλά και εθνικό. Αλλά και πώς μπορεί κάποιοι να μετατρέπουν το νόμιμο δικαίωμα στο άσυλο σε επικίνδυνη ασυλία στην παρανομία.
Πάνω απ’ όλα, όμως, το συμπέρασμα της Λέσβου είναι ότι το Μεταναστευτικό, το Προσφυγικό, το ξαναλέω, χρειάζεται μια ευρωπαϊκή απάντηση. Σ’ αυτό έχουμε συμφωνήσει και με τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου. Άλλωστε θα βρεθεί ο Charles Michel σε λίγες ώρες στη Λέσβο να δει από κοντά την κατάσταση.
Νομίζω όμως -και θέλω να σταθώ σε αυτό- ότι μία σκοτεινή στιγμή όπως αυτό το οποίο έγινε στο νησί τις τελευταίες μέρες, μπορεί να τη διαδεχθεί αυτή τη σκοτεινή στιγμή μία πιο φωτεινή εμπειρία.
Θέση της Ελλάδας είναι ότι η Μόρια ανήκει πια στο παρελθόν και ότι πρέπει να περάσουμε από τη Μόρια στην ίδρυση και τη λειτουργία ενός σύγχρονου Κέντρου Υποδοχής και Ταυτοποίησης σε άλλη περιοχή, όπως ήδη έχουμε αρχίσει και κάνουμε. Μία νέα δομή στην οποία πρέπει να κυματίζουν μαζί η ευρωπαϊκή και η ελληνική σημαία. Να γίνει πράξη, δηλαδή, η ευρωπαϊκή συνευθύνη όχι μόνο στην κατασκευή του αλλά και στη λειτουργία του. Με βάση τις αρχές του κοινού πολιτισμού μας και του Κράτους Δικαίου.
Και αυτή η ευρωπαϊκή εξίσωση ευαισθησίας και νομιμότητας πιστεύω ότι θα έχει κι άλλες σημαντικές, θετικές συνέπειες. Γιατί αποκρυσταλλώνοντας ευθύνες θα εμπόδιζε το Μεταναστευτικό να δηλητηριάζει και τις ευρωτουρκικές σχέσεις, όσο δηλητηριάζει τις ελληνοτουρκικές.
Ειδικά τώρα, σε μία περίοδο ευαίσθητη σε όλη την Μεσόγειο. Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε -προφανώς- και τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου δυστυχώς, τους τελευταίους μήνες η Τουρκία απειλεί τη σταθερότητα, αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου.
Οι απόψεις μας και σε αυτό είναι ταυτόσημες. Η Μεσόγειος Θάλασσα, mare nostrum, αποτελεί ζωτικό χώρο ασφάλειας για όλη την Ευρώπη.
Η στήριξη, λοιπόν, στην Ελλάδα και στην Κύπρο δεν αποτελεί απλά μία αυτονόητη έκφραση αλληλεγγύης. Αλλά μια ρητή αναγνώριση ότι εδώ διακυβεύονται πια στρατηγικά, γεωπολιτικά συμφέροντα της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Συνεπώς, οι όποιες εξελίξεις, αρνητικές ή θετικές, εύχομαι ειλικρινά, όλοι ευχόμαστε να είναι θετικές, στη, εύχομαι ειλικρινά, όλοι ευχόμαστε να είναι θετικές, στη συμπεριφορά της Αγκυρας απέναντι σε κράτη-μέλη της ΕΕ θα έχουν προφανώς και ανάλογο αντίκτυπο στις ευρωτουρκικές σχέσεις. Το πλαίσιο των επιπτώσεων επιδείνωσης των σχέσεων έχει εξάλλου, ήδη αποσαφηνιστεί.
Αλλά και στο ζήτημα αυτό έχει έρθει η ώρα για πράξεις και όχι για λόγια. Είναι τα λόγια άλλωστε, που εύκολα γίνονται συνθήματα,αιχμαλωτίζοντας προθέσεις και φέρνοντας συχνά αχρείαστες εντάσεις.
Η Τουρκία έχει ακόμα χρόνο -πριν αλλά και μετά τη Σύνοδο Κορυφής- να συνεχίσει το πρώτο ενθαρρυντικό βήμα απεμπλοκής από αυτή την κρίση.
Και η αποκλιμάκωση στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο πρέπει να έχει συνέχεια, πρέπει να έχει συνέπεια. Γιατί έτσι μόνο θα δημιουργηθεί το απαραίτητο πρόσφορο έδαφος για να καρποφορήσει ο διάλογος, στον οποίο η Ελλάδα-φυσικά είναι πάντα ανοιχτή. Η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων περνά όχι μόνο από την αλλαγή της στάσης της Άγκυρας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και έναντι άλλων κρατών-μελών που μπήκαν στο στόχαστρό της,λεκτικό ή και πραγματικό.
Γιατί δεν γίνεται να διακηρύττεις ότι διαβουλεύεσαι και ταυτόχρονα να επιβουλεύεσαι. Ούτε να λες ότι συνομιλείς, ενώ απειλείς. Ο αμοιβαίος σεβασμός αλλά και η αμοιβαία εμπιστοσύνη είναι στοιχειώδης προϋπόθεση για την ανάπτυξη σχέσεων καλής γειτονίας.
Σε ό,τι αφορά εμάς, ισχύει αυτό το οποίο έχω πει πολλές φορές: Τέλος των προκλήσεων, αρχή των συζητήσεων.
Και εφόσον έχουμε απτά δείγματα γραφής κι αυτά συνεχιστούν είμαστε έτοιμοι να εκκινήσουμε άμεσα-το τονίζω- άμεσα διερευνητικές επαφές με την Τουρκία, σχετικά με τη μία μείζονα διαφορά την οποία έχουμε: Την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, ΑΟΖ δηλαδή, Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Γιατί θυμίζω -και θα το ξαναπώ-ότι μέχρι να υπάρξει οριστική οριοθέτηση με συμφωνία των δύο μερών ή με απόφαση του διεθνούς δικαστηρίου, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας απαγορεύει μονομερείς ενέργειες.
Συνεπώς, ο καλόπιστος διάλογος με βάση το Διεθνές Δίκαιο πρέπει να είναι ο μόνος δρόμος. Και σε αυτόν είναι προσηλωμένη η Ελλάδα.
Αυτά λοιπόν, τα θέματα θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την επόμενη εβδομάδα. Θέλω και πάλι να ευχαριστήσω τον Charles γιατί στέκεται πάντα προσωπικά αρωγός στα δίκαια ελληνικά αιτήματα.
Αλλά θέλω να τον ευχαριστήσω και γιατί πάντα προσπαθεί, επιδιώκει να βρίσκει λύσεις εκεί όπου τα προβλήματα φαντάζουν εκ πρώτης όψης να είναι άλυτα. Έχουμε μια ευκαιρία μπροστά μας και εναπόκειται σε όλους αυτή να μην πάει χαμένη.
Σε ευχαριστώ και πάλι Charles για την παρουσία σου εδώ».