Στο θέμα της κρίσης στην Ουκρανία, στην στάση της Ρωσίας αλλά και της Ελλάδας αναφέρθηκε o Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων και Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Δημήτρης Καιρίδης.
Όπως εξήγησε μιλώντας στο iefimerida.gr η Ελλάδα μια χώρα φιλειρηνική που πιστεύει στη διπλωματία στη βάση του διεθνούς δικαίου και του απαραβίαστου των συνόρων».
Κ. Καθηγητά, ποια είναι η στάση που τηρεί η Ελλάδα στην κρίση της Ουκρανίας;
Όπως και η υπόλοιπη «παλαιά Ευρώπη», χωρών όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία, δεν διακατεχόμαστε από «αντι-ρωσισμό». Τουναντίον, μας συνδέουν πολλά με τον ρωσικό λαό. Και, αναγνωρίζουμε ότι στην κακοφόρμιση της σχέσης Ρωσίας-Δύσης, έχει και η Δύση τις ευθύνες της.
Όμως, με δεδομένη τη χαίνουσα πληγή του «Κυπριακού», η Ελλάδα θεωρεί απαράδεκτη την παραβίαση της ανεξαρτησίας οποιασδήποτε χώρας. Εξίσου απαράδεκτη είναι η απόπειρα επιστροφής στο καθεστώς των «σφαιρών επιρροής» και μειωμένης κυριαρχίας συγκεκριμένων κρατών που, επί Ψυχρού Πολέμου, ήταν γνωστή ως «φινλανδοποίηση». Τέλος, η κρίση της Ουκρανίας επαναφέρει το φλέγον ζήτημα της γεω-στρατηγικής χειραφέτησης και αυτονομίας της Ευρώπης, την οποία η χώρα μας, μαζί με άλλες, όπως, κατεξοχήν, η Γαλλία, σθεναρά υποστηρίζει.
Πώς θα αντιδράσει η Ελλάδα σε περίπτωση πολέμου;
Η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ και του δυτικού συνασπισμού. Θα κινηθεί στο πλαίσιο της πάγιας πολιτικής της υπέρ του διεθνούς δικαίου και με σεβασμό στις συμμαχικές της δεσμεύσεις. Και, με το βλέμμα αν θέλετε στην τουρκική επιθετικότητα, θα συνεισφέρουμε στην ευρωπαϊκή ενότητα. Θα είμαστε, λοιπόν, αλληλέγγυοι στα θύματα της επιθετικότητας τρίτων χωρών, προσβλέποντας και απαιτώντας την αλληλεγγύη των συμμάχων μας έναντι της Τουρκίας. Όμως, ας είμαστε λίγο πιο αναλυτικοί. Δεν πιστεύω ότι θα έχουμε πόλεμο και εισβολή στην Ουκρανία, αν και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια κλιμάκωση από ατύχημα. Ο λόγος είναι απλός και δεν έχει να κάνει με «καλές προθέσεις».
Αντίθετα, η Ρωσία μπορεί να επιτύχει τους στόχους της με πολλά μέσα, πριν χρειαστεί τα στρατιωτικά. Ήδη, η ένταση που έχει προκαλέσει η παρουσία των ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα της Ουκρανίας έχει μεταφερθεί στο εσωτερικό της δυτικής συμμαχίας με επίκεντρο τη στάση της Γερμανίας. Αν η Ρωσία επιτίθετο τότε όχι μόνο θα βρισκόταν αντιμέτωπη με επώδυνες κυρώσεις αλλά, το σημαντικότερο, θα συσπείρωνε τη Δύση, το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη. Κάτι που σίγουρα δεν θέλει και δεν τη συμφέρει.
Ποια είναι η στάση της χώρας μας έως τώρα;
Βρισκόμαστε σε συνεχή συνεννόηση με τους συμμάχους μας. Ο Έλληνας ΥΠΕΞ, Νίκος Δένδιας, βρέθηκε πρόσφατα στην Ουκρανία και επισκέπτεται πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Επιζητούμε τον διάλογο και την εκτόνωση της κρίσης μέσω της διπλωματίας. Εργαζόμαστε για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενότητας στη βάση των κοινών αξιών της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του σεβασμού τόσο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσο και της ανεξαρτησίας των κρατών.
Θεωρείτε πως θα έχουμε τελικά σύρραξη στην Ουκρανία;
Καταρχήν, όχι, όπως ήδη εξήγησα. Γιατί μια ανοικτή σύγκρουση δεν συμφέρει τη Ρωσία, καθώς θα οδηγήσει σε συσπείρωση της Δύσης και της Ευρώπης. Επιπλέον, η Ρωσία μπορεί να πετύχει τους στόχους της, την αμφισβήτηση της μετα-ψυχροπολεμικής ευρωπαϊκής τάξης πραγμάτων και την επιστροφή στις πάλαι ποτέ «σφαίρες επιρροής» με άλλα μέσα, πιο υβριδικά και, άρα, πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμα.
Η Ευρώπη και η Δύση, συνολικά, οφείλει να αποφύγει τις αφέλειες με τις οποίες, συχνά, πορεύεται. Η δημοκρατία μας έχει αποδειχθεί ευάλωτη στον εθνικιστικό λαϊκισμό που, συχνά, χρηματοδοτείται από το εξωτερικό. Τα αυταρχικά καθεστώτα γνωρίζουν και αξιοποιούν τις αδυναμίες μας. Οι εχθροί της Ευρώπης έχουν κάθε λόγο να υποστηρίζουν τις ευρω-σκεπτικιστικές δυνάμεις στο εσωτερικό της Ευρώπης. Και, γι’ αυτό, πρέπει να παραμένουμε υποψιασμένοι απέναντι σε κινδύνους που δεν είναι τόσο ξεκάθαροι και εύκολα αντιμετωπίσιμοι, όπως είναι μια στρατιωτική εισβολή.
Πώς επηρεάζει την κατάσταση στην περιοχή η ενεργειακή κρίση;
Η ενεργειακή κρίση επιδεινώνεται από την κρίση στην Ουκρανία και αποκαλύπτει πόσο ευάλωτη είναι η Ευρώπη στην εργαλειοποίηση της ενέργειας και, ειδικά, του φυσικού αερίου. Για να είμαστε δίκαιοι πρέπει να παραδεχθούμε ότι η Ρωσία έχει αποφύγει να αθετήσει τις συμβατικές της δεσμεύσεις.
Όμως, η άνοδος της τιμής του φυσικού αερίου δεν είναι ένα φυσικό φαινόμενο και την ωφελεί, καθώς μεταβιβάζει δισεκατομμύρια ευρώ από τον Ευρωπαίο καταναλωτή στα ταμεία των ρωσικών (και άλλων) ενεργειακών κολοσσών. Τέλος, η Ευρώπη οφείλει μαζί με την πράσινη μετάβαση να συνυπολογίσει την ανάγκη ενεργειακής ασφάλειας και αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχιας στην ενεργειακή της πολιτική.