Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίση που έχει υπαρξιακά χαρακτηριστικά και καλείται να βρει απαντήσεις για τη θέση της και τον ρόλο της στο νέο γεωπολιτικό σκηνικό που διαμορφώνεται, εν πολλοίς ερήμην της.
Η Άτυπη Σύνοδος Κορυφής που θα διεξαχθεί σήμερα στις Βρυξέλλες θα φανερώσει κατά πόσον η Ευρώπη έχει την απαραίτητη συνοχή προκειμένου να πάρει τις αποφάσεις που απαιτούνται.
Προτεραιότητα η ενίσχυση της συλλογικής ευρωπαϊκής άμυνας
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσέρχεται στο Συμβούλιο ζητώντας «τολμηρά και φιλόδοξα μέτρα για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων των κρατών-μελών, τα οποία θα ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα», σημειώνουν συνεργάτες του, υπό το πρίσμα της αβεβαιότητας που επικρατεί στο γεωπολιτικό περιβάλλον. Ο Έλληνας πρωθυπουργός ήταν από τους πρώτους που έθεσαν ως προτεραιότητα την ενίσχυση της συλλογικής ευρωπαϊκής άμυνας και υπάρχει ικανοποίηση στην Αθήνα για την αποδοχή των προτάσεων από την Κομισιόν. Το πακέτο που ανακοίνωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαρακτηρίζεται ως ένα σημαντικό βήμα σε αυτή την κατεύθυνση, με κυβερνητικές πηγές να θυμίζουν ότι ο κ. Μητσοτάκης, στην παρέμβαση για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας που είχε κάνει πρόσφατα με άρθρο του στους FT, είχε προτείνει τη δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου ύψους 100 δισ. που θα μπορεί να χρηματοδοτήσει επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα.
Πρόκειται, ωστόσο, για ένα θέμα στο οποίο δεν έχουν όλες οι χώρες την ίδια προσέγγιση. Γι’ αυτό κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν πως απαιτούνται διευκρινίσεις σε σημαντικές παραμέτρους, όπως η πρόταση για την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Η θέση της Ελλάδας είναι ότι η ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής πρέπει να αφορά όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. - να είναι, δηλαδή, ισότιμη η μεταχείρισή τους ανεξάρτητα από το αν ήδη καλύπτουν τον στόχο του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες που φθάνουν το 2% του ΑΕΠ, ή αν βρίσκονται κάτω από αυτόν τον πήχη.
Θεμέλιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας η ενίσχυση της άμυνας και η αύξηση της χρηματοδότησης
Ο κ. Μητσοτάκης έχει καταθέσει προς έγκριση από τη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που θα πραγματοποιηθεί νωρίς το πρωί της Πέμπτης, διακήρυξη για την επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας και αύξησης της χρηματοδότησής της, ως θεμέλιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας.
Ενιαία ευρωπαϊκή φωνή υπέρ της Ουκρανίας
Όσον αφορά τη στήριξη της Ουκρανίας, υπό το πρίσμα των τελευταίων δραματικών εξελίξεων, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να τονίσει ότι «η Ευρώπη πρέπει να μιλάει με μία και ενιαία φωνή για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα, όπως είναι η πιθανότητα μια ειρηνικής διευθέτησης στην Ουκρανία και η διασφάλιση της ειρήνης».
Η θέση της ελληνικής πλευράς είναι πως οι άτυπες Σύνοδοι που πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες σε Παρίσι και Λονδίνο «δεν βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση και ενισχύουν την εντύπωση μιας περαιτέρω διαιρεμένης Ευρώπης». Για το καθεστώς των εγγυήσεων ασφαλείας, ο κ. Μητσοτάκης θα υποστηρίξει πως θα πρέπει να υπάρξει αμερικανική στήριξη και θα τονίσει ότι η Ευρώπη οφείλει «να συζητάει με την αμερικανική πλευρά και να γεφυρώσει τις διαφορές υπέρ μιας δίκαιης και διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία», σύμφωνα με συνεργάτες του.