Η Περιφερειακή Συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ για το Βόρειο Αιγαίο, που πραγματοποιήθηκε στη Μυτιλήνη, αποτέλεσε την αφετηρία για τον προγραμματικό διάλογο που ανοίγουμε με τις τοπικές κοινωνίες, για να συζητήσουμε και να συνδιαμορφώσουμε το κυβερνητικό μας σχέδιο.
Η νησιωτικότητα αποτελεί για εμάς κεντρικό πυλώνα της περιφερειακής ανάπτυξης της χώρας. Τα νησιά μας, λόγω φυσικού κάλλους, ιδιαίτερης πολιτισμικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, έχουν μεγάλες δυνατότητες.
Παρά τα σημαντικά αυτά πλεονεκτήματα, η απουσία σχεδίου για την ενίσχυση της νησιωτικότητας από την κυβέρνηση, σε συνδυασμό με τη συσσώρευση χρόνιων αδυναμιών, έχουν οδηγήσει σε σειρά σοβαρών προβλημάτων. Η ανεπαρκής παροχή υγειονομικής περίθαλψης, η επιβάρυνση του οικοσυστήματος, το κόστος ζωής και των μεταφορών, η ανεπάρκεια των υποδομών και των συστημάτων ύδρευσης και διαχείρισης αποβλήτων, οι περιορισμένες επιλογές απασχόλησης, δυσχεραίνουν τις προοπτικές ζωής του νησιωτικού πληθυσμού.
Είναι αδήριτη ανάγκη και στρατηγική επιλογή του ΠΑΣΟΚ, το βλέμμα όλων των επιλογών μας να επικεντρώνεται στη βιώσιμη ανάπτυξη και στο κοινωνικό κράτος, που θα κάνει καλύτερη τη ζωή σε κάθε νησί της χώρας. Οφείλουμε να επενδύσουμε στη «Γαλάζια Οικονομία», στηρίζοντας μια σύγχρονη αλιεία, με σεβασμό στο περιβάλλον. Nα δώσουμε κίνητρα για εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως τον θαλάσσιο και τον καταδυτικό τουρισμό. Να επενδύσουμε στην προσέλκυση των ψηφιακών νομάδων, που αναζητούν έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής, τον οποίο μπορούμε να προσφέρουμε και που καθιστά επιβεβλημένη την ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών.
Να δημιουργήσουμε ένα νέο πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης αξιοποιώντας την ύπαιθρο των νησιών μας, ιδιαίτερα στη Λήμνο, στη Χίο και στη Λέσβο, όπου υπάρχουν πολλά ΠΟΠ προϊόντα, κάνοντας έτσι το όραμά μας πράξη με τη διασύνδεση τουρισμού, πρωτογενούς τομέα και μεταποίησης. Στόχος είναι οι ταξιδιώτες στα νησιά όχι μόνο να γεύονται, αλλά και να αναζητούν ως πελάτες όλο τον χρόνο τα τοπικά προϊόντα, όπως το μέλι, το κρασί, τα γαλακτοκομικά, τη μαστίχα και πολλά άλλα.
Αυτό το μοντέλο, του αειφόρου τουρισμού προστιθέμενης αξίας, πρέπει να αναπτύξουμε στρατηγικά σε περιοχές που δεν έχουν πληγεί από τον υπερτουρισμό, όπως το βορειοανατολικό Αιγαίο. Προς την κατεύθυνση αυτή, είναι αναγκαίο να χρησιμοποιηθούν φορολογικά κίνητρα και χρηματοδοτικά εργαλεία, που θα ενθαρρύνουν τέτοιου είδους παραγωγικές επενδύσεις.
Η οικονομική ευημερία των νησιών μας περνά και από την άρση και των φορολογικών αδικιών. Είναι απαράδεκτο τα μικρά νησιά, όπως ο Άη Στρατής, με διπλάσιο κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων, να πληρώνουν ίδιο ΦΠΑ με την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και να μην έχουν μειωμένο συντελεστή όπως τα μεγαλύτερα νησιά. Κι αυτό γιατί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ τον κατήργησε, και όταν τον επανέφερε η Νέα Δημοκρατία, τον συνέδεσε με τις υποδομές για το προσφυγικό-μεταναστευτικό και όχι με την αποκατάσταση της φορολογικής αδικίας.
Σε ό,τι αφορά, δε, το μεταφορικό ισοδύναμο, είναι απαραίτητη η ενίσχυση του μέτρου αυτού, όπως επίσης και η έγκαιρη καταβολή του από την κυβέρνηση, ώστε να μπει φρένο στις σημερινές καθυστερήσεις.
Παράλληλα, η βελτίωση και ενίσχυση των ακτοπλοϊκών και αεροπορικών δρομολογίων αποτελεί σημαντική παράμετρο για την ποιότητα ζωής της νησιωτικής Ελλάδας. Πρέπει να επενδύσουμε στη συχνότητα, στην αξιοπιστία και στην ποιότητα των μεταφορών, ώστε να διευκολύνουμε κατοίκους, επισκέπτες, αλλά και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις νησιωτικές περιοχές. Είναι επιτακτική η ανάγκη να μπουν κανόνες στην αγορά των ακτοπλοϊκών και να επιβληθεί χαμηλότερο κόστος ιδιαίτερα στα ενδονησιωτικά δρομολόγια. Το καλοκαίρι του 2024 επισκεφθήκαμε την Επιτροπή Ανταγωνισμού ζητώντας να υπάρξει έρευνα για τη ραγδαία αύξηση του κόστους μεταφορών των ακτοπλοϊκών.
Στήριξη της νησιωτικότητας σημαίνει ισχυρή δημόσια Υγεία και Παιδεία. Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του ΠΑΣΟΚ και έχουμε χρέος να το στηρίξουμε, ώστε να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης, συνδέοντας την έρευνα και με τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.
Οι ελλείψεις του ΕΣΥ σε πολλά νησιά κάνουν τους πολίτες να αγανακτούν και λειτουργούν ανασταλτικά για όσους θέλουν να μείνουν εκεί και να οικοδομήσουν το μέλλον τους. Οι υγειονομικοί, γιατροί και νοσηλευτές παλεύουν να προσφέρουν υπηρεσίες υγείας κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες, λόγω έλλειψης προσωπικού και αυξανόμενων αναγκών.
Εμείς πιστεύουμε ότι όλα τα μεγάλα νησιά πρέπει να έχουν ένα ισχυρό σύστημα δημόσιας υγείας με ποιοτικές υπηρεσίες για όλους, με επαρκώς στελεχωμένα νοσοκομεία, και στα μικρότερα νησιά να υπάρχουν ισχυρά δίκτυα Πρωτοβάθμιας Υγείας, με παροχή κινήτρων όπως έξοδα μετάβασης και στεγαστικό επίδομα σε γιατρούς και νοσηλευτές.
Σε ό,τι αφορά το μείζον ζήτημα των υποδομών στα νησιά μας, κεντρικός στόχος θα πρέπει να είναι η ενεργειακή αυτονομία μέσω της αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ανάπτυξης τοπικών ενεργειακών κοινοτήτων, με ενεργό ρόλο των τοπικών κοινωνιών στους όρους λειτουργίας, στον έλεγχο και στη χωροθέτηση. Επιπλέον, χρειάζεται μια ολοκληρωμένη πολιτική διαχείρισης υδάτων, με έργα όπως φράγματα και λιμνοδεξαμενές, πολλά από τα οποία έχουν αργήσει οι μελέτες, ενώ άλλα, παρόλο που η κυβέρνηση τα έχει εγκαινιάσει, παραμένουν ακόμα ημιτελή, όπως παράδειγμα το φράγμα στη θέση Κόρης Γεφύρι στη Χίο.
Η πρώτη μας Περιφερειακή Συνδιάσκεψη στη Μυτιλήνη ανέδειξε την κρυμμένη δυναμική αλλά και τα προβλήματα που υπάρχουν στη νησιωτική Ελλάδα. Είναι σημαντικό να βρισκόμαστε και να συζητάμε με τους πολίτες τα ζητήματα που τους απασχολούν και μέσα από τον γόνιμο διάλογο αλλά και τα βιώματά τους να συνδιαμορφώνουμε ρεαλιστικές λύσεις.
Συνεχίζουμε τον ανοιχτό διάλογο με την κοινωνία και τους πολίτες. Αξιολογούμε τις ανάγκες και τους διαθέσιμους πόρους βάζοντας συγκεκριμένες προτεραιότητες.
Ξεκινήσαμε από το Βορειοανατολικό Αιγαίο και συνεχίζουμε σε όλη την Ελλάδα. Η περιφερειακή ανάπτυξη είναι μονόδρομος για να αντιμετωπίσουμε τον δημογραφικό κίνδυνο, αλλά και για να υπάρξει ευημερία σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
*Ο Νίκος Ανδρουλάκης είναι πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ - Κινήματος Αλλαγής.