Η Θεσσαλονίκη διαθέτει πλέον το πιο σύγχρονο Μετρό στην Ευρώπη. Είναι μια ώρα χαράς και δικαίωσης για ολόκληρη την πόλη.
Ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε σε λειτουργία ένα έργο που πέρασε κυριολεκτικά από χίλια κύματα και οι πολίτες το προσδοκούσαν τόσα χρόνια.
Βέβαια, τέτοιες ώρες πρέπει πάντα να θυμόμαστε πως τα μεγάλα έργα δεν ανήκουν κατ’ αποκλειστικότητα σε καμία κυβέρνηση, κανένα κόμμα, κανέναν πολιτικό. Ανήκουν μόνο στον ελληνικό λαό. Στην πατρίδα μας. Οι κυβερνήσεις οφείλουν να κάνουν το καθήκον τους. Τις περισσότερες φορές, άλλος ξεκινά, άλλος συνεχίζει κι άλλος ολοκληρώνει ένα μεγάλο έργο. Και πολλοί μπορεί να έχουν συνεισφέρει μέχρι να γίνει πραγματικότητα.
Όταν, όμως, ένα τέτοιο έργο έχει αντιμετωπίσει τόσο μεγάλα και σύνθετα προβλήματα, τότε υπάρχουν ορισμένες στιγμές στην πορεία της υλοποίησής του που είναι καθοριστικές.
Τον Σεπτέμβριο του 2019, ως νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μαζί με τον τότε γενικό γραμματέα κ. Καραγιάννη, έχοντας θέσει το Μετρό Θεσσαλονίκης σε απόλυτη προτεραιότητα, επισκεφθήκαμε τα εργοτάξια του έργου. Πήγαμε φυσικά και στον περίφημο σταθμό Βενιζέλου, όπου επί χρόνια το έργο καθυστερούσε λόγω των διαφορετικών απόψεων που υπήρχαν για τον χειρισμό των σπουδαίων αρχαιολογικών ευρημάτων. Σταθήκαμε σε ένα υπόστεγο που υπήρχε και ζητήσαμε να μας κατεβάσουν να δούμε πού βρίσκεται το έργο. Θυμάμαι ότι ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικό Μετρό -όπως ονομάζεται πλέον η εταιρεία- κ. Κουρέτας μάς είπε: «Δεν υπάρχει κάπου να σας κατεβάσουμε, δεν είχαν καν σκάψει τίποτα, ό,τι βλέπετε εδώ είναι όλο το έργο»… Ένα υπόστεγο.
Εννέα μήνες νωρίτερα, η προηγούμενη κυβέρνηση και ο τότε πρωθυπουργός κ. Τσίπρας είχαν στήσει ολόκληρα «εγκαίνια» του Μετρό που δήθεν είχαν ολοκληρώσει. Τα περίφημα εγκαίνια με τους μουσαμάδες! Και στην πραγματικότητα, στον πιο κεντρικό και κρίσιμο σταθμό, δεν είχαν ούτε καν ξεκινήσει να εργάζονται. Στο υπόλοιπο έργο, αλλού είχε σημειωθεί πρόοδος -διότι και αυτό πρέπει ασφαλώς να το αναγνωρίζουμε- και αλλού υπήρχαν ακόμα σημαντικές εκκρεμότητες. Όμως Μετρό Θεσσαλονίκης χωρίς σταθμό Βενιζέλου δεν μπορούσε και δεν θα είχε και νόημα να λειτουργήσει - θα ήταν σαν να λέμε Μετρό Αθήνας χωρίς σταθμό Συντάγματος. Συνεπώς, η απόφαση για το τι θα γίνει στον συγκεκριμένο σταθμό ήταν η πλέον κρίσιμη για το μέλλον ολόκληρου του έργου.
Αφού ενημερωθήκαμε εξαντλητικά για όλες τις προτεινόμενες λύσεις, με τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη και την υπουργό Πολιτισμού κ. Μενδώνη καταλήξαμε σε μια απόφαση - δέσμευση απέναντι στη Θεσσαλονίκη, την καθημερινότητά της, αλλά και την Ιστορία της: Και Μετρό και Αρχαία.
Επιλέξαμε τη μόνη λύση που μπορούσε να μας το διασφαλίσει αυτό - και μάλιστα με το μικρότερο δυνατό κόστος, στον συντομότερο δυνατό χρόνο: την απόσπαση και ασφαλή επανατοποθέτηση των ευρημάτων. Χρησιμοποιώντας την επιστημονική μεθοδολογία που έχει ακολουθηθεί στο Μετρό στην Αθήνα, στο σταθμό Αγίας Σοφίας της Θεσσαλονίκης -και από την προηγούμενη κυβέρνηση- και σε άλλα Μετρό στην Ευρώπη. Τη μόνη που εξασφάλιζε την προστασία των αρχαιολογικών ευρημάτων, αλλά και θα τα αναδείκνυε μετατρέποντας τον σταθμό σε ένα «ανοιχτό μουσείο» διεθνούς εμβέλειας.
Μετά από εκτενή ανοιχτό διάλογο, πετύχαμε τη μεγαλύτερη δυνατή σύμπνοια. Για πρώτη φορά, κυβέρνηση, Δήμος, Περιφέρεια, Ελληνικό Μετρό, τοπική κοινωνία, οι μεγαλύτεροι επιστημονικοί και επαγγελματικοί σύλλογοι της πόλης και βέβαια το Συμβούλιο της Επικρατείας και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, συμφώνησαν στη λύση που εφαρμόστηκε. Δεχτήκαμε, όμως, και πόλεμο, με αντιδράσεις κυρίως εκδικητικού χαρακτήρα, από οργανωμένες μειοψηφικές ελίτ της πόλης, που προσπάθησαν να εμποδίσουν το έργο. «Κατάφεραν» να το καθυστερήσουν, ευτυχώς όμως όχι και να το ματαιώσουν.
Παράλληλα, βέβαια, κάναμε και μια σειρά από άλλες κινήσεις, αναγκαίες για την πρόοδο του έργου: Προχωρήσαμε με ταχύτητα όλες τις κατασκευαστικές εκκρεμότητες, ενώ σημειώσαμε σημαντική πρόοδο και στην επέκταση προς Καλαμαριά. Λάβαμε στρατηγικές αποφάσεις για τη λειτουργία του. Ολοκληρώσαμε την προμήθεια των πρώτων 18 συρμών και υπογράφηκε σύμβαση για άλλους 15. Προχωρήσαμε την εγκατάσταση των ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων. Ξεκινήσαμε δοκιμές σε συρμούς και συστήματα. Σταδιακά, το ένα μετά το άλλο τα εργοτάξια έκλειναν και οι Θεσσαλονικείς έβλεπαν τη θεαματική πρόοδο ακόμα και στην επιφάνεια της πόλης, με τους δρόμους και τους χώρους που επιτέλους ελευθερώνονταν μετά από πολλά χρόνια.
Σήμερα, στη δεύτερη θητεία της, η κυβέρνησή μας ολοκληρώνει την υλοποίηση της δέσμευσής της και παραδίδει το έργο. Αξίζουν συγχαρητήρια στη διοίκηση της Ελληνικό Μετρό, στον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών κ. Σταϊκούρα και, βέβαια, στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, που για άλλη μια φορά αποδεικνύει ότι δεν μένει στα λόγια, αλλά βάζει τη σφραγίδα του με πράξεις.
Τα έργα Μετρό είναι έργα στα οποία δώσαμε εξαρχής προτεραιότητα, γιατί συνεπάγονται ταυτόχρονα: καλύτερη καθημερινότητα, ποιότητα ζωής και προστασία του περιβάλλοντος. Γι’ αυτό και στο Μετρό της Αθήνας επισπεύσαμε την ολοκλήρωση της επέκτασης προς Πειραιά με 6 νέους σταθμούς και ξεκινήσαμε τη νέα Γραμμή 4. Ιδίως για τη Θεσσαλονίκη, όμως, αυτό το έργο αποτελεί και κάτι ακόμα: το κρίσιμο κομμάτι ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για να μπει η πόλη σε μια νέα αναπτυξιακή πορεία και να αναβαθμιστεί στην πράξη σε πρωτεύουσα της ΝΑ Ευρώπης.
Μετά από τόσα χρόνια αναμονής, οι Θεσσαλονικείς μπορούν πλέον να απολαύσουν ένα έργο που διευκολύνει την καθημερινή τους ζωή και ομορφαίνει κι άλλο την πόλη τους. Να νιώσουν περηφάνεια για τη μοναδική συνύπαρξη σύγχρονης τεχνολογίας και σπάνιων αρχαιολογικών ευρημάτων, που αναδεικνύει την ιστορική διαδρομή της πόλης. Επιτέλους έγινε πραγματικότητα αυτό που ήθελαν και άξιζαν: Και Μετρό και Αρχαία.
*Ο Κώστας Καραμανλής είναι πρώην υπουργός Υποδομών & Μεταφορών, βουλευτής Σερρών ΝΔ.