Η αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας την Παρασκευή από την Fitch ήρθε να ολοκληρώσει έναν κύκλο θετικών αποτιμήσεων για την ελληνική οικονομία από τους διεθνείς οίκους και αποτελεί μια επιβεβαίωση ότι μετά από δεκαετίες η χώρα έχει μπει σε μια σταθερή τροχιά ως προς τα δημόσια οικονομικά.
Αρκεί όμως μόνο μια ενάρετη δημοσιονομική πολιτική για να επιτευχθεί μακροπρόθεσμη και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και ευημερία για τους πολίτες;
Παρότι η ελληνική οικονομία τα πηγαίνει καλύτερα από το μέσο όρο των οικονομιών της Ευρωζώνης, η αύξηση του εθνικού εισοδήματος δεν αντικατοπτρίζεται και σε ουσιαστική αύξηση των εισοδημάτων για τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών. Αυτή η δυσάρεστη πραγματικότητα εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από το ξεπερασμένο παραγωγικό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας, από τις δυσλειτουργίες της αγοράς και από τα αντικίνητρα που δημιουργεί το γραφειοκρατικό κράτος. Στο χθεσινό ενημερωτικό του σημείωμα προς τους πολίτες ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρει πως πρέπει “να υπερβούμε τις κρίσεις τολμώντας γενναίες αλλαγές, μετατρέποντας δηλαδή σε μόνιμες ευκαιρίες τις πρόσκαιρες δυσκολίες”.
Οι αλλαγές που δρομολόγησε την περασμένη εβδομάδα η Κυβέρνηση, όπως η επιστολική ψήφος και κυρίως η μεταρρύθμιση του ποινικού κώδικα είναι όντως γενναίες, διότι έρχονται σε σύγκρουση με καθεστηκυίες αντιλήψεις ως προς τη συμμετοχή των πολιτών στη λειτουργία της δημοκρατίας και την αντιμετώπιση της εκτεταμένης παραβατικότητας. Με την επιστολική ψήφο θα δοθεί η δυνατότητα συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία και των πολιτών που για διάφορους λόγους δυσκολεύονται να προσέλθουν στα εκλογικά τμήματα ή διαμένουν στο εξωτερικό. Η αυστηροποίηση του ποινικού πλαισίου, ειδικά όσον αφορά την μικροπαραβατικότητα, αποτελεί μια άμεση κοινωνική ανάγκη και θα βοηθήσει στην ενίσχυση της “αίσθησης δικαίου”. Αποτελεί πρόκληση προς την κοινωνία το καθεστώς ατιμωρησίας για την κατ' εξακολούθηση παραβατικότητα και μικροεγκληματικότητα, όπως και η μη έκτιση των ποινών για τους καταδικασμένους εγκληματίες.
Μιλώντας όμως για γενναίες αλλαγές, θα πρέπει να υπάρξει σύντομα και ένα συγκροτημένο μεταρρυθμιστικό σχέδιο που θα οδηγήσει στην περίφημη αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και τη λειτουργία της οικονομίας και της αγοράς. Το φαινόμενο της αισχροκέρδειας των μεγάλων ομίλων είναι χαρακτηριστικό μιας αγοράς που κυριαρχείται από ολιγοπωλιακές πρακτικές και έλλειψη υγιούς ανταγωνισμού. Το πρόβλημα όμως δεν πρόκειται να λυθεί μόνο με την επιβολή μεγάλων προστίμων αλλά και με θεσμικές παρεμβάσεις όπως η ενίσχυση του θεσμικού ρόλου της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Το άλλο μεγάλο στοίχημα για την οικονομία είναι η αύξηση των μισθών και του πραγματικού εισοδήματος. Στην εβδομαδιαία οικονομική ανάλυση της Eurobank, ο καθηγητής Θεόδωρος Ράπανος αναφέρει σε σημείωμά του πως “μακροπρόθεσμα, η οικονομία εγκλωβίζεται σε έναν φαύλο κύκλο χαμηλής παραγωγικότητας, χαμηλών αμoιβών και χαμηλού επιπέδου διαβίωσης”. Πως μπορούμε όμως να φτάσουμε μεσοπρόθεσμα σε ένα επίπεδο ικανοποιητικών αμοιβών και αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης; Ο ένας τρόπος είναι με αναγκαστικές διατάξεις του κράτους που θα επιβάλλει διά νόμου τις αυξήσεις των μισθών. Αυτή η γνωστή και αποτυχημένη συνταγή καταστρατηγεί την έννοια της ελεύθερης οικονομίας και υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Ο άλλος τρόπος, που απαιτεί όμως γενναίες αλλαγές, είναι η μείωση των ασφαλιστικών, φορολογικών και επιδοματικών επιβαρύνσεων της μισθωτής εργασίας, ώστε να γίνουν οι υψηλότερες αμοιβές ελκυστικές και για τους εργαζόμενους και τους εργοδότες.
Η πολιτική σταθερότητα, η δημοσκοπική ηγεμονία και ο καθαρός εκλογικός ορίζοντας δίνουν στην κυβέρνηση τον απαραίτητο πολιτικό χώρο για να κάνει πραγματικά πράξη τις “γενναίες αλλαγές” στις οποίες αναφέρεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Μετά από 13 χρόνια σκληρής προσαρμογής, η Ελλάδα έχει κατακτήσει ένα σοβαρό επίπεδο αξιοπιστίας ως προς τη διαχείριση του χρέους και των ελλειμμάτων. Τώρα είναι η ώρα για την εφαρμογή ριζικών μεταρρυθμίσεων στην οικονομία ώστε να παραχθεί το μέρισμα που είναι κρίσιμα απαραίτητο για τη σταθερότητα και την κοινωνική ισορροπία.