Μετά το Μάτι, το οποίο αναμφισβήτητα ήταν μια απόλυτα συγκλονιστική και τραυματική εμπειρία για την ελληνική κοινωνία, η κυβέρνηση μοιάζει σε κάθε απειλή φυσικής καταστροφής ή ακραίων φαινομένων να κυνηγά την προηγούμενη κρίση, που είναι η λάθος κρίση.
Στις πυρκαγιές σπεύδουν να εκκενώσουν κατοικίες και χάνουν τα δάση, στον χιονιά -εξαιτίας της περυσινής εμπειρίας- έτρεξαν να διασφαλίσουν το δίκτυο παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και έχασαν τον έλεγχο στους δρόμους. Και, τελικά, ούτε το δίκτυο ηλεκτρισμού προστάτευσαν επαρκώς.
Χθες, όμως, δεν έφταιξε μόνον αυτό. Ο πολύωρος εγκλωβισμός των αυτοκινήτων στην Αττική Οδό αλλά και σε κεντρικούς δρόμους της Αθήνας, και η έκτακτη ενημέρωση του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Χρήστου Στυλιανίδη, φανέρωσε κάτι σημαντικότερο: ότι έλειψε η ηγεσία. Ότι δεν υπήρξε αυτός που θα σήκωνε το τηλέφωνο και θα έδινε εγκαίρως τις κρίσιμες εντολές, όπως, παραδείγματος χάριν, να κλείσει η Αττική Οδός από νωρίς το μεσημέρι.
Σχέδια διαχείρισης συνθηκών κακοκαιρίας υπάρχουν και μάλιστα λεπτομερώς καταρτισμένα. Γιατί δεν εφαρμόστηκαν; Ο κ. Στυλιανίδης είναι ας πούμε «νεοσύλλεκτος» στο επιχειρησιακό κομμάτι της Πολιτικής Προστασίας. Όμως ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, Λευτέρης Οικονόμου, που βρισκόταν δίπλα του στη συνέντευξη Τύπου, έχει μεγάλη εμπειρία, το ίδιο και οι αξιωματικοί των Σωμάτων Ασφαλείας που εμπλέκονται στην Πολιτική Προστασία. Γιατί, λοιπόν, καθυστέρησαν τόσο πολύ να λάβουν αποφάσεις, ενώ έβλεπαν το φαινόμενο να εξελίσσεται;
Δεν είναι ομολογία αποτυχίας ότι ο πρώτος δρόμος που έκλεισε χθες ήταν η Λεωφόρος Κατεχάκη, στην οποία βρίσκεται το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, έπειτα η Μεσογείων, ενώ με μεγάλη δυσκολία κινούνταν τα αυτοκίνητα και στην Κηφισίας, όπου έχει εγκατασταθεί το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Όταν έχει παραλύσει η «κεφαλή» πώς να λειτουργήσει το υπόλοιπο «σώμα»;
Αυτά τα πρόσωπα που βρέθηκαν δίπλα δίπλα για να ενημερώσουν το κοινό τη Δευτέρα το απόγευμα, δηλαδή ο κ. Οικονόμου και ο περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης, βρίσκονταν όλοι μαζί από το πρωί στην αίθουσα διαχείρισης κρίσεων ή παρακολουθούσαν την κατάσταση ο καθένας από το γραφείο του;
Πώς να αισθάνεται άραγε ο παρακαθήμενός τους, διευθυντής της ΕΜΥ Θοδωρής Κολυδάς, όταν σήμερα ακούει να επιρρίπτονται από την κυβέρνηση ευθύνες στην υπηρεσία του για λανθασμένη πρόγνωση;
Σύμφωνα με κυβερνητικούς παράγοντες, τα στοιχεία που είχαν στα χέρια τους έδειχναν ότι θα υπήρχε μεγάλη χιονόπτωση αλλά όχι διπλάσια της «Μήδειας», όπως συνέβη τελικά. Αυτό επιβράδυνε τα αντανακλαστικά τους, δεν κήρυξαν αργία όλη τη χθεσινή ημέρα, με αποτέλεσμα όταν από τις δώδεκα και έπειτα που έφυγαν οι εργαζόμενοι από την εργασία για να επιστρέψουν στα σπίτια τους να προκληθεί κομφούζιο στους δρόμους.
Οι μετεωρολόγοι, από την πλευρά τους, επιμένουν ότι η πρόγνωσή τους ήταν ακριβής, ότι προειδοποίησαν για πολύ βαριά χιονόπτωση, και η αλήθεια είναι ότι όλοι τους ακούσαμε να λένε ότι από το μεσημέρι της Δευτέρας θα χρειαστούν αλυσίδες ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας. Τους ακούσαμε, αλλά ελάχιστοι οδηγοί αξιολόγησαν τον κίνδυνο και πήραν μαζί τους αλυσίδες.
Ένα άλλο μεγάλο ερώτημα είναι τι συνέβη στην Αττική Οδό και χρειάστηκε να επιχειρεί όλο το βράδυ ο στρατός, η αστυνομία και η πυροσβεστική προκειμένου να απεγκλωβιστούν 3.000 οχήματα και 3.500 άνθρωποι. Όπως είπε ο κ. Στυλιανίδης, είχαν προηγηθεί συσκέψεις με εκπροσώπους της εταιρείας, η οποία «δεν έκανε τίποτα από όσα είχε υποσχεθεί». Βεβαίως, υποχρέωση της εταιρείας είναι να κρατά τον δρόμο ανοιχτό με εκχιονιστικά μηχανήματα, δεν είναι αρμόδια να διακόψει την κυκλοφορία, αυτή ήταν δουλειά της Τροχαίας.
Η Αττικής Οδός, εκτός από ένας πολύ σύγχρονος αυτοκινητόδρομος, είναι ο πιο κερδοφόρος οδικός άξονας της χώρας, με κέρδη που κυμαίνονται από 130 έως 150 εκατομμύρια τον χρόνο. Στη διάρκεια της πανδημίας, εξαιτίας των lockdown που μείωσαν τα κέρδη της, έλαβε γενναία επιχορήγηση από το κράτος. Και όμως, φάνηκε ανίκανη και παραλυμένη, όχι μόνο να τηρήσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις αλλά και να συνδράμει αξιοπρεπώς τους ανθρώπους που περνούσαν ώρες αγωνίας στο χιονισμένο οδόστρωμα. Λένε τώρα ότι όλες οι έξοδοι της Αττικής Οδού είναι ανηφορικές και όταν εγκλωβίστηκαν εκεί τα αυτοκίνητα δεν υπήρχε εύκολος τρόπος αντίδρασης.
Η εταιρεία είναι γνωστό ότι αντιμετωπίζει πλήθος εσωτερικών προβλημάτων από την αλλαγή στο ιδιοκτησιακό καθεστώς της και τη χρόνια απίσχναση από ικανά στελέχη. Ακόμα και όσοι δεν το γνώριζαν το έμαθαν χθες.
Και η κυβέρνηση τι έκανε από την ώρα που ξεκίνησε το πρόβλημα μέχρι το βράδυ; Από όσα μας είπαν, παρακολουθούσαν την εταιρεία να μην καθαρίζει τον δρόμο όπως έπρεπε με τα εκχιονιστικά, αποδέχθηκαν το σκεπτικό της να συνεχίσουν να κυκλοφορούν κανονικά οι νταλίκες για να μη διαταραχθεί η αλυσίδα τροφοδοσίας, επέτρεψαν στα αυτοκίνητα να μπουν στον κλειστό αυτοκινητόδρομο χωρίς αλυσίδες. Τώρα αναζητούν ευθύνες στην εταιρεία, οι οποίες προφανώς υπάρχουν, αλλά δεν είναι τόσες που να καλύπτουν την αδράνεια του κρατικού μηχανισμού. Ούτε της Περιφέρειας Αττικής και των δήμων. Πού ήταν τα εκχιονιστικά μηχανήματα και οι αλατιέρες; Οι επίσημες ανακοινώσεις δείχνουν μια μεγάλη κινητοποίηση, την οποία κανένας κάτοικος της Αττικής δεν είδε στη γειτονιά του. Η εικόνα δεν είναι μόνο λευκή από το χιόνι, είναι και μαγική.