Περιμένοντας την εκλογή προέδρου στις ΗΠΑ, η Ευρώπη δείχνει πιο αμήχανη από κάθε άλλη φορά μπροστά στις νέες μεγάλες προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη: προκλήσεις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και γεωπολιτικές. Το σκηνικό θυμίζει την… αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι!
Ας δούμε αναλυτικά την εικόνα.
Ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας συνεχίζεται και η ευρωπαϊκή αδράνεια ενισχύει τη Μόσχα. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες κάνουν από καιρού εις καιρόν δηλώσεις καταδίκης του Πούτιν και υποδύονται πως δεν βλέπουν τα ρωσικά στρατεύματα που προωθούνται στην Ουκρανία.
Στον άλλο πόλεμο -στη Μέση Ανατολή- φαινομενικά διχάζονται σε σχέση με το μέγεθος της στήριξης που παρέχουν στον Νετανιάχου (η Γερμανία είναι η πιο θερμή στην υποστήριξή του, η Γαλλία βάζει αστερίσκους, η Ιταλία προσπαθεί να εμφανιστεί ουδέτερη, ενώ η Ισπανία προχωρά στην αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους). Ενώ όμως στην ουσία στηρίζουν τον πόλεμο που διεξάγει το Ισραήλ, οι Ευρωπαίοι διατυπώνουν καθημερινά ευχές χωρίς αντίκρισμα για κατάπαυση του πυρός και λύση δύο κρατών, οι οποίες είναι φανερά αντίθετες με την πολιτική του Νετανιάχου, τον οποίον υποστηρίζουν!
Στον τομέα της Άμυνας η ευρωπαϊκή υποκρισία είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία -οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες- δαπανούν για την Άμυνά τους κάτω από το 2% του ΑΕΠ τους, βρίσκονται δηλαδή κάτω από το κατώτατο όριο του ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, παζαρεύουν τα οπλικά τους συστήματα δίχως να σέβονται τους κανόνες που οι ίδιοι καταθέτουν στο τραπέζι της διεθνούς διπλωματίας.
Κλασικό τελευταίο παράδειγμα ο καγκελάριος Σολτς. Από τη μια είναι ο πιο δυναμικός υποστηρικτής του Νετανιάχου. Από την άλλη πηγαίνει στον Ερντογάν, που ταυτίζει τον Νετανιάχου με τον Χίτλερ, και διαπραγματεύεται την πώληση 40 Eurofighter στην Τουρκία. Αδιαφορώντας για την Κύπρο (Ευρωπαίους εταίρους) αλλά και για τις επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας από Συρία μέχρι Λιβύη και φυσικά και για την καταπάτηση ανθρώπινων και δημοκρατικών δικαιωμάτων.
Αρνητικά είναι τα μηνύματα και στο χώρο της Οικονομίας. Η γερμανική Οικονομία (η «ατμομηχανή») βρίσκεται σε στασιμότητα. Γαλλία και Ιταλία έχουν μπει σε τροχιά υπερχρέωσης. Η οικονομική πολιτική του Μακρόν αποδείχθηκε αναποτελεσματική, με το έλλειμμα να εκτοξεύεται στο 6% του ΑΕΠ και την κοινωνική συνοχή να πλήττεται όλο και περισσότερο.
Στην Ιταλία τα προβλήματα έχουν πλέον την υπογραφή του ακροδεξιού λαϊκισμού της Τζόρτζια Μελόνι, με το μεταναστευτικό να βρίσκεται στην κορυφή. Η συμφωνία της Ιταλίδας πρωθυπουργού με τον Αλβανό πρόεδρο Ράμα για τον εκτοπισμό στην Αλβανία των αιτούντων άσυλο στην Ιταλία αποδεικνύεται αποτυχημένη, καθώς η ιταλική Δικαιοσύνη διέταξε την επιστροφή τους στην Ιταλία.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η πράσινη μετάβαση -που ήταν το μεγάλο ευρωπαϊκό στοίχημα των τελευταίων χρόνων- οργανώθηκε με λάθος τρόπο και στοίχισε πανάκριβα σε παραγωγούς και καταναλωτές, διευκολύνοντας την Κίνα να ενισχύσει ακόμη περισσότερο το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα.
Η εικόνα της Ευρώπης σε έναν κόσμο που βιώνει αλλεπάλληλες κρίσεις παρέχει όλο και λιγότερη ασφάλεια στους πολίτες της.
Η περίοδος που διανύουμε είναι εξαιρετικά κρίσιμη για το πού θα οδηγηθούν τα πράγματα.
Η έκρηξη του ακροδεξιού λαϊκισμού θα βρει πεδίο δόξης λαμπρό αν εκλεγεί πρόεδρος στις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ. Όχι μόνο για λόγους ιδεολογικής ταύτισης των ακραίων στις δύο άκρες του Ατλαντικού, αλλά κυρίως επειδή τα προβλήματα που καλείται να διαχειριστεί σήμερα η Ευρώπη θα πολλαπλασιαστούν με πρόεδρο τον Τραμπ. Ο Πούτιν θα ενισχυθεί έναντι του Ζελένσκι, ο Νετανιάχου θα νιώσει ότι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει και η Ευρώπη θα βιώσει τις συνέπειες των κρίσεων σε συνθήκες πιο δύσκολης συνεννόησης με τις ΗΠΑ.
Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι και το ανησυχητικό είναι ότι η Ευρώπη μοιάζει απροετοίμαστη για μεγάλες αποφάσεις.