Η νησιωτικότητα δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως μια απλή γεωγραφική ιδιαιτερότητα, αλλά ως μια διαρκής πραγματικότητα που απαιτεί πολιτικές λύσεις.
Τα Δωδεκάνησα, με τη στρατηγική τους θέση, την ιστορία τους και τη συμβολή τους στην εθνική οικονομία, αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα της ανάγκης για μια ad hoc προσέγγιση. Η Ευρώπη οφείλει να δει τα νησιά όχι ως απομονωμένες περιοχές, αλλά ως ζωτικούς κόμβους ανάπτυξης και γεωπολιτικής σημασίας.
Κυρίως όμως, η έννοια της νησιωτικότητας, που δεν μεταγράφεται σε άλλη γλώσσα γιατί πολύ απλά αυτό το φαινόμενο δεν συναντάται σε άλλη χώρα, είναι συνυφασμένη με την κρισιμότητα της γεωπολιτικής θέσης των νησιών μας. Η θέση τους αντικατοπτρίζει την κρισιμότητα της γεωγραφικής θέσης της πατρίδας μας. Το απώτατο σύνορο του δυτικού κόσμου απέναντι στον αναθεωρητισμό, τον ολοκληρωτισμό, το διαρκές αλισβερίσι στα παρασκήνια και μία λογική καζάν καζάν.
Και η Ελλάδα, που γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλη χώρα τις προκλήσεις της νησιωτικότητας για τους κατοίκους που επιμένουν να μένουν, να δραστηριοποιούνται, να προοδεύουν και να χτίζουν το μέλλον σε κάθε γωνιά της νησιωτικής Ελλάδας, πρέπει να είναι πρωταγωνίστρια στη διαμόρφωση αυτής της στρατηγικής.
Η ανάγκη αυτή αναδείχθηκε πρόσφατα και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών , όπου συζητήθηκε η ρήτρα νησιωτικότητας ως ένας μηχανισμός που θα επιτρέψει την ενσωμάτωση των ιδιαίτερων αναγκών των νησιών στην ευρωπαϊκή πολιτική συνοχής. Η ρήτρα αυτή δεν είναι μια ακόμα γραφειοκρατική ρύθμιση, αλλά ζήτημα δικαιοσύνης. Η οικονομία των νησιών επιβαρύνεται από υψηλό κόστος μεταφορών, περιορισμένες υποδομές, έλλειψη επενδύσεων και μια μονοκαλλιέργεια του τουρισμού που τα καθιστά ευάλωτα σε κρίσεις. Η λύση δεν είναι να διαχειριζόμαστε απλώς αυτά τα προβλήματα, αλλά να τα αντιμετωπίσουμε ριζικά, διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο πολιτικών που θα εξασφαλίζουν ισότιμη ανάπτυξη.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να αναγνωρίσει ότι η νησιωτικότητα είναι ένας καθοριστικός παράγοντας που επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα, την καινοτομία και την κοινωνική συνοχή. Η ρήτρα νησιωτικότητας πρέπει να ενσωματωθεί στην πολιτική συνοχής της ΕΕ με στοχευμένες φορολογικές και χρηματοδοτικές παρεμβάσεις, ειδικά προγράμματα για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που αποτελούν τον κορμό της οικονομίας των Δωδεκανήσων, καθώς και επενδύσεις σε υποδομές που θα εξασφαλίσουν ίσες ευκαιρίες με τις ηπειρωτικές περιοχές.
Ωστόσο, η ενίσχυση των νησιών μας δεν είναι μόνο ζήτημα οικονομικής ανάπτυξης. Τα Δωδεκάνησα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των εθνικών προκλήσεων. Η ύπαρξη του casus belli, οι διαρκείς αμφισβητήσεις της κυριαρχίας μας, οι υβριδικές προκλήσεις στην περιοχή του Αιγαίου, καθιστούν σαφές ότι ένα ισχυρό, ζωντανό νησιωτικό σύμπλεγμα είναι και ζήτημα εθνικής ασφάλειας.
Η χάραξη πολιτικών που θα ενισχύει τα νησιά μας, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητές τους, δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά εθνική και ευρωπαϊκή αναγκαιότητα.
*Ο Γιάννης Παππάς είναι βουλευτής Δωδεκανήσου με τη ΝΔ