Με την επιφύλαξη έγκρισης των σχετικών υποψηφιοτήτων από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε μια επίπονη και απαιτητική διαδικασία ακρόασης, η οποία στο παρελθόν έχει επιφυλάξει εκπλήξεις και ανατροπές, ολοκληρώθηκε η κατανομή των χαρτοφυλακίων από την Πρόεδρο της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα, πέραν του προφανούς της διοικητικής και ιεραρχικής απλοποίησης με τη διατήρηση μόνο των εκτελεστικών αντιπροέδρων, είναι τα ακόλουθα:
1. πρώτον, ο ισχυρός έλεγχος που διατηρεί η Πρόεδρος επί θεμάτων προϋπολογισμού, με τον αρμόδιο (Πολωνό) Επίτροπο, Πιοτρ Σεραφίν, να αναφέρεται απευθείας σε αυτή και όχι σε κάποιον από τους εκτελεστικούς αντιπροέδρους. Με τις διαπραγματεύσεις για το επόμενο πολύ κρίσιμο επταετές χρηματοδοτικό πλαίσιο να κορυφώνονται τα επόμενα δύο χρόνια, η συγκεκριμένη επιλογή είναι ενδεικτική των προθέσεων της φον ντερ Λάιεν να διατηρήσει τον έλεγχο της κατάστασης.
2. Δεύτερον, σε θέματα οικονομικής διακυβέρνησης, οι όποιες ανησυχίες μπορεί να υπήρχαν από τις επονομαζόμενες ‘φειδωλές χώρες’, δηλαδή αυτές που δεν επιθυμούν μια δημοσιονομική χαλάρωση και αύξηση των δαπανών της ΕΕ, ως προς την κατεύθυνση οικονομικής πολιτικής της ΕΕ την επόμενη πενταετία, καθησυχάστηκαν με την ανάθεση στον (Λετονό) Βάλντις Ντομπρόβσκις του πιο κρίσιμου σχετικού χαρτοφυλακίου.
3. Τρίτον, σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας, ήδη η ανάθεση του ρόλου του Ύπατου Εκπροσώπου στην (Εσθονή) πρώην πρωθυπουργό Κάγια Κάλλας έδειχνε την τάση ισχυροποίησης των χωρών από την ανατολική πτέρυγα της ΕΕ, που βιώνουν άμεσα τη ρωσική απειλή. Η τάση αυτή επιβεβαιώθηκε με την ανάθεση του (νέου) χαρτοφυλακίου άμυνας και διαστήματος στον (Λιθουανό) Άντριους Κουμπίλιους αλλά και αυτό της Τεχνολογίας, Ασφάλειας και Δημοκρατίας (με έμφαση στην καταπολέμηση της επιρροής τρίτων χωρών και της παραπληροφόρησης) στη (Φινλανδή) Χέννα Βίρκκουνεν. Πρόκειται, σίγουρα, για μια ένδειξη περαιτέρω στήριξης της Ουκρανίας και υιοθέτησης πιο σκληρής στάσης απέναντι στη Ρωσία. Γενικότερα, κρίσιμα χαρτοφυλάκια οικονομικής διακυβέρνησης και εξωτερικής πολιτικής έχουν ανατεθεί σε υποψηφίους από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ενδεικτικό της μετατόπισης του πολιτικού κέντρου βάρους της ΕΕ προς Ανατολάς, ως απόρροια και των γεωπολιτικών εξελίξεων των τελευταίων ετών.
4. Τέταρτον, η ανάθεση του χαρτοφυλακίου μετανάστευσης στον (Αυστριακό) υποψήφιο, Μάγκνους Μπρούνερ, χωρίς να συνδέεται απαραιτήτως με την τρέχουσα συγκυρία επαναφοράς ελέγχων στα γερμανικά σύνορα, εντούτοις δημιουργεί αμφιβολίες για την υλοποίηση του Συμφώνου Μετανάστευσης όπως έχει συμφωνηθεί μετά από ατέρμονες διαπραγματεύσεις την προηγούμενη πενταετία. Πρόκειται για υποψήφιο από μια χώρα ‘δεύτερης γραμμής’ και όχι ‘πρώτης υποδοχής’, γεγονός που ίσως δείχνει τη μετάθεση του κέντρου εστίασης και στοχοθεσίας της εν λόγω πολιτικής.
5. Πέμπτον, οι κατευθυντήριες γραμμές για κάθε Επίτροπο που υπάρχουν στις συνοδευτικές επιστολές της Προέδρου προς τους Επιτρόπους ενσωματώνουν πολλά από τα σημεία της Έκθεσης Ντράγκι, επιβεβαιώνοντας την αλλαγή παραδείγματος και τη στροφή της ΕΕ προς μια πιο πραγματιστική οικονομική και εμπορική πολιτική στο πλαίσιο του αυξανόμενου γεωοικονομικού ανταγωνισμού. Ενδεικτικά για το χαρτοφυλάκιο Εμπορίου και Οικονομικής Ασφάλειας, που ανέλαβε ο (Σλοβάκος) Μάρος Σέφκοβιτς, καταγράφεται η σχετική παρότρυνση να αμφισβητηθεί η νεοφιλελεύθερη παραδοχή ότι οι ελεύθερες αγορές αυτομάτως συνεπάγονται αυξημένη ευημερία. Με άλλα λόγια, η Επιτροπή φαίνεται να κινείται ήδη προς την κατεύθυνση ουσιαστικής αξιοποίησης της Έκθεσης Ντράγκι (και αυτής του Ενρίκο Λέτα νωρίτερα). Και αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικό νέο για το μέλλον της ΕΕ!
*Ο Σπύρος Μπλαβούκος είναι Καθηγητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Επικεφαλής Ευρωπαϊκού Προγράμματος Αριάν Κοντέλλη, ΕΛΙΑΜΕΠ