Μέσα στο πένθιμο κλίμα των ημερών, όπου η ειδησεογραφία έχει κατακλυστεί από τις αναφορές για το δυστύχημα στα Τέμπη, είναι αναμενόμενο να έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα οι ειδήσεις για τις εξελίξεις στο πεδίο της οικονομίας. Την περασμένη εβδομάδα όμως είχαμε μια σημαντική εξέλιξη για την παγκόσμια οικονομία και δύο σημαντικές ειδήσεις για την ελληνική οικονομία.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες είχαμε την Πέμπτη και την Παρασκευή ένα τραπεζικό δράμα με την κατάρρευση της Silicon Valley Bank, με σοβαρό αντίκτυπο στις αγορές της Wall Street αλλά και στα διεθνή χρηματιστήρια. Παρότι η περιφερειακή αυτή Τράπεζα είναι μόλις 29η σε όγκων καταθέσεων στις ΗΠΑ, εν τούτοις έχει μεγάλη έκθεση σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας στη Silicon Valley και σε τεχνολογικά startups, με αποτέλεσμα να προκύψουν ανησυχίες για τον τεχνολογικό κλάδο, αλλά ακόμη ευρύτερα στον τραπεζικό κλάδο στις ΗΠΑ. Μετά από ένα αγωνιώδες Σαββατοκύριακο-θρίλερ, η Κυβέρνηση Μπάιντεν και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών αποφάσισαν λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Κυριακής την ενεργοποίηση του ομοσπονδιακού ταμείου τραπεζικών εγγυήσεων για να διασωθούν πλήρως οι καταθέτες της Silicon Valley Bank, ενώ παράλληλα έκλεισαν μια ακόμη περιφερειακή Τράπεζα, την Signature Bank, διασώζωντας και εκεί πλήρως τους καταθέτες.
Λύθηκε έτσι με έναν αποφασιστικό και δραστικό τρόπο μια τραπεζική κρίση στις ΗΠΑ, η οποία κινδύνευε να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις στις διεθνείς αγορές, ακόμη δε και στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι δυο αυτές προβληματικές Τράπεζες ήταν πιθανόν μεμονωμένες περιπτώσεις και δεν σηματοδοτούν έναν ευρύτερο συστημικό κίνδυνο για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Αμερικής, ανάλογο της κρίσης του 2008, αν και είναι εμφανές ότι υπάρχει έλλειμμα στην εποπτεία των περιφερειακών Τραπεζών των ΗΠΑ.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού όμως, και ειδικά στην Ελλάδα είχαμε δύο πολύ θετικές ειδήσεις. Την περασμένη Τρίτη είχαμε την ανακοίνωση από την Ελληνική Στατιστική Αρχή των στοιχείων για το ΑΕΠ του 4ου τριμήνου 2022 και την Πέμπτη είχαμε την απόφαση της Eurostat να μην εγγραφούν στο ελληνικό δημόσιο χρέος τα 18,7 δισεκατομμύρια των κρατικών εγγυήσεων που έχουν δοθεί για τα τιτλοποιημένα κόκκινα δάνεια του σχεδίου “Ηρακλής” για τις συστημικές Τράπεζες.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε το 2022 κατά 5,9% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Πρόκειται για μια εξαιρετικά θετική επίδοση, ειδικά αν υπολογίσει κανείς ότι επρόκειτο για μια χρονιά με απίστευτες ανατιμήσεις στις τιμές της ενέργειας και σοβαρές αναταράξεις στο διεθνές εμπόριο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Επίσης είχαμε για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια σημαντική αύξηση των επενδύσεων, με τον ακαθάριστο σχηματισμό κεφαλαίου να αυξάνεται κατά 21,7% το 2022.
Η απόφαση δε της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Αρχής για τις κρατικές εγγυήσεις του σχεδίου “Ηρακλής” απαλλάσσει από ένα μεγάλο στατιστικό -και όχι μόνο- βραχνά το δημόσιο χρέος της χώρας και ενισχύει το δανειοληπτικό προφίλ του ελληνικού χρέους, ενώ αναμένεται μέχρι το τέλος της χρονιάς η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τους οίκους αξιολόγησης, όπως ανέφερε και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας πρόσφατα στους Financial Times.
Για το 2023 οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας είναι συγκρατημένα θετικές, με τις προβλέψεις για την αύξηση του ΑΕΠ να βρίσκονται γύρω στο 2%, κυρίως λόγω της πιστωτικής συρρίκνωσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αλλά και την επαναφορά της χώρας στο καθεστώς των πρωτογενών πλεονασμάτων. Σε κάθε περίπτωση όμως η ελληνική οικονομία θα αποφύγει την ύφεση, ενώ από το δεύτερο εξάμηνο της χρονιάς αναμένεται περαιτέρω αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, που τόσο έχει πλήξει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς των Ελλήνων πολιτών.
Όλοι όμως οι διεθνείς οίκοι και οργανισμοί συμφωνούν, ότι για να υπάρξει σταθερή αύξηση του ΑΕΠ, που θα σημάνει αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων των πολιτών σε συνδυασμό με περαιτέρω μείωση της ανεργίας, είναι αναγκαία η προώθηση των μεταρρυθμίσεων στην οικονομία και την αγορά εργασίας, οι εξαιρετικά σημαντικές μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη που έχουν καθυστερήσεις σημαντικά και η πολύ πιο γρήγορη μετάβαση της χώρας στην πράσινη ενέργεια, με απλοποίηση της αδειοδότησης των επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Όλες αυτές οι προκλήσεις θα πρέπει να αντιμετωπισθούν με πίστη και θάρρος από την επόμενη Κυβέρνηση, ενώ είναι προφανές ότι μια μακρά περίοδος πολιτικής ασάφειας με υπηρεσιακές Κυβερνήσεις θα υπονομεύσει το αναπτυξιακό και επενδυτικό κλίμα στο οποίο με πολύ κόπο έχει βρεθεί η χώρα. Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη είναι προφανές ότι έχει τραυματίσει σε κάποιο βαθμό τη σχέση της κοινωνίας με το πολιτικό σύστημα. Οι επερχόμενες όμως εκλογές και οι πολιτικές επιπτώσεις από την τραγωδία στα Τέμπη δεν πρέπει να μας ξεστρατίσουν, μετά από τόσα δύσκολα χρόνια με τη χρεοκοπία, τη δραματική οικονομική συρρίκνωση και την πανδημία. Σαφώς και πρέπει να αντιμετωπιστούν οι διαχρονικές παθογένειες του δημόσιου τομέα που αναδείχθηκαν με τραγικό τρόπο στα Τέμπη, αλλά ταυτόχρονα η χώρα οφείλει να συνεχίσει στο δρόμο της ανάκαμψης και να αποφύγει ένα εντελώς αχρείαστο πισωγύρισμα.