Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος πέθανε σαν σήμερα το 1987. Ήταν γιός της αδελφής του εκτελεσμένου Δ. Γούναρη.
Βρισκόταν 20ετής φοιτητής στην Χαϊδελβέργη όταν εκτελέστηκε στο «Γουδί», στο σημερινό Χολαργό για την ακρίβεια, ο αγαπημένος του θείος και πρότυπο του.
Ο Δημ. Γούναρης ήταν επίσης νομικός, απόφοιτος της Χαϊδελβέργης. Ωστόσο κατά την επιστροφή του στην Ελλάδα ο Π. Κανελλόπουλος εντάσσεται στην πολιτική μέσα από τις τάξεις βενιζελογενών σχηματισμών, αν κι αρχικώς στα πλάι του συντηρητικού Ζαΐμη.
Ως εκ τούτου, ακούγεται ως φυσιολογική εξέλιξη το να βρεθεί εξόριστος κατά την φιλοβασιλική μεταξική δικτατορία. Η σχετική περιοδεία στα νησιά, δημοσία δαπάνη περιέλαβε Κύθνο, Θάσο, Κάρυστο. Κατατάχθηκε εθελοντικά και συμμετείχε στο Αλβανικό (19η μεραρχία/Πόγραδετς)! Στην Κατοχή μετείχε στην ίδρυση της ΠΕΑΝ και καταζητούμενος ων, διέφυγε τον Μάρτιο 1942 στην Μέση Ανατολή. Χρονικά η άφιξη του εκεί είναι 6 μήνες προ της πρώτης μάχης στο Ελ Αλαμέιν ενώ δηλαδή οι συμμαχικές δυνάμεις ηττώνται ακόμη κατά κράτος στην Αφρική. Αναλαμβάνει αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Τσουδερού.
Μετέχει ως υπουργός ανασυγκροτήσεως κι Οικονομικών στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας κατά την απελευθέρωση κι αποστέλλεται στην σπαρασσόμενη Πελοπόννησο, μόλις δύο εβδομάδες μετά τα γεγονότα του Μελιγαλά! Είναι 43 ετών όταν διατελεί Πρωθυπουργός τριών εβδομάδων (1/11/1945 – 22/11/1945). Το 1946 ξεκινά την κοινοβουλευτική του θητεία μέσα από συνασπισμό κεντρώων κομμάτων (Σοφοκλής Βενιζέλος - Γ Παπανδρέου) και πρωταγωνιστεί, πάντα ως Κεντρώος, στα χρόνια του Εμφυλίου οπότε κι εκστομίζει φράσεις για τις οποίες αργότερα μετανόησε. Το 1950 τον βρίσκει αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Σοφοκλή κι υπουργό Άμυνας.
Η διαδρομή μαρτυρά έναν άνθρωπο ανδρείο, με ανεξαρτησία γνώμης και ξεχωριστή ια την εποχή του μόρφωση.
Οι εξελίξεις στον ελληνικό αστισμό επικαθορίζονται από τον πόλεμο στην Κορέα και τον Ψυχρό Πόλεμο, που στρέφει τις επιλογές της αμερικάνικης Πρεσβείας κατεπειγόντως από το Κέντρο σε μια Δεξιά με έντονη μιλιταριστική χροιά (Στρατάρχης Παπάγος, ΙΔΕΑ κοκ). Το 1951 προσχωρούν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος κι ο Στέφανος Στεφανόπουλος στον Παπάγο και το 1952, μετά την επικράτηση του Παπάγου, ο Π. Κανελλόπουλος γίνεται ΥΕΘΑ και στην συνεχεία αντιπρόεδρος του Παπάγου (1954). Ας σημειωθεί ότι κατά την ίδια περίοδο έχει εκλεγεί ως συνεργαζόμενος με τον «Ελληνικό Συναγερμό» στην Αχαΐα κι ο ίδιος ο Γεώργιος Παπανδρέου!
Άρα ο Κανελλόπουλος μετέχει μιας ευρύτερης τάσης και προηγείται μάλιστα στην μεγάλη μετανάστευση των κεντρώων προς την Δεξιά πολλών άλλων διακεκριμένων φιλελεύθερων όπως οι Αβέρωφ, Τσάτσος, Κασιμάτης κλπ που θα προσχωρήσουν αργότερα, επί Καραμανλή. Παρότι ο Καραμανλής είναι παντρεμένος με την ανιψιά του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, Αμαλία, αυτός δεν προσχωρεί στην ΕΡΕ παρά μόνο το 1959, οπότε κι αναλαμβάνει Αντιπρόεδρος. Το 1963 λοιπόν ο εξ αγχιστείας θείος (Κανελλόπουλος) διαδέχεται τον ανιψιό (Καραμανλή) στην ηγεσία της ΕΡΕ, όταν εκείνος αναχωρεί στην Γαλλία με το πλαστό διαβατήριο «Τριανταφυλλίδης»!
Ο Π. Κανελλόπουλος αντιπολιτεύεται την Ένωση Κέντρου με ακραία ρητορική και το χειρότερο στηρίζει και τις τρεις κυβερνήσεις αποστατών (Νόβα, Τσιριμώκου, Στεφ-Στεφ). Ο λαμπρός φιλελεύθερος διανοητής καθίσταται αδίστακτο εργαλείο του Θρόνου από χθεσινός εξόριστος λόγω αντιβασιλικών φρονημάτων. Αποστασιοποιείται τελικώς από τους αποστάτες κι έρχεται σε κάποια συνεννόηση με τον παλιό του ομοϊδεάτη Γέρο. Στις 3 Απριλίου 1967 ορκίζεται για δεύτερη φορά Πρωθυπουργός αλλά σπάει το προσωπικό αρνητικό ρεκόρ των 21 ημερών, γιατί ανατρέπεται στις 18 ημέρες υπηρεσιακής πρωθυπουργίας (21η Απριλίου).
Έσωσε την προσωπική αλλά και την παραταξιακή του τιμή με την αταλάντευτη αντιχουντική του στάση. Κορυφαίες του στιγμές το Πολυτεχνείο κι η αποχώρηση του από την Ακαδημία Αθηνών με αφορμή την εξίσωση των εορτών 25η Μαρτίου και 21η Απριλίου! Γι’ αυτό και στην αλλαγή φρουράς του Ιουλίου 1974, παρότι έχει ήδη αποδεχθεί την Πρωθυπουργία της μεταβατικής κυβέρνησης, με παρέμβαση του Αβέρωφ παρεμβάλλεται ο Κ Καραμανλής.
Μεταπολιτευτικά ο Παναγιωτης Κανελλόπουλος διετέλεσε δις βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ κι απήλθε από την ζωή στα 85 του (σαν σήμερα το 1987), με τον τίτλο του Νέστορα της πολιτικής ζωής.
Επιμύθιον
Ήταν άραγε ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος τόσο ακατάλληλος για ηγέτης της προδικτατορικής δεξιάς (ΕΡΕ) κι υπονομεύτηκε από τους συνεργάτες του Κωνσταντίνου Καραμανλή, από την πρώτη ημέρα; Ως γνωστόν, ποτέ δεν κάθισε στα αλήθεια στην καρέκλα του απουσιάζοντος στο Παρίσι ιδιοκτήτη της! Περίμενε άραγε κανείς όλα όσα συνέβησαν την ενδεκαετία που ακολούθησε (Αποστασία-πραξικόπημα-προδοσία της Κύπρου 1963-1974); Μάλλον όχι ωστόσο αν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος είχε εδραιωθεί ως διάδοχος του Καραμανλή, χωρίς δηλαδή την καθημερινή αμφισβήτηση του από τους συνεργάτες του, τότε κατά την κρίσιμη στιγμή (1974) θα ήταν ακλόνητος κι απολύτως αυτονόητος.
Άρα η υπονόμευση του έδρασε απλώς επιτρεπτικά. Αν κι εφόσον, η συγκυρία επέτρεπε την επιστροφή Καραμανλή δεν θα έπρεπε αυτή να βρει ως επιπλέον εμπόδιο τον νόμιμο και μόνιμο διάδοχο του. Η καρέκλα έπρεπε να παραμείνει πρακτικώς κενή με ότι αρνητικές συνέπειες είχε αυτό για την παράταξη και για τον τόπο.
Κάθε ομοιότητα με σημερινά πρόσωπα είναι εντελώς συμπτωματική!
*Ο Θανάσης Οικονόμου είναι μέλος Κ.Ε. ΣΥΡΙΖΑ -πρώην βουλευτής