Επίτιμη δημότης της Grecia Salentina ανακηρύχθηκε απόψε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Η ανακήρυξη έγινε στο πλαίσιο της επίσκεψής της στα ελληνόφωνα χωριά της Απουλίας στην περιοχή Σαλέντο της Κάτω Ιταλίας, μετά από πρόσκληση του Προέδρου της Ένωσης Ελληνόφωνων Δήμων της Grecia Salentina Roberto Casaluci, με την ευκαιρία των εορταστικών εκδηλώσεων για την 20η επέτειο από την ίδρυση της Ένωσης.
Η κα. Σακελλαροπούλου, εξέφρασε τη χαρά και την συγκίνησή της για την μεγάλη αυτή τιμή, και εξήρε τις εικοσάχρονες προσπάθειες της Ένωσης των Δήμων Γκρετσία Σαλεντίνα να διαφυλάξει τις παραδόσεις, την ιστορία, καθώς και την τοπική διάλεκτο.
«Όταν παρακολουθώ νέους μουσικούς να γράφουν τα τραγούδια τους στα γκρίκο· όταν ακούω μικρά παιδιά να μιλούν ελληνικά. Αγαπητέ κύριε Casaluci, με το έργο σας αποδεικνύετε ότι η Ελλάδα δεν είναι απλώς μια γεωγραφική περιοχή, μια φυσική επικράτεια. Είναι μια cosa mentale, μια πνευματική κατάσταση. Υπάρχει, ζει, φωτίζει, όσο την τρέφουμε και τη διατηρούμε. Όπως την τρέφετε και τη διατηρείτε όλοι εσείς οι συνδημότες μου. Με ιδιαίτερη περηφάνια για την αντοχή, την επιμονή, την αγάπη με τις οποίες ποτίζετε τις ελληνικές σας ρίζες, δέχομαι τη μεγάλη τιμή να γίνω κι εγώ μια από σας. Σας ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά» δήλωσε η κα. Σακελλαροπούλου.
Ειδική αναφορά, έκανε επίσης και στις σχέσεις Ελλάδας - Ιταλίας υπογραμμίζοντας ότι αποτελούν δύο ιστορικά μέλη της ευρωπαϊκής μας οικογένειας, που συνδέονται με ισχυρούς και πολύχρονους δεσμούς φιλίας. Όπως σημείωσε η Πρόεδρος «είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι σε αυτή την οδυνηρή συγκυρία που βιώνει η Ευρώπη, έπειτα από την απρόκλητη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι χώρες μας, προσηλωμένες σε κοινές δημοκρατικές αρχές και αξίες και με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο, παραμένουν εγγυητές σταθερότητας και καλής γειτονίας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, μιας γέφυρας φιλίας, ειρήνης και πολιτισμού, που ενώνει τους ανθρώπους από αρχαιοτάτων χρόνων».
Θερμή υποδοχή επεφύλαξαν τα ελληνόφωνα χρονιά της Απουλίας στην ΠτΔ Κατερίνα Σακελλαροπούλου
Με τραγούδια στη γκρεκάνικη γλώσσα και παραδοσιακούς χορούς υποδέχθηκαν οι κάτοικοι των ελληνόφωνων χωριών της Απουλίας, την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου και την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, που την συνοδεύει, κατά την επίσκεψή της, στην περιοχή Σαλέντο της Κάτω Ιταλίας.
Η κα. Σακελλαροπούλου δεν έκρυψε την συγκίνησή της, από την θερμή υποδοχή, που της επεφύλαξαν στους ελληνόφωνους Δήμους, που επισκέφθηκε, υπογραμμίζοντας, τις ελληνικές ρίζες που μας συνδέουν και τον αδελφικούς δεσμούς μεταξύ μας.
Κατά την επίσκεψή της, στον Δήμο Castrignano dei Greci, η Πρόεδρος, αφού εξέφρασε τη χαρά της, που βρίσκεται σήμερα κοντά τους, υπογράμμισε ότι «και μόνο το όνομα του όμορφου χωριού σας, Καστράκι των Ελλήνων, προκαλεί συγκίνηση» και ευχήθηκε «να μείνει απόρθητο και περήφανο, όπως έμεινε τόσους αιώνες, να διαφυλάττει την ανάμνηση των ελληνικών ριζών σας και να καλλιεργεί τους γόνιμους καρπούς τους: την ωραία σας γλώσσα, τις παραδόσεις, τον πλούσιο πολιτισμό σας».
Ιδιαίτερη συγκίνηση, ένιωσε και κατά την επίσκεψή της στο Carpignano Salentino. Όπως είπε: «ένιωσα να μου μιλά το Βυζάντιο από την κρύπτη της Αγίας Χριστίνας, με τις καταπληκτικές τοιχογραφίες της, με κορυφαία εκείνη του Θεοφύλακτου, του 959 μ.Χ., και τις πολλές αφιερωματικές ελληνικές επιγραφές της» και πρόσθεσε ότι η έντονη παρουσία της Ιστορίας σε κάθε γωνιά, οι αιωνόβιοι ελαιώνες και αμπελώνες, κάνουν ακόμα πιο αισθητή τη βαθιά συγγένεια ανάμεσά μας, τον αδελφικό μας δεσμό.
Εξίσου, θερμή, ήταν και η υποδοχή της ελληνικής αποστολής στον Δήμο Melpignano, με την κα. Σακελλαροπούλου να τονίζει συγκινημένη: «Βρίσκομαι στον τόπο όπου άνθιζε η λόγια γραπτή γλώσσα και το ελληνικό βυζαντινό τυπικό ως τον 16ο αιώνα, στον τόπο όπου αισθάνεται κανείς το βάθος της ιστορίας και την πυκνότητα των παραδόσεων. Τραγούδια στη γκρεκάνικη γλώσσα, νύχτες της Ταράντας, ένας κόσμος παλιός, που διατηρεί ζωντανές τις ελληνικές του ρίζες».
Στον προαιώνιο δεσμό ανάμεσα στον ελλαδικό κόσμο και τους Έλληνες της Κάτω Ιταλίας, αναφέρθηκε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας και κατά την επίσκεψή της στον Δήμο Zollino. Βαδίζοντας στους δρόμους του όμορφου Τζολίνο, τόνισε ότι την συγκινεί βαθιά η ελληνική ψυχή που μιλά τόσο λιτά και κατηγορηματικά γι' αυτόν τον προαιώνιο δεσμό ανάμεσα στον ελλαδικό κόσμο και τους Έλληνες της Κάτω Ιταλίας.
Το μήνυμα του Ιταλού υπουργού εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο
Ο Ιταλός υπουργός εξωτερικών Λουίτζι ντι Μάιο θέλησε να χαιρετίσει, με μήνυμά του, την ανακήρυξη της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου σε επίτιμη δημότη των ελληνόφωνων χωριών του Σαλέντο, στη Κάτω Ιταλία.
Στην επιστολή του Ιταλού υπουργού εξωτερικών, την οποία ανέγνωσε ο πρόεδρος της Ένωσης Ελληνόφωνων Δήμων του Σαλέντο, Ρομπέρτο Κασαλουτσι, υπογραμμίζεται:
"Καλωσορίζω με μεγάλη ευχαρίστηση την Πρόεδρο, κυρία Σακελλαροπούλου, η οποία μας κάνει την τιμή να επισκεφτεί την Ιταλία για τρίτη φορά από την εκλογή της. Αυτή την φορά, για να ανακηρυχθεί επίτιμη πολίτης της Γκρετσία Σαλεντίνα. Τις ημέρες αυτές, πριν το Πάσχα, αντηχεί στο Σαλέντο το άσμα με τα πάθη του Ιησού, στα γκρίκα, το οποίο μεταδόθηκε από γενιά σε γενιά, μέχρι τις σημερινές ημέρες.
Είναι η έκφραση του ελληνόφωνου πολιτισμού, ο οποίος συνδέεται με παράδοση χιλιετιών, με επαφές και ανταλλαγές που ξεκίνησαν με την Μεγάλη Ελλάδα, και λειτουργούν ως μαρτυρία του παρελθόντος αλλά και ως βάση του μέλλοντος της Ευρώπης μας.
Μιας Ευρώπης που βλέπει στη διαφορετικότητα, στην πολυγλωσσία και στον πλούτο της κάθε τοπικής ταυτότητας, την προϋπόθεση για την οικοδόμηση ενός σχεδίου ολοκλήρωσης, το οποίο δεν ακυρώνει τις ιδιαιτερότητες αλλά τις αξιοποιεί, σε ένα κοινό πλαίσιο και με κοινά σημεία αναφοράς.
Είμαι ευτυχής που μπορώ να δηλώσω ότι οι ελληνοϊταλικές σχέσεις και η συνεργασία μας στην εξωτερική πολιτική, διέρχονται μια ιδιαίτερα θετική φάση. Εδώ στο Σαλέντο, γη των δύο θαλασσών, θα ήθελα να υπενθυμίσω την συμφωνία οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών, που υπέγραψα στην Αθήνα, με τον φίλο και συνάδελφο Νίκο Δένδια, τον Ιούνιο του 2020.
Μια συμφωνία που ετέθη σε ισχύ τον περασμένο Νοέμβριο, μετά την επικύρωση των δύο κοινοβουλίων μας. Η συμφωνία αυτή αποτελεί πρότυπο για όλη την Μεσόγειο και αποδεικνύει οτι μπορούμε και πρέπει να φτάνουμε σε κοινά αποδεκτές λύσεις για την οριοθέτηση της θαλάσσιας κυριαρχίας, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο.
Αναφερόμενος πάντα στη Μεσόγειο, προσθέτω ότι η συνάντηση που οργάνωσε ο πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι, στις 18 Μαρτίου, με την συμμετοχή του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και τον πρωθυπουργών της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα του ρόλου που οι χώρες μας μπορούν να παίξουν στα μεγάλα ευρωπαϊκά θέματα.
Ζούμε δύσκολα χρόνια: αναφέρομαι στην πανδημία, στη κρίση που προκάλεσε, αλλά και στην επιδείνωση των διεθνών εντάσεων και στην επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Χρειαζόμαστε ακόμη περισσότερο μια ενωμένη και δυνατή Ευρώπη, ικανή να απαντήσει στις ανάγκες των πολιτών και να αντιμετωπίσει τις διεθνείς προκλήσεις. Όχι μόνον ασφάλεια και υγεία, αλλά και ενεργειακή μετάβαση, αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, νέα ώθηση στην οικονομία, ψηφιακή μετάβαση και διαχείριση του μεταναστευτικού.
Ιταλία και Ελλάδα μπόρεσαν να κάνουν ένα άλμα ποιότητας στον διάλογο τους, ξεκινώντας συχνά από κοντινές θέσεις, με την επίγνωση ότι μαζί, μπορούμε να κάνουμε την διαφορά, στις Βρυξέλλες. Η απάντηση στην πανδημία και η ευκαιρία του Νext Generation Eu, είναι βήματα βασικής σημασίας, για την πορεία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ας συνεχίσουμε να εργαζόμαστε, βασιζόμενοι στην ισχύ της παραδοσιακής φιλίας μας και της θέλησης να οικοδομήσουμε μαζί το μέλλον μας. Καλώς ήρθατε στη Γκρετσία Σαλεντίνα, καλώς ήρθατε Κυρία Προεδρε".
Ακολουθεί η αντιφώνηση της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου:
«Είναι δύσκολο να βάλω σε λόγια τη συγκίνησή μου που βρίσκομαι σήμερα εδώ, σ' έναν τόπο όπου το κοινό μας παρελθόν γίνεται ζωντανό παρόν, παρόν μνήμης και ακατάλυτων δεσμών. Βλέπω τις πινακίδες στους δρόμους· ακούω από το στόμα των ηλικιωμένων αλλά και των νέων που τα ξαναμαθαίνουν και τα αγαπούν, τα γκρίκο, αυτό το μουσικό γλωσσικό ιδίωμα που μεταφέρει τον απόηχο της λαλιάς του Ομήρου στα χώματα της Κάτω Ιταλίας, εδώ όπου άκμασαν οι αρχαίες ελληνικές αποικίες της Magna Grecia· έχω ακόμη στ' αυτιά μου τις μελωδίες που ξεπήδησαν από τη θαυμαστή μουσική παράδοση της περιοχής, τα νανουρίσματα, τα μοιρολόγια, τα τραγούδια της δουλειάς που γνωρίσαμε στην Ελλάδα από τις ηχογραφήσεις του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, και βέβαια το σπαρακτικό "'Αντρα μου πάει", τραγούδι της ξενιτιάς και του αποχωρισμού που έγραψε ο καλημερίτης ποιητής και μουσικός Φράνκο Κορλιανό. Μέσα από όλα αυτά, αλλά κυρίως μέσα από τα βλέμματα και τα χαμόγελα των ανθρώπων, μέσα από το σπάνιο ήθος τους, ένα μείγμα σεμνότητας και αρχοντιάς, αξιοπρέπειας και προσήνειας, βλέπω έναν γοητευτικό θρύλο ενσαρκωμένο, βλέπω ολοζώντανη τη συνέχεια της ελληνικής παρουσίας στην Απουλία.
Συνέχεια γλωσσική, που την επιβεβαιώνει ο πλούτος των σωζόμενων σπάνιων λεξιλογικών, σημασιολογικών, συντακτικών και φωνητικών στοιχείων αυτής της ωραίας διαλέκτου, τον οποίο μπορούμε να γευτούμε αν ανατρέξουμε στο μνημειώδες Ιστορικό Λεξικό του γλωσσολόγου ερευνητή Αναστάσιου Καραναστάση, που με μοναδική επιμέλεια αποθησαύρισε το πολύτιμο αυτό υλικό. Συνέχεια ιστορική, που σύμφωνα με τον μύθο ξεκινάει από τους Κρήτες και τον εγγονό του Μίνωα, τον "δουρικλυτόν", ξακουστό στο δόρυ, όπως τον ονομάζει ο Όμηρος, Ιδομενέα, που κατέφυγε εδώ εξόριστος από τον τόπο του μετά τον πόλεμο της Τροίας, και φτάνει ως τα μεταβυζαντινά χρόνια. Δωριείς, Αχαιοί, Χαλκιδείς, Κορίνθιοι χτίζουν αποικίες και δημιουργούν το θαύμα της "Μεγάλης Ελλάδας". Μέσα στους αιώνες, το αρχαιοελληνικό κλέος συναντιέται με τη βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. Και η ελληνικότητα παραμένει κραταιή, παρά το πέρασμα Αράβων, Σλάβων και Νορμανδών επιδρομέων, παρά την αναπόφευκτη επίδραση της Ρώμης, παρά την πλήρη απομόνωση της περιοχής από τον ελλαδικό κόσμο από τα μέσα του 15ου ως τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν η Ελλάδα ήταν υπόδουλη στους Τούρκους. Τέλος, συνέχεια πολιτισμική, που υπογραμμίζεται από την γύρω φύση, μια φύση γλυκύτατη, μεσογειακή, οικεία, με τις ελιές, τις φραγκοσυκιές, τα αμπελάκια της.
Αυτό, ωστόσο, που ιδιαίτερα συγκινεί στον όμορφο τόπο σας, πέρα από τον άθραυστο μίτο της ιστορίας κομμάτια του οποίου αναδύονται μέσα από τα τοπωνύμια, τα επίθετα των κατοίκων, τα παρατσούκλια τους, είναι η επιμονή σας, όλων των ανθρώπων της Γκρετσία Σαλεντίνα, Ιταλών στα χαρτιά και Ελλήνων στην καρδιά, όπως υπογραμμίζετε οι ίδιοι, να διατηρήσετε το γλωσσικό σας ιδίωμα και τον πολιτισμικό πλούτο σας. Είναι αλήθεια πως αυτή η μελωδική γλώσσα εξέφραζε το ήθος και τις αξίες ενός κόσμου που χάθηκε, κόσμου της αγροτιάς και της ανάγκης, ο οποίος σιγά σιγά σαρώθηκε από τα μέσα του 20ου αιώνα ως σήμερα από τις τεκτονικές οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές της σύγχρονης εποχής. Οι ομιλητές των γκρίκο λιγοστεύουν, καθώς φεύγουν από τη ζωή οι παλαιότερες γενιές. Όμως όπως έχει πει και ο σπουδαίος Ευρωπαίος στοχαστής του πολιτισμού Τζωρτζ Στάινερ, όταν μια γλώσσα πεθαίνει, ένας τρόπος πρόσληψης και κατανόησης του κόσμου πεθαίνει μαζί της. Και τον χρειαζόμαστε τον τρόπο που επικοινωνούσαν με τη φύση, τον τρόπο με τον οποίον εξέφραζαν το καθημερινό βίωμα, τον τρόπο με τον οποίον ανακαλούσαν τη σύνδεσή τους με την Ελλάδα οι παλαιότατοι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας. Γιατί ένα παρελθόν σβησμένο είναι ένα μέλλον φτωχότερο. Η επιβίωση των ποιητικών, εύηχων γκρίκο, ή μάλλον η αναζωογόνησή τους, ενδυναμώνει την αίσθηση της ταυτότητας, του ανήκειν, και ταυτόχρονα στερεώνει τους δεσμούς με την Ελλάδα που πάντα έχετε στην καρδιά σας αγαπητά μας αδέλφια - το είδα από την πρώτη στιγμή που ήρθα εδώ - σαν ένα λίκνο ιερό, μια κοιτίδα ζωντανή, μια ψυχή, ένα πνεύμα.
Κυρίες και Κύριοι,
Ελλάδα και Ιταλία αποτελούν δύο ιστορικά μέλη της ευρωπαϊκής μας οικογένειας, που συνδέονται με ισχυρούς και πολύχρονους δεσμούς φιλίας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι σε αυτή την οδυνηρή συγκυρία που βιώνει η Ευρώπη, έπειτα από την απρόκλητη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι χώρες μας, προσηλωμένες σε κοινές δημοκρατικές αρχές και αξίες και με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο, παραμένουν εγγυητές σταθερότητας και καλής γειτονίας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, μιας γέφυρας φιλίας, ειρήνης και πολιτισμού, που ενώνει τους ανθρώπους από αρχαιοτάτων χρόνων.
Χαίρομαι λοιπόν και αισιοδοξώ, βλέποντας τις εικοσάχρονες προσπάθειες της Ένωσης των Δήμων Γκρετσία Σαλεντίνα να διαφυλάξει τις παραδόσεις, την ιστορία, την τοπική διάλεκτο· όταν παρακολουθώ νέους μουσικούς να γράφουν τα τραγούδια τους στα γκρίκο· όταν ακούω μικρά παιδιά να μιλούν ελληνικά. Αγαπητέ κύριε Casaluci, με το έργο σας αποδεικνύετε ότι η Ελλάδα δεν είναι απλώς μια γεωγραφική περιοχή, μια φυσική επικράτεια. Είναι μια cosa mentale, μια πνευματική κατάσταση. Υπάρχει, ζει, φωτίζει, όσο την τρέφουμε και τη διατηρούμε. Όπως την τρέφετε και τη διατηρείτε όλοι εσείς οι συνδημότες μου. Με ιδιαίτερη περηφάνια για την αντοχή, την επιμονή, την αγάπη με τις οποίες ποτίζετε τις ελληνικές σας ρίζες, δέχομαι τη μεγάλη τιμή να γίνω κι εγώ μια από σας. Σας ευχαριστώ με όλη μου την καρδιά».
Η κα. Σακελλαροπούλου παρακολούθησε πολιτιστικές εκδηλώσεις, ξεναγήθηκε σε μουσεία, επισκέφθηκε βιβλιοθήκες, παρέστη στα εγκαίνια αναμνηστικής στήλης για την 20η επέτειο της Ένωσης Δήμων της Grecia Salentina και συνομίλησε με τους κατοίκους των ελληνόφωνων Δήμων.
H Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισκέφθηκε ακόμη τους Δήμους Castrignano dei Greci, Carpignano Salentino, Melpignano, Zollino, Martignano και Sternatia.