Independent: Ο Μπόρις Τζόνσον θα είναι ο Αλέξης Τσίπρας του 2019

«Μπορεί ο Μπόρις Τζόνσον να απολαμβάνει να απαγγέλει από μνήμης τα ποιήματα αρχαίων Ελλήνων τραγικών, ακούγεται όλο και περισσότερο σαν τον πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξη Τσίπρα, το 2015» αναφέρει σε δημοσίευμά του η αγγλική Independent εξηγώντας μάλιστα τους λόγους που κάνει αυτή την σύγκριση.

Όπως γράφει το άρθρο: «Ως νεοεκλεγμένοι ηγέτες, αμφότεροι οι πολιτικοί αμφισβήτησαν τις συμφωνίες των προκατόχων τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση και κατέφυγαν στον λαϊκισμό, προσπαθώντας να αποφύγουν έναν δυσάρεστο συμβιβασμό και ένα υπερισχύον τελεσίγραφο».

Και συνεχίζει: «Για την Ελλάδα του Τσίπρα, η ημερομηνία δίχως αύριο ήταν η 30η Ιουνίου 2015. Τότε έληξε το πρόγραμμα διάσωσης για την Ελλάδα. Και χωρίς την χρηματοδοτική συνδρομή που έλαβε στο πλαίσιο της δανειανής σύμβασης με τους πιστωτές της (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ΔΝΤ), η Ελλάδα δεν θα ήταν σε θέση να αποπληρώσει την δόση του 1,5 εκατομμυρίου ευρώ στο ΔΝΤ. Θα χρεοκοπούσε, όπως και έγινε.

Για τον Μπόρις Τζόνσον, το σενάριο της μη αναστρέψιμης καταστροφής είναι η έξοδος χωρίς συμφωνία από την ΕΕ στις 31 Οκτωβρίου. Στην πραγματικότητα όμως, παρόλο που αυτές οι ημερομηνίες περιγράφονται με μεσιανικούς όρους, υπάρχει χρόνος για συμβιβασμό. Αυτό που διαφέρει είναι το τίμημα που θα πρέπει να καταβληθεί για όποιον τελικά αναγκαστεί να υποχωρήσει.

Οι υπερήφανοι διαπραγματευτές έναντι τον συνεργατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ο Αλέξης Τσίπρας εκλέχθηκε τον Ιανουάριο του 2015. Για πέντε μήνες η νέα κυβέρνηση στην Αθήνα προσπάθησε να πείσει τις Βρυξέλλες να συναινέσουν σε ένα νέο σχέδιο οικονομικής βοήθειας βάσει όρων ευνοϊκών για την Ελλάδα. Αυτές οι τακτικές οδήγησαν σε μια συνολική και προβλέψιμη καταστροφή. Η Ευρπωαϊκή Ένωση δεν υποχώρησε. Ακόμη και σήμερα, οι Έλληνες μιλούν ειρωνικά για τους πέντε πρώτους μήνες του ΣΥΡΙΖΑ αναφερόμενοι στην «περήφανη διαπραγμάτευση».

Αλλά ο Αλέξης Τσίπρας κατάφερε να καλλιεργήσει εντός της χώρας του μια πολιτικά πλεονεκτική Μανιχαϊκή διπολικότητα: τους ασυμβίβαστους, περήφανους Έλληνες έναντι εκείνων που είναι δουλοπρεπείς προς τις Βρυξέλλες. Όσοι αντιτάχθηκαν στην τακτική του πρωθυπουργού, θεωρήθηκαν προδότες ( quislings – μια λέξη που χρησιμοποιείται για να περιγράψει όσους συνεργάστηκαν με τους Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο).

Ο Μπόρις Τζόνσον επίσης καταφεύγει στον Μανιχαϊσμό για να εξηγήσει την δική του υπερήφανη διαπραγμάτευση. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Facebook, αποκάλεσε εκείνους τους βουλευτές που αντιτίθενται στα σχέδιά του ως «συνεργάτες» της ΕΕ. Κι όπως και οι υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ, την χαρακτήρισε ως «σούπερ – κράτος».

Μια συμφωνία – όνειρο

Η ρητορική του Μπόρις Τζόνσον μπορεί να είναι πολιτικά χρήσιμη γι’ αυτόν, αλλά οι Βρυξέλλες δεν συγκινούνται. Το 2015, η ΕΕ χρησιμοποίησε τον ίδιο ξερό τρόπο αγνοώντας την ρητορική του Τσίπρα. Αναγνώρισε μόνο μία συμφωνία, αυτήν που είχε υπογράψει η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση και τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης.

Ο Αλέξης Τσίπρας πίστευε ότι ο μόνος τρόπος για να ξεπεραστεί η αντίσταση της ΕΕ ήταν μια εμφατική απόρριψη της συμφωνίας από τον ελληνικό λαό. Για τον ΣΥΡΙΖΑ, θα ήταν εφικτή μια νέα συμφωνία – όνειρο, εφόσον οι άνθρωποι έλεγαν στους εκπροσώπους της ΕΕ ότι απορρίπτουν κατηγορηματικά την συμφωνία. Το λαϊκό αίτημα θα ήταν δεσμευτικό για τους «μη εκλεγμένους γραφειοκράτες των Βρυξελλών». Χρησιμοποιώντας αυτή την λογική, η ομάδα των Τσίπρα και Βαρουφάκη (τότε υπουργός Οικονομικών) προέβαλαν ως λύση το δημοψήφισμα.

Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε το δημοψήφισμα στις 27 Ιουνίου, τρεις ημέρες πριν από την προθεσμία της 30ης Ιουνίου 2015. Ο Αλέξης Τσίπρας επιχείρησε να αποσυνδέσει την χρηματοδοτική βοήθεια από τις δύσκολες συνθήκες που έθεσε η ΕΕ για την χορήγησή της. Και το επιχείρημα του Μπόρις Τζόνσον είναι ακριβώς το ίδιο, υποσχόμενος μια ιδανική ευρωπαϊκή συμφωνία με οφέλη για τους Βρετανούς, χωρίς τις υποχρεώσεις της προηγούμενης συμφωνίας. Όπως ο Τσίπρας, ο Μπόρις Τζόνσον επιδιώκει την λαϊκή συγκατάθεσή του για την προώθηση αυτής της ουτοπικής συμφωνίας προκειμένου να ενισχύσει την διαπραγματευτική του θέση ενάντια στους «άκαμπτους γραφειοκράτες» των Βρυξελλών.

Η μπλόφα του Τσίπρα ανατινάχθηκε με θεαματικό τρόπο στα ίδια του τα χέρια. Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, πρόεδρος του Eurogroup, αντέκρουσε το επιχείρημα του πρωθυπουργού για δημοκρατική νομιμοποίηση. Είπε πως η Ελλάδα δεν είχε γραφειοκράτες στην άλλη πλευρά του τραπεζιού των διαπραγματεύσεων, αλλά τα 18 κράτη – μέλη της Ευρωζώνης, στα οποία θα μπορούσαν να διεξαχθούν άλλα 18 δημοψηφίσματα ζητώντας από τους κατοίκους των χωρών αυτών να εγκρίνουν την χρηματοδοτική βοήθεια προς την Ελλάδα.

Το «δόγμα Ντάϊσελμπλουμ» εφαρμόστηκε στην περίπτωση της Ελλάδας και τώρα ισχύει έναντι του Μπόρις Τζόνσον. Η ΕΕ δεν πρόκειται να παραιτηθεί από την εκπροσώπηση της λαϊκής βούλησης σε 27 κράτη μέλη προκειμένου να ικανοποιήσει τις ιδιοτροπίες ενός λαϊκιστή. Αυτό είναι το πιο πολύτιμο μάθημα που η εμεπιρία του Αλέξη Τσίπρα μπορεί να διδάξει στον Μπόρις Τζόνσον.

Για την Βρετανία, η κρίσιμη ημερομηνία είναι η 31η Οκτωβρίου. Ο Μπόρις Τζόνσον είναι έτοιμος για εκλογές, εκμηδενίζοντας την απειλή μιας επικείμενης καταστροφής. Στην πραγματικότητα, έχει αρχίσει την προετοιμασία του εκλογικού σώματος για την στροφή που θα πρέπει να κάνει όταν βρεθεί αντιμέτωπος με έναν αναπόφευκτο και οδυνηρό συμβιβασμό. Όσο πιο δραματική είναι η αφήγησή του, τόσο πιο πειστικός θα εμφανιστεί κατά την στιγμή της κρίσης.

Ο διαχωρισμός του πολιτικού κόσμου σε υπερήφανους διαπραγματευτές και συνεργάτες, αποδεικνύεται ήδη πολιτικά χρήσιμος (ο Μπόρις Τζόνσον κερδίζει έδαφος στις δημοσκοπήσεις και καθορίζει την πολιτική ατζέντα με την παθιασμένη ρητορική του). Δεν θα πάψει να είναι χρήσιμη και μετά από έναν πιθανό συμβιβασμό. Αντίθετα, ο μανιχαϊσμός του θα παραμείνει πολύτιμος την περίοδο των εκλογών, τόσο πριν όσο και μετά τις 31 Οκτωβρίου.
Στην περίπτωση του Τσίπρα, το κόλπο δούλεψε κι αν ο Μπόρις Τζόνσον παίξει καλά τα χαρτιά του, ίσως λειτουργήσει και για τον ίδιο.