Το πιο σημαντικό που έχει προκύψει ως τώρα από τις εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ και λίγο πριν ολοκληρωθεί η προβλεπόμενη διαδικασία - γιατί τα «απόνερα» θα κρατήσουν πολύ ως φαίνεται –είναι η ανατροπή όχι μόνο ως προς το πρόσωπο του φαβορί, αλλά και ως προς το ποιος εκπροσωπεί πιο πολύ το νέο και την ανανέωση αντί για το παλιό και την περιχαράκωση.
Αναμφίβολα είναι εντυπωσιακό και δεν υπάρχει προηγούμενο, ένα πρόσωπο που ενέσκηψε ενεργά στα πράγματα σε λιγότερο από ένα μήνα να διεκδικεί τώρα με τις πιο πολλές πιθανότητες την ηγεσία ενός κόμματος εξουσίας ενώ ταυτόχρονα η αντίπαλος του που μέχρι τον πρώτο γύρο των εκλογών ήταν το φαβορί να έχει καταστεί αουτσάιντερ.
Το ακόμη πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι η Εφη Αχτσιόγλου πριν από την υποβολή της υποψηφιότητας Κασσελάκη εκπροσωπούσε κατεξοχήν σε σχέση με τους άλλους τρεις τότε συνυποψήφιους της την ανανέωση του κόμματος και το άνοιγμα του σε κάτι πιο σύγχρονο.
Μετά την υποψηφιότητα του Στ. Κασσελάκη όμως και ιδιαίτερα μετά την καθαρή πρωτιά του την προηγούμενη Κυριακή και το σαφές προβάδισμα για την τελική νίκη, μια τυχόν επικράτηση Αχτσιόγλου, έφτασε να φαντάζει ως πισωγύρισμα και ως μία συνέχιση ή παγίωση της παρακμής του κόμματος που ξεκίνησε το 2019 και επιτάθηκε με τις διπλές εκλογές του 2023.
Αξίζει τον κόπο να σταθεί κανείς σε αυτή την εξέλιξη και να προσπαθήσει να δώσει κάποιες ερμηνείες ή εξηγήσεις αυτής της ενδιαφέρουσας κατάστασης.
Όπως φαίνεται, η συντριπτική πλειονότητα των μελών του Συριζα, έδειξε με τις επιλογές της πρώτης κάλπης και ως προς τους δύο επικρατήσαντες ότι επιθυμεί να συνεχίσει να είναι το κόμμα τους ένα κόμμα εξουσίας και να μην επιστρέψει σε εποχές «πτωχής πλην τίμιας» αριστεράς (η χρήση της ρήσης αλληγορική ασφαλώς). Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι υπόλοιποι υποψήφιοι καταποντίστηκαν, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση του Ευ. Τσακαλώτου που εκπροσωπεί κατεξοχήν την αμιγώς αριστερή τάση του κόμματος σε σχέση με όλους τους υπόλοιπους υποψήφιους.
Ένα άλλο στοιχείο που εξηγεί την πρωτιά Κασσελάκη είναι η αίσθηση που διακατέχει αρκετά μέλη του Συριζα (εσφαλμένη ή μη δεν έχει σημασία) ότι ο Αλέξης Τσίπρας υπονομεύθηκε και εκδιώχθηκε από όσους στήριξαν την υποψηφιότητα Αχτσιόγλου αλλά και από την ίδια, κάτι που ασφαλώς επηρέασε την ψήφο τους. Είναι επίσης περιττό να πούμε ότι ο Στ, Κασσελάκης σε αυτή τη μερίδα κομματικών μελών ενσαρκώνει τις προσδοκίες τους ως προς το πρότυπο ηγεσίας που έχουν ενστερνισθεί οι ίδιοι ως οπαδοί του πρώην πρωθυπουργού.
Με δεδομένη και καταγεγραμμένη λοιπόν τη βούληση των μελών να παραμείνει ή να ξαναγίνει ο Συριζα κόμμα εξουσίας, δεν είναι έκπληξη ούτε η προτίμηση τους με μεγάλα ποσοστά ως προς τους δύο τελικούς υποψήφιους αρχηγούς, αλλά και ούτε η ανατροπή των προβλέψεων ως προς την πρωτιά που προέκυψε εν τέλει στον πρώτο γύρο, αφού η υποψηφιότητα Κασσελάκη είναι, θεωρητικά τουλάχιστον, η πιο εμβληματική για όσους επιθυμούν την ανανέωση του κόμματος και το άνοιγμα του προς το κέντρο αλλά και προς ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας. Αν λοιπόν θεωρήσουμε ότι η ανανέωση και το άνοιγμα του κόμματος είναι η κρατούσα βούληση των μελών, λογικά η τελική νίκη Κασσελάκη την επόμενη Κυριακή είναι η πιθανότερη εξέλιξη.
Σε κάθε περίπτωση και με οποιοδήποτε αποτέλεσμα και αν προκύψει, ο Συριζα θα βρεθεί μπροστά σε ένα νέο σκηνικό. Αν έχουμε επικράτηση Κασσελάκη, το ενδιαφέρον θα επικεντρωθεί στη στάση και στις αντιδράσεις των στελεχών που δεν τον υποστήριξαν, οι οποίες ενδέχεται να μην εκδηλωθούν άμεσα και εν θερμώ, αλλά στον χρόνο που θα μεσολαβήσει μέχρι το συνέδριο του Νοεμβρίου ή και μετά το συνέδριο βέβαια. Αν έχουμε νίκη Αχτσιόγλου δεν προβλέπονται ιδιαίτερες αναταράξεις ούτε αποχωρήσεις από την άλλη πλευρά, το ερωτηματικό όμως είναι αν η ίδια θα προβεί σε κάποια ξεκαθαρίσματα και κυρίως, το μείζον θέμα είναι αν η εκλογή της θα σηματοδοτήσει μια περιχαράκωση σε γνωστές αμιγώς αριστερές πολιτικές τις οποίες ευαγγελίζονται και τα περισσότερα στελέχη που είτε εξαρχής είτε στον δεύτερο γύρο (ύστερα και από τη στάση Τσακαλώτου) την υποστήριξαν.
Πάντως, από τα μέχρι τώρα λεχθέντα από όλες τις πλευρές δεν φαίνεται κανείς να επιθυμεί διασπάσεις και εκκαθαρίσεις, ταυτόχρονα όμως από τους δύο τελικούς υποψήφιους μόνο ο Στ. Κασσελάκης έχει δηλώσει επανειλημμένα και χωρίς μισόλογα ότι θα παραμείνει στο κόμμα αν χάσει, ενώ η συνυποψήφια του δεν το έχει ξεκαθαρίσει αυτό και πάντως δεν το έχει αποκλείσει ρητά.
Και στις δύο εκδοχές αποτελέσματος ως φαίνεται, όλα θα κριθούν από τη στάση και τους χειρισμούς του υποψήφιου που θα κερδίσει, αλλά και από την απήχηση που θα καταγράφει το κόμμα μετά την εκλογή νέου αρχηγού. Κακά τα ψέμματα, σε όλους άρεσε που ο Συριζα έγινε κόμμα εξουσίας και αν διαφανεί η προοπτική να πρωταγωνιστήσει ξανά, δύσκολα θα επιλέξουν την αποχώρηση και την δημιουργία κομμάτων του 3 ή του 5-6%, στην καλύτερη περίπτωση. Εξάλλου οι μέχρι τώρα απόπειρες όλων των πρώην στελεχών που αποσκίρτησαν στις προηγούμενες διασπάσεις το 2010 και το 2015, όλοι ξέρουμε ποια κατάληξη είχαν, ανεξάρτητα από την ποιότητα των νέων κομματικών σχηματισμών που προέκυψαν τότε.